Kościół Trójcy Przenajświętszej w Machowej

Kościół Trójcy Przenajświętszej
Distinctive emblem for cultural property.svg A-100 z 05.01.1968[1]
kościół parafialny
Ilustracja
Elewacja frontowa
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Machowa

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Trójcy Przenajświętszej (diecezja tarnowska)

Wezwanie

Trójcy Przenajświętszej

Wspomnienie liturgiczne

Święto Trójcy Świętej

Położenie na mapie gminy Pilzno
Mapa konturowa gminy Pilzno, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Machowa, kościół parafialny”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Machowa, kościół parafialny”
Położenie na mapie powiatu dębickiego
Mapa konturowa powiatu dębickiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Machowa, kościół parafialny”
Ziemia50°01′02,1″N 21°12′13,5″E/50,017250 21,203750

Kościół Trójcy Przenajświętszej w Machowej – drewniany rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Trójcy Przenajświętszej, zbudowany w 1778, znajdujący się w miejscowości Machowa.

W 1879 w rodzinnej krypcie grobowej (pod prezbiterium) machowskiego kościoła pochowana została Henrietta Ewa Ankwiczówna, która zapisała się w historii jako młodzieńcza miłość Adama Mickiewicza, adresatka jego wierszy: Do mego Cziczerona i Do Henrietty[2].

W 1968 obiekt wpisany do rejestru zabytków.

Historia obiektu

Kościół zbudowano w 1778 z fundacji ówczesnego właściciela wsi Macieja Niemyskiego jako kapelanię dworską. W 1791 świątynię konsekrował biskup Florian Amand Janowski. Od 1889 była ekspozyturą (kościołem pomocniczym) parafii w Łękach Górnych, zaś jako samodzielna parafia została erygowana przez biskupa tarnowskiego Leona Wałęgę w 1925. W latach 1906–1909 pokryto dach blachą. W 1906 wykonano polichromię wnętrza. Kościół był odnawiany po zniszczeniach wojennych z 1944 oraz w latach 1959–1962, kiedy dobudowano przybudówki od południa. W latach 2012–2014 trwał remont świątyni. Wymieniono fundamenty i dolne belki ścian, wykonano konserwację więźby dachowej i przywrócono pokrycie gontowe[3].

Architektura i wyposażenie

Budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, orientowana, dwudzielna. Trójbocznie zamknięte prezbiterium i szersza nawa z kruchtą od frontu i przybudówką od południa zwaną salą Jana Pawła II. Przy prezbiterium od północy zakrystia, a od południa kaplica. Dach dwuspadowy kryty gontem z wieżyczką na sygnaturkę zwieńczoną latarnią z blaszanym hełmem. Ściany oszalowane gontem[3][4].

Wnętrze nakryte płaskim stropem z zaskrzynieniami w nawie wspartymi dodatkowo na czterech słupach. Ściany pokryte ornamentalną polichromią z 1906. Tęcza profilowana, zamknięta łukiem o wykroju zbliżonym do łuku pełnego. Na ścianie wschodniej prezbiterium zamiast architektonicznego ołtarza głównego obraz Trójcy Świętej w typie tzw. Tronu Łaski autorstwa Adama Giebułtowskiego z 1962. Pozostałe wyposażenie to dwa neogotyckie ołtarze boczne, ambona i chrzcielnica z 1927. Parapet chóru ozdobiony płaskorzeźbionym przedstawieniem Ostatniej Wieczerzy[2][3].

Otoczenie

Od strony wschodniej znajduje się dzwonnica z XX w. z dwoma dzwonami Maria i Stanisław Kostka z 1954[5].

W obrębie dziedzińca kościelnego znajduje się grób Otto Schimka, austriackiego żołnierza służącego w czasie II wojny światowej w Wehrmachcie, rozstrzelanego za dezercję, a wedle przekazu jego siostry również za odmowę wykonania wyroku śmierci na polskich cywilach[2][4].

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2019-05-16].
  2. a b c Artur Bata, Hanna Lawera: Pilzno i okolice. PUW Roksana, Krosno 1997, s. 54–60. ISBN 83-87282-28-6.
  3. a b c Krzysztof Zieliński: Leksykon drewnianej architektury sakralnej województwa podkarpackiego. Pro Carpathia, Rzeszów 2015, s. 178. ISBN 978-83-61577-68-3.
  4. a b Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda: Kościoły drewniane Karpat i Podkarpacia. Wydawnictwo Rewasz, Pruszków 2001, s. 112, 113. ISBN 83-85557-88-1.
  5. Machowa, kościół Trójcy Świętej. Zabytkowe kościoły diecezji tarnowskiej. [dostęp 2019-05-20]. (pol.).

Media użyte na tej stronie

Subcarpathian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Podkarpackie Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 50.9 N
  • S: 48.95 N
  • W: 21.03 E
  • E: 23.66 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo podkarpackie flag.svg
Flaga województwa podkarpackiego
Pilzno (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Machowa, kościół Trójcy Przenajświętszej (HB3).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół Trójcy Przenajświętszej w Machowej
Machowa, kościół Trójcy Przenajświętszej (HB1).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
Kościół Trójcy Przenajświętszej w Machowej
Machowa gmina Pilzno. Kościół św. Trójcy A 100.jpg
Autor: Janusz Krzyżek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Machowa, gmina Pilzno. Kościół Trójcy Przenajświętszej.