Kościół Oskara Fryderyka w Göteborgu

Kościół Oskara Fryderyka
w Göteborgu
Oscar Fredriks kyrka
kościół parafialny
Ilustracja
Kościół Oskara Fryderyka – widok od strony północnej
Państwo

 Szwecja

Miejscowość

Göteborg

Wyznanie

protestanckie

Kościół

luterański

Parafia

Oskar Fredriks församling

Imię

Oskar Fryderyk

Położenie na mapie Göteborga
Mapa konturowa Göteborga, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Oskara Fryderykaw Göteborgu”
Położenie na mapie Szwecji
Mapa konturowa Szwecji, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół Oskara Fryderykaw Göteborgu”
Ziemia57°41′48″N 11°56′50″E/57,696667 11,947222

Kościół Oskara Fryderyka w Göteborgu (szw. Oscar Fredriks kyrka) – kościół parafialny szwedzkiego kościoła ewangelicko-luterańskiego, położony w Olivedal, dzielnicy Göteborga, należący do parafii Oskar Fredriks församling.

Kościół został zbudowany na miejscu zwanym Dahlinska berget[1]. Otrzymał wezwanie Oskara Fryderyka na cześć króla Oskara II Fryderyka Bernadotte, który odwiedził Göteborg w 1898 i uwiecznił swój pobyt wpisem do księgi pamiątkowej.

Do 1908 był kościołem parafialnym w Masthuggs församling. Kiedy nastąpił podział tej parafii, stał się kościołem parafialnym nowej jednostki administracyjnej pod nazwą Oscar Fredrik församling.

Kościół Oskara Fryderyka jest być może największym triumfem swego projektanta i szwedzkiego neogotyku, jeśli chodzi o wyobrażenia idealnego średniowiecza. Wznosi się niczym bajeczny zamek Walt Disneya pośród niewysokiej zabudowy robotniczej dzielnicy miasta[2].

Kościół ma status zabytku sakralnego według rozdz. 4 Kulturminneslagen (pol. Prawo o pamiątkach kultury) ponieważ został wzniesiony przed końcem 1939 (3 §)[3].

Historia i architektura

Wnętrze kościoła – widok na prezbiterium
Wnętrze kościoła – widok na prospekt organowy

Kościół został zaprojektowany przez architekta Helgo Zettervalla a zbudowany przez F. O. Petersona. Koszt budowy kościoła wyniósł ok. 515000 koron. Stanowi on typowy przykład północnoeuropejskiego neogotyku ceglanego; podstawowym budulcem była bowiem czerwona cegła. Kościół miał pierwotnie 1685 miejsc siedzących.

Założenia architektoniczne odbiegają jednak od tradycyjnej formy świątyni gotyckiej, bowiem wieża kościelna, wysoka na 75 m[4] usytuowana została z boku, pomiędzy korpusem a północnym ramieniem transeptu[5]. Należy ona wciąż do najwyższych budowli Göteborga. Wieża ma fantazyjnie rzeźbione rzygacze, które odprowadzają wodę deszczową z jej spiczastego hełmu. Również prezbiterium jest zwieńczone wieżą – rozwiązanie niemal nieznane w sztuce gotyku.

Rozwiązaniom gotyckim zresztą Helgo Zettervall potrafił nadać indywidualny i pełen fantazji twórczej charakter; dotyczy to zarówno korpusu kościoła i wieńca kaplic w obejściu prezbiterium, jak i detali architektonicznych: drobnych krenelaży czy misternych, ostrołukowych okien.

Kościół Oskara Fryderyka był restaurowany trzy razy: w 1915, 1940 i 1974.

Równie fantazyjne jest utrzymane w zielonkawej tonacji trzynawowe, halowe wnętrze kościoła. Tu też odzwierciedlone zostało marzenie architekta i jego epoki o średniowieczu, wyrażone przy pomocy maszynowej cegły i żeliwa. Ten nastrój twórczy udzielił się również Albertowi Eldhowi, twórcy malowideł ściennych i gotyckich witraży oraz Erikowi Abrahamssonowi, Ivarowi i Larsowi Lindenkrantzom, twórcom stylizowanego na średniowieczną modłę ołtarza głównego z lat 40. XX w.

Wyposażenie

Organy

Organy na chórze mają 45 głosów i 3 manuały. Organy w prezbiterium, zbudowane w 1953 przez Olofa Hammarberga, mają 6 głosów i można na nich grać zdalnie, z dużych organów na chórze[6].

  • W 1893 firma Salomon Molander & Co. z Göteborga zbudowała pierwsze organy w kościele.
  • W 1931 firma A. Magnusson z Göteborga rozbudowała organy na chórze do 38 głosów.
  • W 1955 i 1969 firma Olof Hammarberg z Göteborga przebudowała organy.

