Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Raciborzu

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Distinctive emblem for cultural property.svg A/573/2019 z 07.11.2019[1]
A/1671/19/48 z dnia 20.01.1948 oraz 17.12.1997[2]
kościół parafialny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Racibórz

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Raciborzu

Wezwanie

Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny

Położenie na mapie Raciborza
Mapa konturowa Raciborza, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny”
Położenie na mapie powiatu raciborskiego
Mapa konturowa powiatu raciborskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny”
Ziemia50°05′28″N 18°13′14″E/50,091111 18,220556

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Raciborzu – rzymskokatolicki kościół parafialny w Raciborzu, w województwie śląskim. Należy do dekanatu Racibórz diecezji opolskiej. Mieści się przy ulicy Adama Mickiewicza. To tzw. kościół farny – najstarszy w Raciborzu.

Historia

Nawa główna
Prezbiterium z barokowym ołtarzem głównym

Jest to jeden z najstarszych kościołów parafialnych na Górnym Śląsku, jedyny, która zachował cechy typowe dla stylu wczesnogotyckiego. Według tradycji świątynia powstała w 1205 roku za rządów księcia Mieszka I Plątonogiego. Budowniczymi świątyni byli osiedlający się w Raciborzu przybysze z terenów Niderlandów – Flamandczycy i Walonowie. Pierwotny kościół w większości spłonął w 1300 roku, lecz szybko go odbudowano. Z tego okresu pochodzi nawa główna z gwiaździstymi sklepieniami we wschodniej części oraz prezbiterium z unikalnymi cechami wczesnego śląskiego gotyku.

W 1416 roku książę Jan II Żelazny przeniósł do niej z zamku kapitułę kolegiacką, przez co na stałe osiadli tutaj kanonicy raciborscy. Do południowej ściany prezbiterium dobudowano wówczas kapitularz i skarbiec. W 1654 roku prezbiterium wyposażono w okazałe stalle kanonickie, wzorowane na kunsztownych stallach kościoła mariackiego w Krakowie. Kanonikami przy raciborskiej farze było wielu proboszczów górnośląskich parafii. W 1810 roku władze pruskie zniosły kolegiatę, przejmując jej liczne dobra ziemskie. Odtąd kościół pełni funkcje największej raciborskiej parafii. W ciągu wieków ulegał zniszczeniom w wyniku wojen i pożarów, m.in.: w 1426 r., 1546 r., 1643 r., 1774, a szczególne zniszczenie przyniósł (w 1945 roku) koniec II wojny światowej.

Architektura i wyposażenie

Świątynia zachowała swoją pierwotną bryłę, zbudowaną w stylu gotyckim. We wnętrzu znajdują się gwiaździste sklepienia. Od strony południowej do prezbiterium jest dobudowany dawny kapitularz i skarbiec. W części prezbiterialnej jest umieszczony ołtarz główny w stylu barokowym zbudowany w latach 1656–1660 przez mistrza Salomona Steinhoffa z fundacji prałata Andrzeja Scodoniusa oraz Bractwa Literackiego. Znajdują się w nim obrazy przedstawiające koronację Najświętszej Maryi Panny z połowy XVII stulecia oraz Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny z 1890 roku namalowany przez Jana Bochenka. We wnękach między kolumnami ołtarza są umieszczone rzeźby świętych: Jana Chrzciciela, Jadwigi, Jana Ewangelisty, Elżbiety, Wacława, Sebastiana, Rocha i Floriana, natomiast w zakończeniu figura św. Marcelego – patrona Raciborza. Od zachodu do nawy świątyni jest dostawiona Kaplica Polska z XV wieku, pamiątka po zatargach między raciborzanami pochodzenia polskiego i niemieckiego. W niej umieszczona jest tablica, wykonana z piaskowca, ufundowana na pamiątkę pożaru miasta z 1574 roku. W lewej nawie bocznej znajduje się nagrobek w formie tumby prałata Marcina Jerzego Korrigera z 1715 roku oraz epitafium prepozyta opolskiego i proboszcza miejscowej parafii Andrzeja Floriana Scodoniusa (zmarłego w 1660 roku) ozdobione popiersiem i krucyfiksem[3].

Przypisy

  1. ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 1 stycznia 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2019-12-24]
  2. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022.
  3. ↑ Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (farny). Urząd Miejski w Raciborzu. [dostęp 2013-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-28)].

Bibliografia

  • Grzegorz Wawoczny: The Best of Racibórz (PL). Racibórz: Wydawnictwo i Agencja Informacyjna WAW, s. 16. ISBN 978-83-89802-54-5.

Media użyte na tej stronie

Uproszczona mapa Raciborza.png
Uproszczona mapa Raciborza. Czarną kreską zaznaczono granice administracyjne Raciborza, szarą pogrubioną granice powiatów, szarą cienką granice gmin, kolorem pomarańczowym obszary zabudowane, kolorem zielonym obszary leśne, a kolorem niebieskim wody powierzchniowe.
Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Racibórz County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Racibórz County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.28 N
  • S: 49.90 N
  • W: 18.03 E
  • E: 18.51 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.