Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Wrocławiu-Ołtaszynie

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
we Wrocławiu-Ołtaszynie

200 z dnia 30.12.1970[1]
kościół parafialny
Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Ołtaszynie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Wniebowzięcia NMP we Wrocławiu
Wezwanie	Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Wspomnienie liturgiczne	15 sierpnia
Historia Data zakończenia budowy XV wiek Data poświęcenia 17 maja 1450
Położenie na mapie Wrocławia Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Wrocławiu-Ołtaszynie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Wrocławiu-Ołtaszynie
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Wrocławiu-Ołtaszynie
51°03′25,39″N 17°01′23,39″E/51,057053 17,023164

Kościół pw. Wniebowzięcia NMP we Wrocławiu-Ołtaszynie znajduje się we Wrocławiu przy ul. Pszczelarskiej 10, osiedle Ołtaszyn w archidiecezji wrocławskiej.

Po raz pierwszy wzmiankowano kościół w 1254. Według tradycji wcześniej istniała w tym miejscu drewniana świątynia zbudowana w 1248. Jej fundatorką była św. Jadwiga. Kościół prawdopodobnie został spalony lub zniszczony podczas najazdu husytów w 1428 roku.

Historia

Figura św. Jana Nepomucena

Ołtarz południowy ze sceną Wniebowstąpienia z ok. 1500, z figurkami św. Elżbiety i św. Jadwigi z XVI wieku oraz i ze sceną Piety u podstawy ołtarzowej

Obraz Święty Tomasz Becket z 1715 roku autorstwa Johanna Jacoba Eybelwiesera

Obraz Modlitwa w Ogrójcu z 1715 roku autorstwa Johanna Jacoba Eybelwiesera, wymagający renowacji

Nowy gotycki kościół został wzniesiony na początku XV wieku. Jego konsekracja miała miejsce 17 maja 1450. Dokonał jej biskup pomocniczy wrocławski Bernard. U schyłku XV wieku została dobudowana zakrystia i powstało północne wejście zwieńczone późnogotyckim „oślim grzbietem” (obecnie zamurowanym). Świątynia nosiła wówczas wezwanie: Wszechmocnego Boga, Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Tomasza z Canterbury.

W 1572, kiedy to probostwo w Ołtaszynie było w bardzo złym stanie, proboszczem parafii został Valenty Opyschesky. Pięć lat później odbudował on proboszczówkę, w 1579 wybudował nowe stajnie i obory dla owiec, a w 1585 piwnice i piekarnie. W 1632, podczas trwania wojny trzydziestoletniej, kościół został opuszczony, a ówczesny proboszcz Mateusz Bleich schronił się we Wrocławiu zabierając ze sobą cenne wyposażenie świątyni, m.in. srebrny kielich mszalny z 1518.

Pod koniec XVII wieku rozpoczęły się prace budowlane przy kościele i w sąsiedztwie. W 1753 dokonano renowacji wieży kościelnej, a w okresie probostwa księdza Ernesta Hirschberga (1766–1785), wyremontowano budynek probostwa i naprawiono po wojnie trzydziestoletniej dachy stodoły i stajni. W 1768 odbudowano górną części wieży kościelnej, w 1775 zniszczony mur wokół cmentarza kościelnego.

W 1848 roku w nocy z 11 na 12 lutego kościół został okradziony ze wszystkich cennych przedmiotów^[2]. W latach 1855–1856 kościół został częściowo odrestaurowany i przebudowany w stylu neogotyckim. Projektantem był G. Bergmann, a ówczesnym proboszczem ks. Augustyn Kintzel. Przebudowa dotyczyła wymiany spróchniałego stropu i budowy sklepienia krzyżowo-żebrowego oraz nowej konstrukcji dachu, który pokryto dachówką klasztorną. Wieża kościoła została podwyższona o trzy kondygnacje (z 70 do 160 stóp) i uwieńczona hełmem z czterema sterczynami. Wieże przyozdobiono kamiennymi filarami. W latach 1867–1871 wystrój kościoła został zmieniony z barokowego na neogotycki. W 1887 roku świątynię otynkowano.

W latach 1865–1905 proboszczem parafii Ołtaszyn był historyk Kościoła ks. Johannes Soffner (1828–1905), który w 1875 opublikował jej historię Geschichte der katholischen Pfarrei Oltaschin nebst deren Adjuncta Bettlern.

