Kościół Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej w Poznaniu
 249/Wlkp/A z dnia 26.09.2005 | |||||||||
| kościół parafialny | |||||||||
.jpg) Widok ogólny | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Parafia | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie Poznania  | |||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||
 52°20′31,077″N 16°59′19,845″E/52,341966 16,988846 | |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Kościół Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej – katolicka świątynia parafialna, zlokalizowana na Krzesinach w Poznaniu przy ul. Jarosławskiej 5. Architektura obiektu oparta jest o wzory północnonorweskie.
Historia
Kościół zbudowano jako ewangelicki, dla osadników z Westfalii w 1912. Była to nowa gmina, sprowadzona w okolice Poznania w ramach działań Komisji Kolonizacyjnej, która wysiedliła część starych mieszkańców po wykupieniu Krzesin i wytyczyła nową strukturę osadniczą, a także zmieniła nazwę wioski na Kreising. Sama świątynia (na 180 miejsc) eksponowana była w tym okresie na Wystawie Wschodnioniemieckiej w Poznaniu, jako przykład kościółka dla małych wsi osadniczych i została zakupiona dla Krzesin. Stanowiła część wzorcowej wioski poglądowej, zlokalizowanej w Poznaniu, u zbiegu ulic Śniadeckich i Orzeszkowej, wraz ze szkołą, radą wiejską i gospodą, zgrupowanych wokół centralnego placu. Montaż obiektu w Krzesinach rozpoczęto 6 maja 1912 na placu przekazanym przez lokalną szkołę. 30 października tego samego roku nastąpiło poświęcenie kościoła.
Po 1918 liczba krzesińskich Niemców (ewangelików) drastycznie spadła - pozostało tu tylko pięć rodzin. W związku z tym zbór stał się ośrodkiem życia dla protestantów z sąsiednich wsi - Chartowa, Kamionek i Borówca. Spotkania w kościele (pod przewodnictwem Heinricha Schpramberga) miały często charakter polityczny. Sam przywódca, wraz z synem, byli członkami V kolumny. Podczas ataku na Polskę w 1939 w kościele ukryto broń. W bezpośrednim sąsiedztwie świątyni okupanci przeprowadzili w nocy z 23 na 24 listopada 1941 tzw. akcję krzesińską - systematycznie bicie, torturowanie i upokarzanie Polaków z Krzesin i okolicy.
Po II wojnie światowej kościół przejęli katolicy, a 1 marca 1958 urządzono tutaj samodzielną parafię (pierwszym proboszczem był Romuald Żurowski, wcześniej teren podlegał pod parafię głuszyńską). Mimo licznych starań o współużytkowanie kościoła z ewangelikami (lub odkupienie świątyni) w okresie międzywojennym starania te zakończyły się niepowodzeniem. Wyposażenie świątyni i dostosowanie jej do wymogów katolickich odbywało się w dużym stopniu społecznie (np. ołtarz przekazał Stanisław Majchrzak - mieszkaniec Krzesin usilnie działający wcześniej na drodze urzędowej w celu przekazania kościoła katolikom). 26 kwietnia 1958 parafię nawiedził arcybiskup Antoni Baraniak. Konsekracja nastąpiła dopiero w 2012, w setną rocznicę posadowienia zboru w Krzesinach.
Architektura i nawiązania norweskie
Konstrukcja obiektu jest słupowo-ramowa, wypełniona cegłą i oszalowana, a od wewnątrz otynkowana. Dach zwieńczony wieżą o bardzo skomplikowanej konstrukcji. Całość miała robić malownicze wrażenie, wpisując się w sielski krajobraz wsi niemieckiej i bazując na wzorcach północnonorweskich. Prawdopodobnie jest to drugi w Polsce, obok Świątyni Wang, obiekt sakralny nawiązujący bezpośrednio do wzorów norweskich. Nie był to zresztą w Poznaniu wyjątek - oficjalne władze pruskie chętnie sięgały do wzorców skandynawskich, czego przykładem był np. pokój nordycki w poznańskim Zamku Cesarskim.
W 2011 świątynię poddano generalnej renowacji. Odsłonięto m.in. fragmenty polichromii (ornamenty kwiatowe i niemieckojęzyczne napisy gotyckie). Prezbiterium nadano nową formę, operując głównie purystycznym światłocieniem[1].
Krzesińska świątynia jest jedynym w Poznaniu kościołem drewnianym.
Pomniki
Przy kościele zlokalizowano pomnik 21 ofiar II wojny światowej, odsłonięty w 1975. Oprócz tego w sąsiedztwie świątyni stoi głaz pamiątkowy odsłonięty 1 marca 2008 w pięćdziesiątą rocznicę powołania parafii (ufundowany przez parafian). Napis na nim głosi: ...a ja Tobie Panie wybudowałem dom na mieszkanie miejsce przebywania Twego na wieki (Krn)[2].
Zobacz też
- dwór na Krzesinach w Poznaniu - w sąsiedztwie kościoła
Przypisy
Bibliografia
- Marek Marciniak, Krzesiński kościółek w stylu norweskim, wyd. Albus, Poznań, 2008, ISBN 978-83-60977-02-6
- Atlas architektury Poznania, Janusz Pazder (red.), Aleksandra Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 155, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366.
- Poznań - przewodnik po zabytkach i historii, Janusz Pazder (oprac.), Jerzy Borwiński, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2003, s. 354, ISBN 83-87847-92-5, OCLC 830535344.
- Marcin Libicki, Poznań - przewodnik, Piotr Libicki (ilust.), Poznań: Wydawnictwo Gazeta Handlowa, 1997, s. 130, ISBN 83-902028-4-0, OCLC 69302402.
- praca zbiorowa, Słownik krajoznawczy Wielkopolski, PWN, 1992, s.217, ISBN 83-01-10630-1
- Historia kościoła - dostęp 3.07.2012
Media użyte na tej stronie
Autor:
Oskarro. © użytkownicy OpenStreetMap.
Copyright użytkownicy UMP-pcPL., Licencja: CC BY-SA 2.0Mapa lokalizacyjna Poznania
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Greater Poland Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.70 N
- S: 51.05 N
- W: 15.68 E
- E: 19.19 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 3.0
Poznań Krzesiny, ul. Jarosławska 5 - dawny kościół ewangelicki tzw. norweski, obecnie kościół rzymskokatolicki pw. Matki Boskiej Królowej Korony Polskiej (1912)