Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Miasteczku Śląskim

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
w Miasteczku Śląskim
Distinctive emblem for cultural property.svg 654/66 z dnia 2 maja 1966[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Widok z południowego zachodu (2021)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Miasteczko Śląskie (Żyglin)

Adres

Świętego Marka 21

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Miasteczku Śląskim

Wezwanie

Narodzenie Najświętszej Maryi Panny

Położenie na mapie Miasteczka Śląskiego
Mapa konturowa Miasteczka Śląskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Pannyw Miasteczku Śląskim”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Pannyw Miasteczku Śląskim”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Pannyw Miasteczku Śląskim”
Ziemia50°29′10,1″N 18°56′55,0″E/50,486139 18,948611

Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – rzymskokatolicki kościół parafialny Parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Miasteczku Śląskim z XIX wieku Miasteczku Śląskim-Żyglinie w powiecie tarnogórskim, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa śląskiego.

Historia

Pierwszy kościół w Żyglinie wzniesiono z drewna i poświęcono 7 września 1253 roku[2]; spłonął lub został rozebrany w listopadzie 1700 roku[2]. Drugi kościół zbudowano w latach 1703–1705[2], miał wymiary 7 × 14 m[2].

Wniosek o budowę nowej świątyni na miejscu drugiego kościółka został złożony w 1801 roku[2] przez parafian na landratowi bytomskiemu hrabiemu Erdmannowi Gustawowi Hencklowi von Donnersmarckowi[2], który następnie przekazał go w dniu 30 września do wyższej instytucji – Królewsko Pruskiej Kamery Wojenno-Dominialnej we Wrocławiu. Sprawą zainteresowały się władze państwowe, ponieważ świątynia w Żyglinie posiadała patronat króla. 13 maja 1835 roku bytomski landrat nakazał zamknąć kościół z uwagi na jego zły stan techniczny[2]. Długoletnie spory sprawiły, że zezwolenie na budowę nowego kościoła wydano po niemal 40 latach od złożenia wniosku[2]. 30 kwietnia 1838 roku ministerstwo spraw duchownych, oświatowych i zdrowotnych w Berlinie wydało zgodę na budowę świątyni. Projekt kościoła autorstwa królewskiego inspektora budowlanego Fellera z Gliwic[3], który powstał przed 14 sierpnia 1835 roku[3], został oceniony przez ministerstwo jako gustowny. 15 stycznia 1839 roku landrat bytomski postanowił o przetargu na dostarczenie materiałów budowlanych, który obowiązywał w całym powiecie, a nawet w urzędowym organie rejencji opolskiej.

Wnętrze (2021)

Budowa kościoła przebiegała w latach 1840[2]–1842[4] pod kierownictwem mistrza ciesielskiego Spohra[2]; nowa świątynia została poświęcona 24 listopada 1842 roku[5][2] przez ks. Antoniego Schneiderskiego z Tarnowskich Gór[2]. Za projekt wnętrza odpowiadał prawdopodobnie Uhlig, radca budowlany z Gliwic[6]. 10 sierpnia 1853 roku pobłogosławiono dwa boczne ołtarze:[2] Matki Boskiej fundacji Bractwa Wstrzemięźliwości, i św. Barbary, fundacji górników i radcy górniczego Seidla[2]. W 1857 roku wzniesiono plebanię na planie krzyża[2] (ul. św. Marka 21[7]). W latach 1873-1874 (bądź wyłącznie w 1873 roku[2]) do kościoła została dobudowana wieża[5][8] według projektu królewskiego powiatowego mistrza budowlanego Augusta Hanniga z Bytomia, który został ukończony 8 lutego 1868 roku[9]. Przy jej budowie pracowali: mistrz murarski Morawiec, mistrz ciesielski Kocula i przedsiębiorstwo kamieniarskie Halbiga z Orzesza[2]. Od maja do października 1881 roku przerobiono dwa okna na otwory drzwiowe oraz przedsionki z daszkami według projektu wspomnianego Augusta Hanniga[10].

