Kościół Wszystkich Świętych w Sierotach

Kościół Wszystkich Świętych
w Sierotach
Distinctive emblem for cultural property.svg A/283/60[1] z dnia 7.03.1960
kościół parafialny
Ilustracja
Kościół pw. Wszystkich Świętych w Sierotach
Państwo

 Polska

Miejscowość

Sieroty

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Parafia Wszystkich Świętych w Sierotach

Wezwanie

Wszystkich Świętych

Położenie na mapie gminy Wielowieś
Mapa konturowa gminy Wielowieś, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Wszystkich Świętychw Sierotach”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Wszystkich Świętychw Sierotach”
Położenie na mapie powiatu gliwickiego
Mapa konturowa powiatu gliwickiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Wszystkich Świętychw Sierotach”
Ziemia50°28′26,8″N 18°36′10,1″E/50,474111 18,602806
Strona internetowa

Kościół Wszystkich Świętych w Sierotach – zabytkowy kościół katolicki znajdujący się w Sierotach w powiecie gliwickim w województwie śląskim. Jest kościołem parafialnym w dekanacie Toszek w diecezji gliwickiej.

Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego. W pobliżu kościoła przebiega także Szlak Zacharzowicki.

Historia

Pierwsze wzmianki o Sierotach pochodzą z 1299 roku[2]. Kościół istniał zapewne już w XIII wieku, natomiast obecny powstał w XV stuleciu (murowane prezbiterium z drewnianą więźbą 1427 r., drewniana nawa 1456–1457 r.)[3][4]. Od XV wieku do 1629 r. był wykorzystywany jako zbór protestancki. W XVII wieku wbudowano sygnaturkę w dachu prezbiterium, natomiast około 1775 r. zbudowano istniejącą do dziś wieżę, połączoną z nawą (wcześniejsza wieża znajdowała się obok kościoła). Kościół wielokrotnie odnawiano, m.in. w latach 1754 (naprawa ścian i dachu nawy), 1895, 1904, 1907, 1935 (odsłonięcie polichromii), 1959 oraz 2003–2006. W ramach ostatniego remontu odnowiono gotyckie polichromie oraz wykonano badania dendrologiczne, które pozwoliły określić daty budowy poszczególnych części kościoła. Badania te nie potwierdziły wymienianego w różnych opracowaniach pożaru w 1700 r. Na obecną formę kościoła wpłynęło kilka inicjatyw budowlanych: dwie w epoce gotyku, w 1. i 2. połowie XV wieku, jedna w okresie renesansu, w 1. połowie XVI wieku, i przynajmniej dwie w czasie baroku, w 2. połowie XVIII wieku[4].

Architektura i wnętrze

Ołtarz główny

Kościół orientowany. Prezbiterium i zakrystia murowane z kamienia i otynkowane, w górnej części loża kolatorska. Nawa drewniana, zbudowana z drewna jodłowego i dębowego o konstrukcji zrębowej, na planie prostokąta. Od strony zachodniej do nawy dobudowana jest wieża z drewna sosnowego o konstrukcji słupowej, w której znajduje się dzwon pochodzący z około 1500 r. Wszystkie dachy kościoła pokryte są zewnątrz gontem. Nad prezbiterium wieżyczka na sygnaturkę.

Na chórze znajdują się XVIII-wieczne organy, pochodzące z Zimnic Wielkich. Polichromie pochodzą z roku 1470 lub 1479; zostały one odsłonięte w latach 1935–1936 i odrestaurowane w okresie powojennym. Ołtarz główny jest późnorenesansowy (1622 r.) i zawiera obraz Matki Boskiej Królowej Niebios wraz ze św. Jackiem i św. Jadwigą. Nad ołtarzem obraz z początku XVIII wieku, przedstawiający pożar płonącej wsi i kościoła uchronionego przed spaleniem przez św. Floriana. Ołtarze boczne z XIX wieku, neobarokowe. W ołtarzu lewym obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, w prawym - św. Józefa z Dzieciątkiem. Ambona z XVIII wieku, barokowa, z baldachimem z XIX wieku. Chrzcielnica klasycystyczna, z XIX wieku. Z kościoła pochodzą także rzeźby Matki Boskiej i św. Józefa (ok. 1480 r.) oraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem (ok. 1500 r.), znajdujące się obecnie w Pocysterskim Zepole Klasztorno-Pałacowym w Rudach.

Otoczenie

Kościół znajduje się na cmentarzu, otoczonym murem z kamienia z XVIII wieku. Przy prezbiterium groby księży i ich rodziców. W pobliżu kościoła krzyż "Boża Męka" (1892 r.) oraz pomnik upamiętniający poległych w obu wojnach światowych.

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022.
  2. ↑ Grażyna Ruszczak, Architektura drewniana w Polsce, Wydawnictwo Muza, Warszawa 2009
  3. ↑ Bożena Kubit, Sieroty, kościół parafialny pw. Wszystkich Świętych, ulotka wydana z okazji X Gliwickich Dni Dziedzictwa Kulturowego, Gliwice 2012
  4. ↑ a b Aleksander Konieczny, Sprawozdanie z badań dendrochronologicznych zabytkowych kościołów w województwie śląskim, przeprowadzonych w 2008 r.[w:] "Wiadomości konserwatorskie woj. śląskiego t.1.", Katowice 2009, s. 111-116

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Gliwice County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Gliwice County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.56 N
  • S: 50.16 N
  • W: 18.33 E
  • E: 18.83 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Sieroty, kościół Wszystkich Świętych, ołtarz główny.JPG
Autor: Bazie, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Kościół parafialny p. w. Wszystkich Świętych; Sieroty, ul. Wiejska 54, gmina Wielowieś
Kościół Wszystkich Świętych w Sierotach.JPG
Autor: EwkaC, Licencja: CC BY-SA 3.0
Widok ogólny drewnianego kościoła pw. Wszystkich Świętych w Sierotach (woj. śląskie)
Gmina Wielowieś location map.png
Autor:
Twórcy OpenStreetMap
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of gmina Wielowieś, Poland