Kościół Zmartwychwstania Pana Jezusa i klasztor Zmartwychwstańców we Lwowie

Kościół Zmartwychwstania Pana Jezusa we Lwowie

Państwo	Ukraina
Obwód	lwowski
Miejscowość	Lwów
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Zmartwychwstania Pana Jezusa
Historia Data zakończenia budowy 1887 lub 1889 Aktualne przeznaczenie świątynia chrześcijan baptystów
Położenie na mapie Lwowa Kościół Zmartwychwstania Pana Jezusa we Lwowie
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół Zmartwychwstania Pana Jezusa we Lwowie
Położenie na mapie obwodu lwowskiego Kościół Zmartwychwstania Pana Jezusa we Lwowie
49°50′12,85″N 24°02′44,92″E/49,836903 24,045811

Kościół Zmartwychwstania Pana Jezusa i klasztor Zmartwychwstańców we Lwowie położony przy ul. Piekarskiej 59 (ukr. вул. Пекарська 59).

Historia

Kościół Zmartwychwstania Pana Jezusa został wybudowany w 1887 (według innych źródeł w 1889) na planie krzyża łacińskiego według projektu architektów Łukasza Bodaszewskiego i Albina Zagórskiego. Od strony zachodniej został połączony z budynkiem klasztoru, a od południowej z seminarium. We wnętrzu zbudowano ołtarz główny, dwa ołtarze boczne i ambonę. Organy zostały wykonane w fabryce lwowskiego organmistrza Jana Śliwińskiego. Ołtarz główny zbudowano według projektu architekta Jana Tomasza Kudelskiego z kamienia tarnopolskiego, obok wybudowano dwa boczne ołtarze drewniane. Dekoracje rzeźbiarskie wykonał Piotr Harasimowicz. W latach 1900-1904 kościół ozdobiono trzema malowidłami olejnymi autorstwa bliżej nieznanego lwowskiego malarza, który sygnował swoje prace podpisem Garabed (być może chodzi o ormiańskiego malarza Garabeda Keupruliana). W prezbiterium kościoła umieszczono tablicę poświęconą historykowi i społecznikowi ks. Walerianowi Kalince. W czasie I wojny światowej Austriacy skonfiskowali i zniszczyli trzy kościelne organy, a do kościoła został przekazany dzwon z lwowskiej katedry ormiańskiej.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości podjęto zakrojone prace konserwatorskie, m.in. w 1928 odnowiono organy, a w 1932 przeprowadzono remont generalny przyozdabiając świątynię dodatkowymi malowidłami ściennymi w stylu art déco autorstwa Kazimierza Jana Smuczaka i Stanisława Ehrenfeldema. Kompozycje przedstawiały także herby Lwowa, polskie orły, wizerunki Papieża Piusa XI i arcybiskupa Bolesława Twardowskiego. Według projektu Kazimierza Jana Smuczaka firma krakowskiego architekta Stanisława Gabriela Żeleńskiego wykonała dwa witraże umieszczone następnie w oknach kościoła. W 1938 wzniesiono dodatkowy ołtarz boczny pw. św. Teresy. Już za okupacji Lwowa w 1940 wyremontowano poszycie dachu. W latach okupacji w klasztorze ukrywał się przed prześladowaniami niemieckimi m.in. prof. Eugeniusz Romer.

Przy kościele działał konwikt dla młodzieży męskiej szkół średnich.

Do 1945 kościół wraz z integralnymi budynkami klasztoru i kościoła stanowił własność polskiego zgromadzenia Zmartwychwstańców. Po 1945 miejscowych duchownych wraz z lwowskimi Polakami wypędzono ze Lwowa, a w budynkach seminarium i klasztoru umieszczono szpital wojskowy, natomiast sam kościół przeznaczono na magazyn. Rozpoczęło się systematyczne niszczenie świątyni: porąbano i rozbito ołtarze, ambonę i ławki. Porozbijano witraże. Wnętrze kościoła poprzedzielano ścianami działowymi. Udało się duchownym uratować jedynie organy i kilka rzeźb przewiezionych szczęśliwie do Krakowa. Po 1990 nieczynny budynek przekazano na zbór baptystom, którzy częściowo wyremontowali świątynię, a częściowo dokonali jej dalszego zniszczenia, m.in. zamalowali wizerunki polskich orłów, papieża i arcybiskupa Twardowskiego. Zachowała się tablica poświęcona Walerianowi Kalince.

Bibliografia

• Ryszard Chanas, Janusz Czerwiński, Lwów, Przewodnik turystyczny, wyd. Ossolineum 1992, Wrocław, ISBN 83-04-03913-3
• Aleksander Medyński, Lwów. Przewodnik dla zwiedzających miasto, wyd. nakładem autora, Lwów 1937
• Piotr Zdybał, Wątki wschodnie w architekturze i dekoracji wnętrza kościołów Zmartwychwstańców we Lwowie i Krakowie, w: Misja bułgarska zmartwychwstańców: 150 lat w służbie Kościołowi i społeczeństwu, red. W. Misztal, W. Mleczko, s. 163-184, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II, Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2013

Linki zewnętrzne

• Jurij Smirnow, Historia świątyń rzymskokatolickich Lwowa (cz. III)