W latach 1979–1982 przeprowadzono kompleksowy remont i modernizację obiektu[2][5], a 8 września 1982 roku[11] kościół został poświęcony[5] przez biskupa Herberta Bednorza[11]. W latach 2000–2002 wnętrze świątyni poddano pracom rekonstrukcyjnym i remontowym, odrestaurowano ołtarze, które 21 maja 2003 roku[11] poświęcił biskup Gerard Kusz[11] Wieża i elewacja kościoła zostały odnowione w 2006 roku[11]. Pomiędzy kościołem a cmentarzem wzniesiono nową kaplicę przedpogrzebową w latach 2010–2012[11] oraz utwardzono drogę na cmentarz[11].

31 lipca 2014 roku rzeźby znajdujące się przed kościołem zostały wpisane do wpisany do rejestru zabytków ruchomych województwa śląskiego (numer rejestru B/281/14)[12].

Architektura

Świątynia wzniesiona w centrum Żyglina[13], w jego najwyższej części[14], murowana[5] z wapienia żyglińskiego i cegły[2], w stylu arkadowym[2] (według innych źródeł neoromańska[5] lub neogotycka[15][16]), z wieżą[5], stanowiącą dominantę wysokościową w obrębie Żyglina[17], otoczona ogrodzeniem[16]. Przed wejściem do kościoła znajdują się dwie rzeźby w stylu akademizmu przedstawiające Matkę Bożą i św. Jana Ewangelistę[12].

We wnętrzu pomieszczono kilka elementów wyposażenia w stylu barokowym z poprzedniego kościoła[2] oraz obrazy autorstwa malarza Höckera z Wrocławia[2], a także dwa ołtarze boczne[2].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków [1].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Górecki 2017 ↓, s. 242.
  3. ↑ a b Nadolski 2001 ↓, s. 70.
  4. ↑ Luszka i inni 2018 ↓, s. 65.
  5. ↑ a b c d e f g Justyna Foks: Ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna po Gminie Miasteczko Śląskie: jesień-zima. Miasteczko Śląskie: Art Grafo Justyna Britner, po 2008, s. 35.
  6. ↑ Nadolski 2001 ↓, s. 82.
  7. ↑ Plebania parafii pw. Narodzenia NMP w Żyglinie. Odkrywcza Turystyka. [dostęp 2021-08-17].
  8. ↑ O naszej historii. Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Żyglinie. [dostęp 2013-03-24].
  9. ↑ Nadolski 2001 ↓, s. 77.
  10. ↑ Nadolski 2001 ↓, s. 79.
  11. ↑ a b c d e f g Górecki 2017 ↓, s. 243.
  12. ↑ a b Luszka i inni 2018 ↓, s. 73.
  13. ↑ Luszka i inni 2018 ↓, s. 47.
  14. ↑ Luszka i inni 2018 ↓, s. 36.
  15. ↑ Płazak i Przała 1968 ↓, s. 34.
  16. ↑ a b Luszka i inni 2018 ↓, s. 70.
  17. ↑ Luszka i inni 2018 ↓, s. 24.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Miasteczko Śląskie (Centrum, Żyglin-Żyglinek) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Miasteczko Śląskie, Poland
Ta mapa of Miasteczko Śląskie została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Miasteczko Slaskie Zyglin church 2021.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Miasteczku Śląskim, Żyglin
Tarnowskie Góry County location map 2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.6412 N
  • S: 50.3183 N
  • W: 18.55 E
  • E: 19.154 E
Miasteczko Slaskie Zyglin church interior 2021.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Miasteczku Śląskim, Żyglin, wnętrze (żółtawa kolorystyka wynika ze światła przepuszczonego przez witraże), widok z kruchty przez drzwi z szybką (z lewej odbija się niewyraźnie krucyfiks zawieszony w kruchcie)