Kościół i klasztor teatynów w Horodence

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
w Horodence

Костел Непорочного Зачаття Пречистої Діви Марії (Городенка)

Widok na kościół
Państwo	Ukraina
Obwód	iwanofrankiwski
Miejscowość	Horodenka
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Wezwanie	Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny
Historia Data rozpoczęcia budowy 1745 Data zakończenia budowy 1769 Aktualne przeznaczenie Dekanat Iwano-Frankowsk, Archidiecezja lwowska Fundator Mikołaj Bazyli Potocki
Dane świątyni Styl rokoko Architekt Bernard Meretyn Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 2 Liczba naw 3
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Horodence
Położenie na mapie Ukrainy (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Horodence
48°40′N 25°30′E/48,666667 25,500000

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny i klasztor Misjonarzy w Horodence – dawny rzymskokatolicki kościół w Horodence przy ul. Włodzimierza Wielkiego 1 (ukr. вул. Володимира Великого, 1), uważany za jeden z najcenniejszych zabytków późnobarokowej architektury i rzeźby XVIII w. w całej Rzeczypospolitej^[1].

Historia i architektura

23 sierpnia 1743 ówczesny właściciel Horodenki starosta kaniowski Mikołaj Bazyli Potocki dokonał zapisu na kościół w tym mieście. Świątynię zaprojektował lwowski architekt Bernard Meretyn. Dekorację wnętrza wykonali wspólnie Meretyn i Jan Jerzy Pinzel. Ich głównym dziełem był wspaniały ołtarz główny, ozdobiony monumentalnymi rzeźbami. Pinzel wyrzeźbił również ołtarze boczne i bogato ornamentowaną ambonę.

Przy kościele wzniesiono klasztor księży misjonarzy. W 1760 odbyła się konsekracja całego zespołu. W 1784 władze austriackie skasowały klasztor, umieszczając z nim najpierw szpital, a następnie magistrat. Od tej chwili kościół został przekształcony z zakonnego w parafialny^[2].

W 1866 kościół był restaurowany. Wymieniono wówczas dach. Kolejna restauracja miała miejsce w latach 1905–1906 pod nadzorem architekta Zygmunta Gorgolewskiego. Kolejny raz odrestaurowano kościół w latach 20. XX w.; usunięto wówczas uszkodzenia powstałe w 1915 w wyniku pierwszej wojny światowej.

Po drugiej wojnie światowej Polacy z Horodenki i okolic zostali wysiedleni. Ostatni tutejszy proboszcz, ks. Michał Sobejko zabrał ze sobą łaskami słynący obraz Matki Bożej Horodeńskiej, umieszczając go w kościele Wniebowzięcia NMP w Kępnicy (diecezja opolska)^[3].

Kościół w Horodence został zrujnowany, przepadła większość rzeźb Pinzla. W budynkach klasztoru mieściły się m.in. koszary i zakład włókienniczy.

Po 1991 kościół został przekazany ukraińskiemu kościołowi greckokatolickiemu. Od tamtego czasu w kościele trwa permanentny remont.

Resztki wyposażenia znalazły się w muzeum Pinzla urządzonym w 1996 w byłym kościele klarysek we Lwowie.

Architektura

Monumentalną fasadę trzynawowej bazyliki flankują dwie wieże wzniesione na planie kwadratu, wysunięte do przodu i zwieńczone niskimi hełmami. Pomiędzy wieżami znajduje się bogato dekorowany, barokowy szczyt. Fasadę zdobią pilastry zwieńczone korynckimi kapitelami i gzymsy.

Od strony północnej do kościoła przylega zbudowany w tym samym czasie piętrowy budynek klasztoru. Naprzeciwko wieży południowej kościoła znajduje się kolumna z figurą Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej (1751), dłuta Pinzla.

Kościół Franciszkanów w Przemyślu

• Kościół Franciszkanów w Przemyślu

Przypisy

Bibliografia

• Wołodymyr Wujcyk w: www.history.iv-fr.net: Архітектурні пам'ятки Городенки: Меретин і Пінзель у Городенці (Architektoniczne zabytki Horodenki: Meretyn i Pinsel w Horodence). [dostęp 2017-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-21)]. (ukr.).