Kościół ewangelicko-unijny w Bydgoszczy-Czyżkówku

Kościół ewangelicki na Czyżkówku w Bydgoszczy
kościół parafialny
Państwo	Polska
Miejscowość	Bydgoszcz
Wyznanie	protestanckie
Kościół	ewangelicko-augsburski
Historia Data zakończenia budowy początek XX wieku Data zamknięcia 1939
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła
Położenie na mapie Bydgoszczy Kościół ewangelicki na Czyżkówku w Bydgoszczy
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół ewangelicki na Czyżkówku w Bydgoszczy
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Kościół ewangelicki na Czyżkówku w Bydgoszczy
53°08′20″N 17°57′36″E/53,138889 17,960000

Kościół ewangelicko-unijny na Czyżkówku w Bydgoszczy – istniejący w latach 1906-1945, później zdesakralizowany kościół ewangelicki w Bydgoszczy.

Położenie

Świątynia znajdowała się przy ul. Koronowskiej 14, na osiedlu Czyżkówko w Bydgoszczy. Stała w bliskim sąsiedztwie katolickiego kościoła pw. św. Antoniego, który wybudowano w latach 1936-1945.

Historia

Budowa kościoła odbyła się w kontekście intensywnego rozwoju ewangelickiej architektury sakralnej w Bydgoszczy i na jej przedmieściach w końcu wieku XIX i na początku XX. Wówczas wzniesiono na tym terenie osiem kościołów ewangelicko-unijnych, w większości neogotyckich, licowanych czerwoną cegłą.

Gmina ewangelicko-unijna na terenie Czyżkówka, składająca się niemal wyłącznie z wyznawców narodowości niemieckiej uzyskała zgodę na budowę własnej świątyni na początku XX w. razem z gminą na Wilczaku, Okolu, Szwederowie oraz Małych Bartodziejach.

Prace przy wznoszeniu i wyposażeniu kościoła ukończono na początku XX wieku ^[1].

Świątynia służyła niemieckiej gminie kościoła ewangelicko-unijnego do 1945 r., chociaż liczba ewangelików po 1920 w Bydgoszczy znacznie się zmniejszyła^[2].

3 i 4 września 1939 podczas odwrotu wojsk polskich z Pomorza doszło do stłumienia dywersji niemieckiej w Bydgoszczy, co propaganda hitlerowska okrzyknęła ”Krwawą Niedzielą”. Z wież kilku zborów ewangelickich, użytkowanych przez mniejszość niemiecką strzelano do żołnierzy wojska polskiego. Kościół ewangelicki na Czyżkówku był jednym z punktów oporu dywersantów. W efekcie spontanicznego tłumienia dywersji przez wojsko i mieszkańców miasta, kościół został ostrzelany.

Wnętrze kościoła zostało zdewastowane przez bojówki niemieckie w pierwszych dniach wojny. Następnie w nocy z 3 na 4 września podczas ostrzału spłonęła wieża kościoła^[3].

W czasie wojny kościół był nieczynny. Po 1945 został przebudowany i przystosowany na pomieszczenia magazynowe. W części zachowanych pomieszczeń znajdował się magazyn „Domu Książki”. Obecnie w przebudowanym obiekcie znajduje się stołówka Sióstr Albertynek przy parafii św. Antoniego Padewskiego.

Styl architektoniczny

Kościół zbudowany został w stylu historyzującym, popularnie stosowanym w Bydgoszczy w architekturze sakralnej na początku XX w.

Przypisy

Zobacz też

• Obiekty sakralne w Bydgoszczy
• Struktury wyznaniowe w Bydgoszczy
• Krwawa niedziela (Bydgoszcz 1939)

Bibliografia

• Bryll Stefan ks. Świątynie utracone. Bydgoska architektura sakralna minionych wieków. Bydgoszcz 2008
• Derenda Jerzy. Piękna stara Bydgoszcz – tom I z serii Bydgoszcz miasto na Kujawach. Praca zbiorowa. Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Bydgoszcz 2006
• Kuberska Inga: Architektura sakralna Bydgoszczy w okresie historyzmu. [w.] Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 3. Bydgoszcz 1998

Linki zewnętrzne

• Historyczne zdjęcia kościoła