W 1945 kościół stał się punktem oporu wycofującego się z Wrocławia wojska niemieckiego. Na wieży zostało umieszczone działo przeciwlotnicze i karabiny maszynowe. Stanowisko to było przez kilka dni ostrzeliwane przez wojska radzieckie, w wyniku czego kościół w 50% został zniszczony, a plebania całkowicie spalona.

W 1991, za sprawą proboszcza Stanisława Dudka, na wieży kościelnej w miejsce starego zegara zainstalowano elektroniczny zegar z kurantami.

Lista duchownych pełniących funkcję proboszcza w parafii

W archiwach parafialnych oraz Bibliotece Ossolineum i Uniwersyteckiej na Piaskach zachowały się nazwiska 38 proboszczów, od 1350 do czasów współczesnych^[3].

• Zbigniew Dołhań okres sprawowania probostwa 2007 -
• Stanisław Dudek, dziekana dekanatu Wrocław Południe (1991- 2007)
• Bronisław Owczarz, prałat (1973 - 1991)
• Kazimierz Suchecki (29.04.1947 - 1973)
• Józef Wallek (8 września 1936 - maj 1947)
• Jan Wajner (1906 - 1 stycznia 1937)
• Johannes Soffner (6 listopada 1865 - 21 stycznia 1905)
• Augustyn Kintzel
• Franz Joseph Majunke (1816 - 1827)
• Ernest Hirschberg (1766-1785),
• Antoni Gliera
• Mateusz Bleich
• Adam Judex
• Walenty Orpiszewski (8 stycznia 1573 - 1589)
• Jerzy Freiberg

Architektura

Kościół pw. Wniebowzięcia NMP we Wrocławiu to trójnawowa ceglana budowla halowa. Składa się z trójprzęsłowego, wielobocznie zamkniętego prezbiterium z dostawioną od północy zakrystią i trójprzęsłowego korpusu z wieżą od zachodu. Wnętrze jest przykryte sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Rozbudowany program architektoniczny świątyni, nietypowy dla wiejskich kościołów, można wytłumaczyć przynależnością Ołtaszyna do wrocławskiej kapituły katedralnej.

Wyposażenie

W świątyni znajduje się ołtarz główny i dwa boczne. W ołtarzu głównym znajdują się gotyckie figury Matki Bożej z Dzieciątkiem (w części środkowej), św. Barbary i św. Katarzyny po bokach. Umieszczone są tu także figury sześciu apostołów, zdobiące niegdyś skrzydła gotyckiego ołtarza. W ołtarzu bocznym – północnym – umieszczono scenę Ukrzyżowania oraz figury świętych: Apolonii i Agnieszki. Poniżej znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca Ostatnią Wieczerzę. W trzecim ołtarzu – południowym – umieszczono płaskorzeźbę Zaśnięcia NMP (część centralna), a poniżej znajduje się Pietà. Znajduje się tu również figurki św. Elżbiety, św. Jadwigi i dwóch z ośmiu zachowanych apostołów.

W świątyni znajdują się również cztery starsze obrazy: Matka Boska z Dzieciątkiem, Święta Jadwiga, Modlitwa w Ogrójcu i Święty Tomasz Becket. Dwa ostatnie zostały namalowane w 1715 przez barokowego malarza wrocławskiego Johanna Jacoba Eybelwiesera^[4]. W północnej ścianie prezbiterium wmurowane jest sakramentarium z piaskowca przesłonięte ręcznie kutą kratą z XV wieku.

Przy kościele znajduje się cmentarz ogrodzony średniowiecznym murem. Na cmentarzu stoi figura św. Jana Nepomucena z XVIII w.^[5]

Przypisy

Bibliografia

• Czechowicz B., Kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii na Ołtaszynie, ul. Pszczelarska 10, [w:] Atlas architektury Wrocławia, t. 1, Wrocław 1997, s. 43.
• Marek Kwaśny: Johann Jacob Eybelwieser -najsłynniejszy malarz barokowego Wrocławia? w:Centrum Staromiejskie we Wrocławiu. Muzeum Miejskie Wrocławia, Wydawnictwo GAJT, 2016. ISBN 978-83-62584-81-9.

Linki zewnętrzne

• Historia kościoła Nowe Życie, luty 2001
• Kościół Wniebowzięcia NMP na Ołtaszynie we Wroclawiu na portalu polska-org.pl
• Strona parafii