Organy mają następującą dyspozycję[7]:

Hauptwerk II C-a³Rückpositiv I C-a³Schwellwerk III C-a³Pedalwerk C-g¹

Gedacktpommer 16'
Principal 8'
Gedackt 8'
Oktave 4'
Spitzflöte 4′
Quinte 22/3′
Oktave 2'

Kornett III-IV
Mixtur VI-VIII
Trompete 8´

Gedackt 8'
Principal 4'
Koppelflöte 4'
Waldflöte 2′
Larigot 11/3′
Sesquialtera II ch. 22/3′ + 13/5′
Scharf IV
Rankett 16'
Regal 8'
Tremulant

Bordun 16’
Principal 8′
Fugara 8′
Rohrflöte 8’
Voix céleste 8’
Oktave 4'
Querflöte 4’
Nasat 22/3′
Blockflöte2’
Oktave 1'
Mixtur IV ch.
Zimbel III ch.
Fagott 16'
Schalmei 8'
Tremulant
Crescendoschweller

Principal 16´
Subbass 16’
Quinte 102/3′
Oktavbass 8´
Gedackt 8´
Oktave 4´
Gedacktpommer 2´
Mixtur V ch.
Kontrabassposaune 16´
Posaune 16'
Trompete 8´
Zink 4'< br />

Połączenia klawiatur: I/P, II/P, III/P, I/II, III/II

Przypisy

  1. ↑ Gösta Carlson, Hans Falklind: Sekelskiftets Göteborg i färg. 1987, s. 51. ISBN 91-970916-1-8. (szw.).
  2. ↑ Göteborg – Oskar Fredrik. W: Ann Catherine Bonnier, Göran Hägg, Ingrid Sjöström: Svenska kyrkor : En historisk reseguide. Sztokholm: Medströms Bokförlag, 2008, s. 104. ISBN 978-91-7329-015-9. (szw.).
  3. ↑ Sveriges riksdag: Svensk författningssamling (SFS) Lag (1988:950) om kulturminnen m.m.. [dostęp 2012-02-25]. (szw.).
  4. ↑ Emporis: Oskar Fredriks kyrka. [dostęp 2010-06-08]. (ang.).
  5. ↑ Göteborg – Oskar Fredrik. W: Elis Catherine Malmeström, Eric Nilsson: Vår svenska kyrka: Göteborgs stift. Göteborg: Kulturhistoriska Förlaget, 1950, s. 107. ISBN 978-91-7329-015-9. (szw.).
  6. ↑ Sigvard Öhrvall: Oscar Fredriks kyrka. Göteborg: 1986, s. 10.
  7. ↑ Dyspozycja organów została opracowana na podstawie stron: Wirtualne Centrum organowe – Słownik terminów organowych https://web.archive.org/web/20200321105720/http://www.organy.pro/slownik.php i Gdańskie Organy – Organy Katedry w Oliwie, autor Marek Michalak https://web.archive.org/web/20200321105720/http://www.organy.pro/slownik.php https://web.archive.org/web/20120315132930/http://www.gdanskie-organy.com/organs.php?lang=pl&loc=oliwa&tab=stoplist. Wynika z nich, iż w polskiej terminologii obowiązuje terminologia niemiecka, jakkolwiek niektóre nazwy instrumentów mogą być tłumaczone na jęz. polski, jeżeli mają odpowiedniki.

Bibliografia

  • Ann Catherine Bonnier, Göran Hägg, Ingrid Sjöström, Svenska kyrkor : En historisk reseguide, wyd. Medströms Bokförlag, Stockholm, 2008, ISBN 978-91-7329-015-9
  • Elis Malmeström & Eric Nilsson, Vår svenska kyrka: Göteborgs stift, Kulturhistoriska Förlaget, Göteborg, 1950, s. 107
  • Göteborgs stift i ord och bild, red.: teol. dr. Elis Malmeström, teol. dr. Gösta Nelson, kyrkoherde Anders Block, kyrkoadjunkt Folke Fehn, Idun Förlag, Stockholm, 1950, s. 659-660
  • Sigvard Öhrvall, Oscar Fredriks kyrka, Göteborg, 1986
  • Sten L. Carlsson, Sveriges kyrkorglar, Håkan Ohlssons förlag, Lund, 1973, ISBN 91-7114-046-8.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Sweden location map.svg
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Sweden
Oscar Fredriks kyrka 1.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 1.0
Oscar Fredriks kyrka 2.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Fred J (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 1.0
Date August 2005
Goteborg location map.png
Autor: OpenStreetMap contributors, Licencja: ODbL
OpenStreetMap location map of Göteborg, Sweden
  • top = 57.864
  • bottom = 57.548
  • left = 11.693
  • right = 12.243
Oscar Fredriks kyrka 4.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Fred J (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 1.0
Date August 2005