Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Szczecinie Dąbiu
 162 z dnia 28.08.1956 r.[1] | |||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||
.jpg) | |||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||
| Adres | plac Kościelny 1 | ||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Położenie na mapie Szczecina  | |||||||||||||
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |||||||||||||
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego  | |||||||||||||
 53°23′42,7″N 14°39′54,6″E/53,395194 14,665167 | |||||||||||||
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Szczecinie Dąbiu to najstarszy kościół dawnego miasta Dąbia, włączonego dziś w obręb metropolii szczecińskiej. Ośrodek parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Według niektórych źródeł[3][4][2] takie wezwanie posiada również kościół. Początkowo nosił on, podobnie jak obecna archikatedra szczecińska, wezwanie św. Jakuba.
Opis
Współcześnie kościół NMP w Dąbiu jest trójnawową, sześcioprzęsłową halą z trójbocznym prezbiterium i kwadratową wieżą na osi elewacji zachodniej. Wieża kościoła częściowo zawiera w sobie ocalałe mury średniowiecznej wieży sprzed pożaru, obecnie ma 75,6 metra wysokości. Od czasów powojennych do 12 stycznia 2008, kiedy posadowiono zrekonstruowany hełm wieży katedry św. Jakuba była najwyższą wieżą kościelną w Szczecinie.
Historia
W roku 1182 posiadłość ówcześnie nazywana Damba przekazana została przez Bogusława I klasztorowi Cystersów w Kołbaczu[2]. W roku 1260 Barnim I ufundował beneficjum dla mającej powstać parafii w Dąbiu. W roku 1268 rozpoczęto budowę kościoła Najświętszej Maryi Panny z granitowych kamieni[2]. Pracami zajmował się proboszcz ks. Herman[2]. Kolejne wzmianki o kościele w mieście Dąbiu pochodzą z początków XIV wieku. Pierwotnie był to drewniany kościółek wiejski, później w związku z rozwojem miasta wybudowano z ceglano-kamienną trzynawową gotycką świątynię halową z wieżą i prezbiterium. W 1534 roku kościół przejęli ewangelicy[2]. Liczne pożary (1540, 1592, 1652) oraz najazdy szwedzkie, wojny pruskie wywarły duży wpływ na strukturę kościoła[2]. W XVII wieku wieże wyposażono w bardzo wysoki hełm. W roku 1863 w hełm ten uderzył piorun wywołując pożar, który strawił dużą część konstrukcji budynku[2]. W latach 1864-1866 świątynię odbudowano i wyposażono według neogotyckiego[2] projektu architekta Karla Brechta. Część średniowiecznych murów kościoła zachowano, ale górne partie budowli, a także prezbiterium, kaplice, oraz filary i sklepienie zbudowano od nowa.
W roku 1945 kościół został uszkodzony - ucierpiało m.in. zwieńczenie wieży i witraże. Po II wojnie światowej kościół poświęcony został 12 grudnia 1945 roku[2]. Po wojnie przeprowadzono prace porządkowe, odtworzono zniszczone polichromie i motywy rzeźbiarskie na arkadach. Większość wyposażenia kościoła pochodzi z XIX i XX wieku, zachował się też stary drewniany krucyfiks z XVIII wieku. Po wojnie — w latach 1973-1976 — przeprowadzono remont wieży, a w latach 1977-1981 murów kościoła i jego wnętrza przywracając piękno neogotyckiego wyposażenia (ołtarz, ambona, empory chórowe, organy).
Prace remontowe i budowlane prowadziła firma Józefa Hermanowicza z Gorzowa, regotyzację wnętrza i malowanie kościoła zaś zakład Antoniego Juszczaka z Poznania. Nad całością prac czuwał ks. dziekan Czesław Wich. Kościół został konsekrowany 19 grudnia 1982 roku[2].
Wyposażenie
- ołtarz główny - neogotycki, z obrazem "Zmartwychwstanie" namalowanym przez Carla Gottfrieda Pfannschmidta (niem. Carl Gottfried Pfannschmidt(niem.)) (1819-87)
- ołtarz boczny - neogotycki, wykonany w firmie Walentego Trzcińskiego z Poznania w 1880. W ołtarzu obraz "Trójca Święta" - nieznanego autora.
- ambona - neogotycka, bogato zdobiona maswerkami i sterczynami
- krucyfiks z XVIII w.
nawa główna
korpus nawowy
fryz podokienny
empora organowa
ołtarz główny
nawa północna
nawa południowa
ambona
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022 [dostęp 2010-05-12].
- ↑ a b c d e f g h i j k Pomniki architektury sakralnej... 1991 ↓.
- ↑ Jarosław Kociuba "Pomorze. Praktyczny przewodnik turystyczny po ziemiach dawnego Księstwa Pomorskiego", Walkowska Wydawnictwo Szczecin 2012
- ↑ Encyklopedia Szczecina. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 474. ISBN 978-83-942725-0-0.
Zobacz też
Bibliografia
- ks. Roman Kostynowicz: Pomniki architektury sakralnej diecezji szczecińsko-kamieńskiej i kościoły miast biskupich w malarstwie i grafice Wiesława Śniadeckiego. Wyd. 1. Szczecin: Wydawnictwo Polskie Pismo i Książka, 1991.
- ks. inf. Roman Kostynowicz, Kościoły archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej. Tom II, Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne "Ottonianum", Szczecin 2000, ISBN 83-7041-202-5
- Przewodnik po Szczecinie, Wydawnictwo 13 Muz, Szczecin 1999, ISBN 83-908898-3-8
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of West Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 54.65 N
- S: 52.58 N
- W: 13.95 E
- E: 17.10 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Szczecinie Dąbiu, fryz podokienny
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Szczecinie Dąbiu
Wzór znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w Polsce
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP w Szczecinie Dąbiu
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
OpenStreetMap location map of Szczecin, Poland
- top = 53.545
- bottom = 53.320
- left = 14.429
- right = 14.814