Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Warszawie

Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Warszawie
Distinctive emblem for cultural property.svg 165 z dnia 1.07.1965[1]
Ilustracja
Kościół Matki Bożej Królowej Polski na Marymoncie
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

parafia Matki Bożej Królowej Polski

Wezwanie

Matki Boskiej Królowej Polski

Położenie na mapie Warszawy
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Warszawie”
Ziemia52°16′28,06″N 20°58′28,85″E/52,274461 20,974681

Kościół parafialny Matki Bożej Królowej Polski w Warszawie – zabytkowy kościół znajdujący się w warszawskiej dzielnicy Żoliborz, na Marymoncie, pierwotnie wzniesiony w XVII wieku jako letnia rezydencja królowej Marii Kazimiery. Kościół parafialny parafii Matki Bożej Królowej Polski.

Opis

Kaplica przed przebudową na kościół, 1916
Wnętrze świątyni

Król Jan III Sobieski polecił architektowi Tylmanowi z Gameren zbudowanie tu niewielkiego pałacu na wzgórzu, którego budowa trwała w latach 1692–1695. Pałac wzniesiony w miejscu poprzedniego dworu zbudowany był na planie kwadratu z kilkoma pomieszczeniami na parterze, salą (piano nobile) w kształcie krzyża na piętrze i dachem namiotowym z ozdobną banią. Wszystkie elewacje pałacyku zostały jednakowo ukształtowane za pomocą ram i pseudopilastrów. Pałacyk, służący wyłącznie prywatnemu życiu rodziny królewskiej, pełnił zarazem funkcję pawilonu myśliwskiego Jana III. Samo miejsce otrzymało nową nazwę: spolszczona wersja francuskiego Marie Mont (‘Góra Marii’) – czyli „Marymont”.

W 1720[2] pałac kupił król August II i przebudował na willę myśliwską, następnie założył przy niej zwierzyniec i ogród ozdobny, który w 1763 stał się parkiem publicznym. Posiadłość w dzierżawie posiadali najpierw poseł angielski Wrought, a następnie marszałek koronny Franciszek Rzewuski. W 1796 posiadłość zakupił rząd pruski, a potem stał się własnością skarbu Królestwa Polskiego.

W 1816 utworzono tu Szkołę Agronomiczną, która otwarła swoje podwoje dla uczniów w 1820 jako Instytut Agronomiczny. Na parterze pałacyku powstała wtedy kaplica, a na piętrze – gabinety. W 1862 szkoła przeniesiona została przez władze carskie do Puław, do nowo utworzonego Instytutu Politechnicznego i Rolniczo-Leśnego, a opuszczone budynki na Marymoncie przejęte zostały przez wojsko z przeznaczeniem na koszary. W 1915 budynki te, jak i całą Warszawę opuściły oddziały rosyjskie – w budynkach powstało schronisko dla nieuleczalnie chorych pod wezwaniem św. Józefa, w zrujnowanym pałacu zaś 2 lutego 1916 księża marianie ponownie urządzili kaplicę.

W 1924 kaplicę gruntownie przebudowano w stylu eklektycznym według projektu ppłk Henrycha i w tym samym roku poświęcił ją biskup polowy WP Stanisław Gall. W latach 1928–1930 dobudowano dwa wejścia boczne oraz uporządkowano sprawy własnościowe.

Kościół ucierpiał w czasie II wojny światowej – uszkodzeniu uległo m.in. sklepienie nad prezbiterium kościoła. W latach 1956–1959 trwały prace projektowo-budowlane nad rozbudową kaplicy, uwieńczone nadaniem praw kościoła parafialnego w kwietniu 1959 przez ks. prymasa Stefana Wyszyńskiego. W 1960 powiększono kościół według projektu Brunona Zborowskiego w kierunku zachodnim i nadbudowano wejście, przez co powstał w ten sposób kościół trzynawowy z transeptem i łukowym prezbiterium. W 1965 roku świątynia została wpisana do rejestru zabytków[1].

Konsekracji kościoła i powołania parafii pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski dokonał 11 października 1966 Ks. Kard. Stefan Wyszyński. Oprócz licznych elementów wyposażenia z XIX i XX wieku zasługuje na uwagę relikwiarz św. Cecylii z połowy XVIII wieku. W połowie lat 70. XX w. dodano 21-głosowe organy.

Podczas rozpoczętych w 2016 roku prac archeologicznych, podczas adaptacji pomieszczeń sutereny kaplicy na salę parafialną natrafiono na południowo-wschodni narożnik muru oporowego prostokątnego tarasu-platformy, na którym w XVII wieku znajdował się pałacyk królowej Marii Kazimiery[3].

Przypisy

  1. a b Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków (księga A) − stan na 30 czerwca 2022 roku. Woj. mazowieckie (Warszawa). [w:] Narodowy Instytut Dziedzictwa [on-line]. nid.pl. s. 3. [dostęp 2022-07-27].
  2. według innych źródeł w 1727
  3. Łukasz Traczyk. Marymont odkrywa swoje tajemnice. „Stolica”, s. 35, marzec-kwiecień 2021. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Warszawa outline with districts v4.svg
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Kaplica marymoncka Kościół Matki Bożej Królowej Polski w Warszawie 1916.jpg
Kaplica marymoncka przed przebudową na kościół Matki Bożej Królowej Polski w Warszawie
Warszawa - kościół p.w. Matki Boskiej Królowej Polski - ZJ015.jpg
Autor: ZeroJeden, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Warszawa - wnętrze kościoła p.w. Matki Boskiej Królowej Polski (zabytek nr 165 z 1.07.1965)
POL Warsaw Marymont church.jpg
Autor: Hiuppo, Licencja: CC BY 3.0
Kościół na Marymoncie, Warszawa (zabytek nr rejestr. 165)