Kościół gimnazjalny w Braniewie

Kościół gimnazjalny w Braniewie

Gymnasialkirche

Kościół gimnazjalny, dalej aula i Wieża Klesza
Państwo	Polska
Miejscowość	Braniewo
Adres	Collegienstraße
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Niepokalanego Poczęcia NMP
Historia Data rozpoczęcia budowy 1861 Data zakończenia budowy 1863 Data poświęcenia 8 października 1863 Data zniszczenia 1945
Położenie na mapie Braniewa Kościół
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kościół
Położenie na mapie powiatu braniewskiego Kościół
54°22′53,3″N 19°49′18,0″E/54,381472 19,821667

Kościół gimnazjalny w Braniewie (pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny) – kościół katolicki wybudowany w latach 1861–1863 przy Collegium Hosianum w Braniewie. W 1945 zniszczony, po wojnie niezachowany.

Historia

Na wprost, na końcu Collegienstraße, widoczny fragment kościoła, po prawej Kamienny Dom

Kościół wybudowano w latach 1861–1863 na miejscu wcześniejszego średniowiecznego kościoła Najświętszej Maryi Panny, który został rozebrany w 1809 roku ze względu na zły stan techniczny. Nowa świątynia, znacznie mniejsza, została zorientowana poprzecznie do poprzedniej – to jest wzdłuż murów obronnych miasta.

16 maja 1861 sufragan Antoni Frenzel dokonał błogosławieństwa i położenia kamienia węgielnego. W następnym roku wzniesiona już była wieża i zamontowano dzwon. W procesie wznoszenia świątyni partycypowały też władze miasta, fundując drewno na budowę^[1]. Świątynia została konsekrowana 8 października 1863 przez sufragana biskupa Antoniego Frenzla ku czci Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny^[2][3].

W latach 1874–1876 dzięki poparciu władz pruskich przejęty był przez starokatolików (był to okres kulturkampfu, w którym starokatolicyzm cieszył się licznymi przywilejami władz)^[4].

Kościół gimnazjalny początkowo nie był połączony z aulą, wieżą i budynkiem głównym. W 1904, podczas rozbudowy skrzydła zachodniego, kościół gimnazjalny i wieża zostały dołączone do obiektu głównego kolegium.

W 1913 roku, z okazji 50-lecia zbudowania kościoła, został on odnowiony i odmalowany za kwotę 5000 marek, za kwotę 3655 marek zostały wyremontowane i zmodernizowane organy. Ponadto za kwotę 620 marek odrestaurowano stary kamienny krzyż, który stał kiedyś przed rozebranym w 1809 roku kościołem Mariackim, i zawieszono go wewnątrz świątyni^[5].

Kolejna przebudowa kompleksu Collegium Hosianum, w latach 1931–1934, nadała mu kształt podkowy. Kościół gimnazjalny oraz aula stanowiły jej lewe skrzydło.

Pomiędzy kościołem i aulą znajdował się łącznik z wejściem do kościoła i do auli. Nad wejściem umieszczona była płaskorzeźba Madonny (Ermländische Madonna), która miała aż 3,75 m wysokości, wykonana przez rzeźbiarza Georga Fuhga (1898–1976) z Pieniężna^[6][7]. Zarówno w kościele gimnazjalnym, jak i auli znajdowały się organy dostępne uczniom do ćwiczeń. W kościele obok lewego ołtarza bocznego umieszczone było popiersie biskupa warmińskiego Stanisława Hozjusza wykonane przez 15-letniego ucznia gimnazjum Horsta Broschinskiego (ukończył gimnazjum w 1939, następnie studiował w Akademie für Bildende Künste w Berlinie, po wojnie architekt we Freiburgu)^[8][9][6].

Miejsce kościoła gimnazjalnego i auli od lat 60. zajmuje internat szkolny „wkomponowany” w kompleks szkolny

Kościół gimnazjalny zniszczony (zbombardowany) został 5 lutego 1945. Po wojnie zrujnowana świątynia, mimo zachowanych murów, niszczała niezabezpieczona. W 1957 roku stały jeszcze mury świątyni z zachowaną płaskorzeźbą Madonny^[10]. Pod koniec lat 50. świątynia została rozebrana. W miejscu kościoła gimnazjalnego i auli postawiono typowy dla czasów PRL-u blok mieszkalny, pełniący funkcję internatu szkolnego.

Przypisy