Kościół franciszkanów w Drohiczynie

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
w Drohiczynie

270 z dnia 10.11.1966[1]
kościół filialny (szkolny)
(c) mamik / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0 Kościół franciszkanów
Państwo	Polska
Miejscowość	Drohiczyn
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Historia Data rozpoczęcia budowy 1682 Data zakończenia budowy 1715 Data poświęcenia 1733 Aktualne przeznaczenie diecezja drohiczyńska Data zniszczenia • przez 1940–1941 Armię Czerwoną Data odbudowy 1929, 1949 Fundator Marcin Kuczyński, Wiktoryn Kuczyński
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Ołtarz • wezwania ołtarzy bocznych św. Franciszek, św. Antoni Liczba naw 3 Dzwonnica • typ dzwonnicy wolnostojąca
Położenie na mapie Drohiczyna Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Drohiczynie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Drohiczynie
Położenie na mapie województwa podlaskiego Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Drohiczynie
Położenie na mapie powiatu siemiatyckiego Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Drohiczynie
Położenie na mapie gminy Drohiczyn Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Drohiczynie
52°23′48,5″N 22°39′34,0″E/52,396806 22,659444

© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0

Rokokowy ołtarz główny z 1762 r. i ołtarze boczne

Ogólnopolski szlak kaplic loretańskich - tablica

Kościół franciszkanów w Drohiczynie pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny – według tradycji klasztornej zapisanej w 1797 roku przez o. Karola Gaudentego Żero (1743–1802) w dziele zatytułowanym: „Fenix de pulveribus resuscitatus svaviter suam candit modulenam” konwent franciszkanów w Drohiczynie założył Mikołaj Nassuta, wzmiankowany w 1430 roku jako starosta drohicki. Zakonnicy mieli osiedlić się na placu zwanym „Narożnikiem” (Angulus).

Pierwszy kościół i klasztor

Pierwsze uposażenia zakonnikom potwierdził w 1407 roku książę Witold Kiejstutowicz, nadając dodatkowo ofiary z zamku. W czasach panowania księcia mazowieckiego Janusza I Starszego w roku 1409 został wzniesiony klasztor z drewna i kościół pw. Wniebowzięcia NMP. W 1451 roku funkcję gwardiana pełnił o. Jan z Rudy, a w 1470 roku o. Szymon z Krakowa. W latach 1460–1470 na klasztor fundusze przekazali między innymi: asesor sądowy drohicki Maciej Miłkowski (zm. ok. 1478) i jego żona Katarzyna.

Klasztor franciszkanów został spalony przez innowierców w 1583 roku, a około 1595 roku spłonął drewniany kościół. W latach 1595–1596 został staraniem o. gwardiana Mateusza Studzińskiego odbudowany, ale w 1601 roku obie te budowle znowu uległy pożarowi.

Kolejny drewniany kościół franciszkanów został wzniesiony w 1615 roku staraniem gwardiana o. Bartłomieja Klucziaty vel Klimczaty, a konsekrował go 4 października 1618 roku biskup tytularny Argivensis i sufragan łucki ks. Stanisław Udrzycki (zm. 1621). W tym okresie zbudowano nowy budynek klasztorny.

W roku 1657 w czasie Potopu szwedzkiego po niedzieli Misericordiae klasztor został ponownie zniszczony, a kilku zakonników zamordowanych przez wojska kozackie, siedmiogrodzkie i szwedzkie dowodzone przez Magnusa Gabriela de La Gardie. Ojciec Karol Gaudenty Żero, napisał, że miejsce „to tak leżało pusto. A tak z powodu, że było poświętne, nikt się na nim nie budował, ani one imał zarabiać”.

Kościół murowany (1682–1715)

Około 1682 roku gwardian o. Antoni Gałecki rozpoczął budowę murowanego barokowego kościoła pw. Wniebowzięcia NMP, która zakończona została ok. 1715 roku z funduszy okolicznej szlachty podlaskiej. Konsekracja świątyni odbyła się w 1733 r. W 1734 roku dobudowano od południa pomieszczenie skarbczyka na archiwum ksiąg ziemskich i grodzkich. We wnętrzu w 1695 roku powstał Domek loretański z ołtarzem rokokowym z 1774 r. oraz stiukowy rokokowy ołtarz główny z 1762–1764. Ołtarze przy filarach tęczowych powstały w latach 1770–74 – lewy ołtarz z obrazem Wizja św. Antoniego z 1775 r. (malarz – Antoni Gruszecki^[2]), a prawy ołtarz z obrazem św. Franciszka z 1774 r. Na filarze tęczowym od południa zbudowano w 1780 roku ołtarz klasycystyczny. Na końcu lewej nawy są widoczne relikty murowanego ołtarza barokowego z XVIII w.

