Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Brzozie

Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Brzozie

A/1803 z 2022-03-31
kościół parafialny
Widok z południa
Państwo	Polska
Miejscowość	Brzoza
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Matki Bożej Królowej Polski w Brzozie
Wezwanie	Najświętsza Maryja Panna Królowa Polski
Historia Data zakończenia budowy 1934-1937 Data poświęcenia 15 maja 1938 (konsekracja)
Dane świątyni Architekt Stefan Cybichowski Świątynia • materiał bud. • wysokość • długość • szerokość • cegła, beton 10 m 25 m 14 m Wieża kościelna • liczba wież 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 4
Położenie na mapie gminy Nowa Wieś Wielka Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Brzozie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Brzozie
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Brzozie
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Brzozie
53°01′40″N 18°00′43″E/53,027778 18,011944

Kościół Najświętszej Marii Panny Królowej Polski w Brzozie – kościół położony we wsi Brzoza, którego patronką jest Najświętsza Maryja Panna Królowa Polski.

Położenie

Kościół znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr 254, w południowej części wsi Brzoza, gmina Nowa Wieś Wielka, powiat bydgoski, w odległości ok. 10 km od miasta Bydgoszczy.

Historia

Parafia w Brzozie powstała w 1924 r., po podziale parafii farnej w Bydgoszczy przez kard. Edmunda Dalbora. Do odprawiania nabożeństw wykorzystywano początkowo kaplicę w Przyłękach. W 1925 r. powstał Komitet Budowy Kościoła w Brzozie. W 1934 roku z inicjatywy starosty bydgoskiego Józefa Nowaka i proboszcza parafii ks. Franciszka Laczkowskiego rozpoczęto budowę kościoła na działce zakupionej od prywatnego właściciela, Kozikowskiego^[1]. Miejsce wybrane pod nową świątynię wybrano nieprzypadkowo – w styczniu 1919 r. toczyły się tutaj walki w czasie powstania wielkopolskiego.

17 czerwca 1934 r. kamień węgielny pod budowę poświęcił arcybiskup gnieźnieński Antoni Laubitz. Kosztem 10 tys. złotych wybudowano w ciągu 3 lat świątynię według projektu Stefana Cybichowskiego^[2].

Konsekracji kościoła dokonał kard. August Hlond 15 maja 1938 r. Podczas uroczystości, we wnętrzu umieszczono figurę św. Wojciecha, a jedna z bocznych kaplic otrzymała wezwanie Matki Bożej Królowej Korony Polskiej^[2]. W latach 1936-1938 wzniesiono przy kościele plebanię według projektu bydgoskiego architekta Jana Kossowskiego w stylu tzw. dworkowym, popularnym w okresie międzywojennym^[1].

W czasie II wojny światowej władze hitlerowskie odebrały świątynię katolikom i przekazały w użytkowanie ewangelikom. W końcu wojny kościół został uszkodzony, m.in. zbito wszystkie szyby, zniszczono w większej części okna oraz dach. Podobnie plebania, zbudowana w 1936 roku ucierpiała wskutek działań wojennych i zakwaterowania wojska^[3].

Po zakończeniu wojny kościół został przejęty przez katolików. Naprawiono szkody wojenne, a w 1946 r. przeniesiono do kościoła organy z kaplicy w Przyłękach^[3]. Na głównym ołtarzu ustawiono Grupę Ukrzyżowania wykonaną w 1937 roku przez bydgoskiego rzeźbiarza Bronisława Kłobuckiego pierwotnie dla kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bydgoszczy^[1].

W 2000 r. wokół kościoła ułożono chodnik z kostki oraz założono ogrodzenie.

Architektura

Kościół jest jednonawowy, z zamkniętym półkoliście prezbiterium. Portyk wejścia wsparty jest na parze kolumn o jońskich kapitelach, które dźwigają belkowanie i trójkątny przyczółek^[2]. Zewnętrzna bryła posiada styl neoklasycystyczny, zaś wnętrze jest urządzone w stylu neobarokowym. Nad korpusem nawy nakrytej dwuspadowym dachem dominuje kwadratowa w obrysie wieża, zwieńczona latarnią. Układ wnętrza jest symetryczny, z wyjątkiem strefy podwieżowej oraz zakrystii. Kruchta otwiera się na strefę pod emporą wspartą na parze filarów^[2].

Formą architektoniczną kościół przypomina zaprojektowaną również przez Stefana Cybichowskiego świątynię w Gołańczy (1931-1934)^[2].

Po obu stronach nawy głównej znajdują się dwa ołtarze boczne^[3]. W nadstawie ołtarza po lewej stronie umieszczony jest obraz św. Antoniego (artysty malarza Władysława Drapiewskiego), po prawej - obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa (artysty mal. Olewińskiego). Z kaplicą znajdującą się przy południowej ścianie kościoła, związany jest kult Matki Boskiej Częstochowskiej (ołtarz według planu Cybichowskiego wykonał artysta rzeźbiarz z Bydgoszczy, Kłobucki)^[3].

Na wieży zawieszone są trzy dzwony, jeden odlany „z pomnika cesarza” w latach 30. XX wieku, dwa pozostałe odlane po 1945 roku. Witraże, ławki i konfesjonały pochodzą z okresu po 1945 roku^[1].

Przy kościele rozpoczyna się 16.9 km szlak przez Puszczę Bydgoską im. bł. Czesława Jóźwiaka^[4], jednego z Poznańskiej Piątki męczenników beatyfikowanych 13 czerwca 1999 przez św. Jana Pawła II. Szlak prowadzi przez nieistniejącą obecnie wieś Łażyn, miejsce urodzenia błogosławionego, gdzie znajduje się głaz z tablicą pamiątkową i biegnie w kierunku południowym, kończąc się przy kościele Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Wsi Wielkiej.^[5]

W 2022 r. kościół został wpisany do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa (nr A/1803 z 2022-03-31)^[6].

Galeria

• 

  Kolumnada

• 

  Wieża

• 

  Krzyż

• 

  Widok od tyłu

Przypisy

Zobacz też

• Obiekty sakralne w Bydgoszczy
• Struktury wyznaniowe w Bydgoszczy