Kościół Matki Bożej Częstochowskiej w Okszy

Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Okszy

L-414/A z dnia 18.11.2010
kościół filialny
Apsyda
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Miejscowość	Oksza
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Matka Boska Częstochowska
Historia Data rozpoczęcia budowy 1862 Data zakończenia budowy 1863 Data poświęcenia 26 lipca 1951
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • mur pruski
Położenie na mapie gminy Witnica Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Okszy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Okszy
Położenie na mapie województwa lubuskiego Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Okszy
Położenie na mapie powiatu gorzowskiego Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Okszy
52°37′57,2736″N 14°56′07,2996″E/52,632576 14,935361

Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Okszy – katolicki kościół filialny parafii św. Antoniego Padewskiego w Krzeszycach, znajdujący się w Okszy, gmina Witnica, przy wale warciańskim. Pierwotnie protestancki. Zachowany w dużej mierze w oryginalnym kształcie stanowi pamiątkę osadnictwa na błotach nadwarciańskich.

Historia

Pierwszą świątynię we wsi protestanckich osadników nadwarciańskich, noszącej wówczas nazwę Woxholländer, zbudowano w 1781^[1]. Z uwagi na rozwój wsi kościół ten stał się zbyt mały dla lokalnej społeczności i w 1863 wybudowano nowy – zachowany do dnia dzisiejszego. Kościół poddano pracom wzmacniającym w 1934 (częściowe spięcie partii podbudowy żelaznymi ściągami)^[2].

Po II wojnie światowej

Konsekracji kościoła, jako katolickiego, dokonano 26 lipca 1951. W 1975 wymieniono jedną z połaci dachowych - dachówki karpiówki zastąpiono wówczas dachówkami zakładkowymi^[3]. Obiekt wpisano do rejestru zabytków w 2010. W 2014, z uwagi na zagrożenie katastrofą budowlaną^[4], przeprowadzono remont polegający na wzmocnieniu kamiennej podbudowy, wymianie dachu (przywrócenie dachówki karpiówki^[4]) i niektórych zniszczonych elementów konstrukcji^[1]. Obecnie świątynia jest kościołem filialnym parafii św. Antoniego Padewskiego w Krzeszycach^[5].

Architektura

Okno

Obiekt z muru pruskiego na kamiennej podbudowie^[1] posiada plan prostokątny i nie jest otynkowany z zewnątrz, co powoduje, że widoczna jest konstrukcja. Regularny układ słupów i rygli, tworzących prostokątne pola, zakłócony został na narożnikach nawy, gdzie wprowadzono inny od pozostałych partii poziom rygli, a dodatkowe usztywnienie uzyskano za pomocą skrzyżowanych ze sobą zastrzałów^[3]. Od południowego wschodu przylega doń trójbocznie zamknięte prezbiterium (apsyda), a od północnego zachodu kruchta.

Nawa i kruchta przykryte są dachem dwuspadowym, a prezbiterium - wielospadowym. Empory znajdujące się wewnątrz kościoła, pierwotnie obiegały świątynię z trzech stron, jednak po II wojnie światowej zostały skrócone do połowy długości ścian bocznych^[6]. Nowy strop belkowy posadowiono też niżej niż pierwotny (wiązało się to z przemurowaniem okien). Część okien (w partii apsydy) posiada oryginalne szklenie z ołowiu. Są to okna zamknięte tzw. łukiem dwuramiennym. Po wojnie zlikwidowano ambonę dawniej znajdującą się na narożniku apsydy i nawy. Zamurowano też wejście do nawy od wschodu – umożliwiało ono bezpośrednie wejście na ambonę. W narożniku północno-zachodnim wydzielono wtórnie pomieszczenie zakrystii^[3].

Wyposażenie

Jedynym elementem zachowanym z oryginalnego wyposażenia jest tablica epitafijna (brązowa) braci Augusta i Wilhelma Reeków. Polegli oni w bitwie pod Le Mans w styczniu 1871, w trakcie wojny francusko-pruskiej^[6][1].

W prezbiterium znajduje się prosta mensa ołtarzowa i współczesny obraz Matki Boskiej Częstochowskiej^[3].

Galeria

• 

  Elewacja południowa

• 

  Elewacja północna

• 

  Kruchta

Przypisy

Bibliografia

• Barbara Bielinis-Kopeć: XVIII i XIX-wieczne kościoły szkieletowe na terenie łęgów warciańskich. W: Architektura ryglowa - wspólne dziedzictwo. Kolonizacja fryderycjańska. Szczecin: Szczecin-Expo, 2015, s. 310-311. ISBN 978-83-63868-42-0.
• Kościół w Okszy zmienia się nie do poznania. [w:] Witnica.pl [on-line]. [dostęp 2016-09-14]. (pol.).
• Parafia pw. św. Antoniego Padewskiego - Krzeszyce. [dostęp 2016-09-14]. (pol.).
• Prace przy kościele w Okszy. [w:] Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków [on-line]. 2014-08-19. [dostęp 2016-09-14]. (pol.).
• Błażej Skaziński: Oksza/Woxholländer, Gmina Witnica/Gemeinde Vietz. W: Architektura ryglowa - wspólne dziedzictwo. Kolonizacja fryderycjańska. Szczecin: Szczecin-Expo, 2015, s. 455-456. ISBN 978-83-63868-42-0.