Nieco później niż kościół, w latach 1737–1751 gwardian o. Antoni Dąbrowski (ok. 1681-1751) zbudował murowany klasztor w stylu barokowym. W latach 1773–1777 zbudowano wolno stojącą dzwonnicę według projektu o. Kazimierza Kamieńskiego. Zabudowania te powstawały z darowizn okolicznej szlachty: kasztelana podlaskiego Wiktoryna Kuczyńskiego (1668–1737), jego brata chorążego bielskiego Marcina Kuczyńskiego (1663–1751), Katarzyny, wdowy po stolniku podlaskim Janie Radziszewskim (zm. 06.08.1705), podczaszego podlaskiego Antoniego Zaleskiego (zm. 25.03.1739) i stolnika drohickiego Baltazara (Balcera) Ciecierskiego herbu Rawicz (zm. 15.07.1750).

Okres zaborów

Franciszkanie przebywali w Drohiczynie do 1832 r., kiedy to po upadku powstania listopadowego ukazem rosyjskich władz gubernialnych z dnia 17 maja zostali wypędzeni z Drohiczyna. Rosjanie na ich miejsce w 1836 r. sprowadzili mniszki prawosławne. W latach 1833–1837 zakrystię kościoła zamieniono na cerkiew prawosławną pw. św. Nikanora, a w 1838 roku w klasztorze urządzono więzienie, które po powstaniu styczniowym zamieniono w 1865 roku na koszary dla wojska. Po odejściu wojska w 1897 roku Świątobliwy Synod Rządzący umieścił w klasztorze szkołę kształcącą nauczycieli do szkół wiejskich, którą w lipcu 1904 została przekształcona na szkołę żeńską działającą do 1914 roku, gdy Drohiczyn zajęli podczas I wojny światowej Niemcy.

Lata 1918–1945

W 1918 roku po odzyskaniu niepodległości klasztor odnowiono i umieszczono w nim gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego, a w 1929 roku rozpoczęto odbudowę bardzo zrujnowanego już kościoła. Jednak w czasie II wojny światowej uległ on ponownej dewastacji przez wojska radzieckie, a w dniu 23 czerwca 1941 roku sowieci podpalili świątynię, niszcząc całkowicie dach, ołtarze i wierzchołek dzwonnicy.

Po 1945 roku

W 1946 roku przystąpiono do odbudowy kościoła, a w lipcu 1947 inżynier Stanisław Bukowski otrzymał od Naczelnej Dyrekcji Muzeów i Ochrony Zbiorów zlecenie wykonania prac architektoniczno-konserwatorskich^[3]. Odbudowę przeprowa­dzono w latach 1946-1954 według projektu rekonstrukcji kościoła autorstwa H.Wasilewskiego pod kierunkiem S.Bukowskiego^[4]. Po wojnie staraniem parafian pod kierunkiem proboszcza Edwarda Juniewicza (1894–1989) i proboszcza ks. Wiktora Glińskiego przeprowadzono długoletni remont i rekonstrukcję trzech dawnych ołtarzy. Rekoncyliację przeprowadzono 15 sierpnia 1949 roku i dokonał jej wikariusz kapitulny diecezji pińskiej ks. prał. Henryk Humnicki (1873–1959). Od roku 1949 kościół jest kościołem filialnym (szkolnym) parafii drohiczyńskiej.

W 1997 r. rozpoczęto remont wnętrza kościoła pod kierunkiem proboszcza ks. Ryszarda Zalewskiego. W 1996 odzyskano budynki klasztorne, które po remoncie w latach 1999–2003 przeznaczono na Muzeum Diecezjalne, Dom Księży Emerytów i siedzibę Caritas^[5].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona poświęcona historii Drohiczyna (historia kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny)