Kościół San Moisè
| kościół parafialny | |||||||||||||||||
.jpg) Fasada kościoła | |||||||||||||||||
| Państwo |  Włochy | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | Wenecja | ||||||||||||||||
| Wyznanie | katolicyzm | ||||||||||||||||
| Kościół | Kościół łaciński | ||||||||||||||||
| Patriarchat Wenecji | |||||||||||||||||
| Wezwanie | św. Mojżesza | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Wenecji Euganejskiej  | |||||||||||||||||
 45°25′59″N 12°20′10″E/45,433056 12,336111 | |||||||||||||||||
Kościół San Moisè (Kościół św. Mojżesza) – rzymskokatolicki kościół w Wenecji w dzielnicy (sestiere) San Marco. Administracyjnie należy do Patriarchatu Wenecji. Jest kościołem parafialnym parafii San Moisè, wchodzącej w skład dekanatu San Marco - Castello[1].
Założony pod koniec VIII wieku, był kilkakrotnie przebudowywany. Obecny budynek jest rezultatem XVII-wiecznej przebudowy. Bogato dekorowana fasada utrzymana jest w stylu dojrzałego baroku weneckiego. W jego wnętrzu znajduje się grób szkockiego finansisty Johna Lawa, który zmarł w Wenecji w 1729 roku.
Historia
Pierwszy kościół w tym miejscu został zbudowany z drewna w roku 797 i poświęcony św. Wiktorowi[2]. W jego fundacji czynnie uczestniczyły szlacheckie rody Artigeri e degli Scoparii. Drugi kościół został zbudowany w 947 roku przez Moisè Veniera i dedykowany jego świętemu patronowi, Mojżeszowi. Świątynia ta została odnowiona po drugim pożarze z 1105 roku[2]. U zarania swych dziejów kościół San Moisè powiązany był raczej z chrześcijaństwem wschodnim (bizantyńskim) niż łacińskim; jego pierwszy proboszcz, Christoforo, był z pochodzenia Grekiem, a i starotestamentowa dedykacja (podobnie jak w przypadku kilku innych kościołów Wenecji) również budziła skojarzenia z chrześcijaństwem Wschodu[3].
Obecny kościół powstał w rezultacie przebudowy z 1632 roku[2]. Konieczność przebudowy była spowodowana degradacją techniczną materiału budowlanego, ale zdaniem historyka Flaminia Correra, mogła też mieć związek ze wzrostem religijności, spowodowanej zarazą z lat 1630–1631; była również nawiązaniem do pewnego wątku z życia Mojżesza, kiedy uratował swój lud przed plagą jadowitych węży[3]. Prace nad odbudową fasady rozpoczęły się w 1668 roku według projektu Alessandra Tremignona i ostatecznie kosztowały 30 tysięcy dukatów, wyłożonych przez rodzinę Finich i Vincenza Finiego, który w 1687 roku został prokuratorem San Marco i którego popiersie znalazło się na szczycie centralnego obelisku na fasadzie kościoła[2].
Architektura
Fasada San Moisè jest typowym przykładem malowniczego baroku weneckiego[4]. Jej projektant, Alessandro Tremignon zrealizował ją w formach bardzo wybujałych. Trzyczęściowy plan fasady popalladiańskiej został tu jednak zatarty poprzez nadmiar dekoracji rzeźbiarskiej[5]. Jej autorem był flamandzki artysta Heinrich Meyring (znany w zitalianizowanej formie Merengo), który również zrealizował masywną rzeźbę w ołtarzu głównym[2]. Dekoracja fasady symbolizuje chwałę Finich i ich działalność handlową. Obelisk z popiersiem Vincenza Finiego podtrzymywany jest przez parę egipskich wielbłądów, co być może stanowi aluzję do pochodzenia bogactwa rodu. W sąsiedztwie obelisku umieszczone zostały alegorie cnoty, umiarkowania, honoru i zasługi. Powyżej, w centrum drugiej kondygnacji, podzielonej pilastrami na 4 części, znajduje się szerokie okno termalne, nad którym spoczywają dwie korpulentne Sybille. Na pilastrach umieszczone zostały 4 cnoty kardynalne. Powyżej nich znajduje się skrzydlata Fama, dmąca w trąbę[6]. W bocznych skrzydłach tympanonu widnieją herby rodu Finich, a cały tympanon zwieńczony został posągami proroków i innych postaci biblijnych. Autorem tej scenerii architektonicznej jest Alessandro Tremignon. Sztuczna bombastyczność, obfitość plastyczna i skomplikowanie form łączą, w pewien sposób, fasadę San Moisè ze zrealizowaną nieco wcześniej przez Baldassare Longhenę fasadą kościoła Santa Maria dei Derelitti[7].
Kampanila
Z prawej strony kościoła wznosi się surowa kampanila z cegły, zbudowana w XIV wieku, w charakterystycznym, weneckim stylu[4]. Ma 47 m wysokości. Jej dzwony są uruchamiane elektromechanicznie[2].
Wnętrze
_Interno_-_General_view.jpg)
Cztery ciężkie filary, wyżłobione i posadowione na wysokich, wydatnych piedestałach, dzielą wnętrze kościoła na trzy trakty. Wypełniają je portrety pogrzebowe zleceniodawców wystroju, co nadaje mu charakter kommemoratywny[6]. Wnętrze jest jednonawowe, bardziej stonowane, niż fasada. Z przodu zamyka je prezbiterium, flankowane dwiema mniejszymi apsydami na planie kwadratu[7]. W kaplicy, po lewej stronie prezbiterium znajduje się obraz Obmywanie nóg, późne dzieło Jacopa Tintoretta oraz Ostatnia Wieczerza Palmy młodszego. Na stropie widnieje Widzenie Mojżesza pędzla Niccolò Bambiniego[4]. Obrazy w ołtarzach bocznych wyszły spod ręki takich twórców jak: Giuseppe Diamantini, Pietro Liberi, Antonio Molinari i Maffeo Verona, a ich tematem są postacie i sceny z Nowego Testamentu: Jezus Chrystus, Krzyż i Najświętsza Maryja Panna. Do Starego Testamentu nawiązuje natomiast rzeźba w ołtarzu głównym[7], przedstawiająca Mojżesza na Górze Synaj, w momencie, gdy otrzymuje tablice Dekalogu. Przekazujący je Bóg Ojciec ukazany został w pełni chwały, z towarzyszeniem chóru aniołów, dmących w braty. Postacie u stóp góry symbolizują obecność i oczekiwanie ludu Izraela.
Przykładem tradycji greckiej i bizantyjskiej jest niewielki ołtarz Obizzich, przypisywany kiedyś młodemu El Greco[7]. Bogato rzeźbiony, drewniany chór pochodzi z XVI wieku[4]. W pobliżu wejścia znajduje się grób Johna Lawa, pomysłodawcy Kompanii Missisipi, który zmarł w ubóstwie w Wenecji w 1729 roku[2].
Parafia
Prawdopodobnie w czasie założenia kościoła została przy nim erygowana parafia. Dekrety napoleońskiego Królestwa Włoch z 1810 roku doprowadziły do wytyczenia na nowo granic weneckich parafii. Parafia przy kościele San Moisè została zniesiona, a podległy jej obszar został włączony do parafii San Marco. Reaktywowano ją w 1867 roku. Jej proboszcza nominuje Patriarcha Wenecji[8].
Przypisy
- ↑ ParrocchieMap.it: Parrocchia di S. MOISÈ (wł.). www.parrocchiemap.it. [dostęp 2017-07-30].
- ↑ a b c d e f g Jeff Cotton: San Moise (ang.). www.churchesofvenice.co.uk. [dostęp 2017-07-30].
- ↑ a b Concina 1995 ↓, s. 354.
- ↑ a b c d Stefańska 1980 ↓, s. 96.
- ↑ Zucchoni 1993 ↓, s. 98.
- ↑ a b Concina 1995 ↓, s. 355.
- ↑ a b c d Concina 1995 ↓, s. 356.
- ↑ Sistema Informativo Unificato per le Soprintendenze Archivistiche: Parrocchia di di San Moisè, Venezia (wł.). siusa.archivi.beniculturali.it. [dostęp 2017-07-30].
Bibliografia
- Danuta Stefańska: Wenecja i okolice. Przewodnik turystyczny. Wyd. I. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1980.
- Guido Zucchoni: Venezia: guida all'architettura. Lupatoto: Arsenale Editrice, 1993. ISBN 978-88-7743-129-5. (wł.)
- Ennio Concina: Le chiese di Venezia: l'arte e la storia. Udine: Magnus Edizioni SpA, 1995. ISBN 88-7057-153-X. (wł.)
Media użyte na tej stronie
Autor: NordNordWest, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Italy (Commons photos) → en-Wikipedia Italy.
Autor: Dick stracke, Licencja: CC BY-SA 3.0
Church of San Moise, Venice, Italy. In the upper half of the mountain Moses receives the two stone tablets from God the Father. Below, Aaron and (presumably) Miriam stand to the left and right of the mountain. Aaron can be identified by his breastplate and horned crown.
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
San Moisè in Venice - Interior
Autor:
- Map_of_region_of_Veneto,_Italy.svg: User:Vonvikken
- Italy_North_location_map.svg: User:NordNordWest
- derivative work: Milenioscuro (talk)
Location map of Veneto region (Italy)
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Church San Moisè Venice. Facade on Campo San Moisè by Alessandro Tremignon.