Kościół San Lazzaro dei Mendicanti

Kościół San Lazzaro dei Mendicanti

Chiesa di San Lazzaro dei Mendicanti

kaplica szpitalna
Fasada kościoła od strony Rio dei Mendicanti
Państwo	Włochy
Miejscowość	Wenecja
Adres	Fondamenta dei Mendicanti, Castello 6377, 30122 Venezia VE, Italia
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	Kościół łaciński
	Patriarchat Wenecji
Wezwanie	św. Łazarza
Historia Data rozpoczęcia budowy 1601 Data zakończenia budowy 1631 Data poświęcenia 1636 Aktualne przeznaczenie czynna kaplica szpitalna
Dane świątyni Styl barokowy Architekt Vincenzo Scamozzi (kosciol), Giuseppe Sardi (fasada), Francesco Contin (wnętrze) Świątynia • materiał bud. • cegła Liczba naw 1 Dzwonnica • typ dzwonnicy kampanila
Położenie na mapie Wenecji Kościół San Lazzaro dei Mendicanti
Położenie na mapie Włoch Kościół San Lazzaro dei Mendicanti
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej Kościół San Lazzaro dei Mendicanti
45°26′28,21″N 12°20′33,54″E/45,441169 12,342650

Kościół San Lazzaro dei Mendicanti (pol. kościół św. Łazarza [Braci] Żebrzących) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) Castello. Pełni funkcję kaplicy Szpitala Miejskiego (Ospedale di Venezia) w Wenecji. Wśród zgromadzonych w jego wnętrzu dzieł sztuki wyróżnia się monument nagrobny admirała Alvise Moceniga, dłuta Giuseppe Sardiego oraz obraz Św. Helena adorująca krzyż, jedyne dzieło Guercina w Wenecji.

Historia

Nazwa kościoła, San Lazzaro dei Mendicanti (św. Łazarza [Braci] Żebrzących) pochodzi od zakonu żebrzącego, mającego za patrona św. Łazarza, który od 1262 roku prowadził hospicjum dla trędowatych pod tym samym wezwaniem, położony na wyspie również o tej samej nazwie^[1]. Ponieważ z czasem dla kolejnych pacjentów, cierpiących na choroby zakaźne, zaczęło brakować miejsca, postanowiono zbudować nowy obiekt. Na lokalizację wybrano bagnisty teren na tyłach Scuola Grande di San Marco. Przewidziano w nim również miejsce dla dziewcząt, które miały uczyć się zawodu, a najbardziej utalentowane spośród nich – zdobywać wykształcenie muzyczne^[2]. W 1601 roku zakon założył w tym miejscu Hospicjum św. Łazarza, jedno z czterech ówczesnych hospicjów miasta (Maggiori Ospedali). Klasztor hospicjum i budynek kościoła zaprojektował w tym samym roku Vincenzo Scamozzi. Prace budowlane zostały ukończone 30 lat później, a w 1636 roku kościół konsekrowano. Fasadę świątyni, wychodzącą na kanał Rio dei Mendicanti, zaprojektował Antonio Sardi opierając się na wcześniejszym projekcie Scamozziego. Została ona zbudowana i ukończona w 1673 roku przez jego syna Giuseppe. Wnętrze, zrealizowane w latach 1634–1637 według projektu Francesca Contina, było przeznaczone zarówno dla posług liturgicznych, jak i dla koncertów muzycznych, które odbywały się na galerii, biegnącej wzdłuż prawej ściany^[1]. W przedsionku kościoła funkcjonowała kaplica pogrzebowa^[3].

Po upadku Republiki Weneckiej dotychczasowe hospicjum przekształcono w 1808 roku w Szpital Wojskowy (Ospedale Militare), a w 1819 – w Szpital Miejski (Ospedale Civile), noszący wezwanie św. św. Jana i Pawła (Ospedale SS. Giovanni e Paolo)^[4].

Na przełomie 2018 i 2019 roku dokonano renowacji fasad kościoła i byłego klasztoru przywracając im dawny wygląd^[5].

Architektura

Kompleks kościelno-klasztorny, rozciągający się wzdłuż kanału Rio de Mendicanti ma około 125 metrów szerokości, z czego około 55 metrów przypada na każde ze skrzydeł i około 15 metrów na fasadę kościoła w centrum^[5]. Schemat kościoła częściowo naśladuje plan Ospedale degli Incurabili autorstwa Jacopa Sansovina, przerobiony później według założeń palladiańskich na świątynię jednonawową z dwoma ołtarzami bocznymi przy każdej ścianie. Jej cechą charakterystyczną są duże okna termalne (dioklecjańskie)^[a][3].

Kampanila

Mierząca 32 metrów wysokości kampanila, zbudowana w tym samym okresie co kościół, jest pozbawiona dzwonów. Po jej południowej stronie znajduje się zegar słoneczny^[1].

Wnętrze

Wnętrze – widok na ołtarz główny

Szare ściany kościoła zdobią geometryczne, marmurowe detale. W ołtarzu głównym autorstwa Giuseppe Sardiego znajduje się obraz Wskrzeszenie Łazarza, namalowany w 1857 roku Giovanniego Fino^[1]. Na prawej ścianie wisi obraz Chrystus na krzyżu, z Maryją Dziewicą i św. Janem pędzla Paola Veronese, a na lewej – Święta Helena adorująca krzyż, jedyne dzieło Guercina w Wenecji oraz Święta Urszula i jedenaście tysięcy dziewic Jacopa Tintoretta^[2]. W kościele znajdują się liczne grobowce, w tym dwa zaprojektowane przez Longhenę. Całą tylną ścianę zajmuje pomnik nagrobny Alvise Moceniga, który w latach 50. XVII wieku pokonał Turków na Krecie, a w 1654 roku zginął w bitwie. Jego posąg znajduje się w niszy w centrum monumentu^[1]. Ze względu na różnorodność użytych marmurów i inwencję w ich opracowaniu, bogactwo szczegółów i wyjątkowość programu ikonograficznego, a także jego monumentalne wymiary, kompleks ten, rozpoczęty w 1657 roku, należy do arcydzieł weneckiego baroku^[6].

Kaplica pogrzebowa

Pomiędzy wewnętrznymi a zewnętrznymi drzwiami kościoła znajduje się wyłożony kafelkami korytarz, wykorzystywany jako kaplica pogrzebowa. W korytarzu tym znajduje się kilka pomników, w tym dwa autorstwa Sardiego. Poprzez drzwi w obie strony rozciągają się krużganki^[1].

• 

  Ołtarz główny

• 

  Paolo Veronese, Chrystus na krzyżu, z Maryją Dziewicą i św. Janem

• 

  Guercino, Święta Helena adorująca krzyż

• 

  Jacopo Tintoretto, Święta Urszula i jedenaście tysięcy dziewic

• 

  Ściana tylna z grobowcem Alvise Moceniga

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Guido Zucchoni: Venezia: guida all'architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.)