Kościół w skansenie łódzkiej architektury drewnianej

Kościół
w skansenie łódzkiej architektury drewnianej
Distinctive emblem for cultural property.svg A/311/1-3 z dnia 8 marca 1985[1]
kościół, obiekt zabytkowy
Ilustracja
widok ogólny
Państwo Polska
MiejscowośćNowosolna – Łódź
Wyznaniekatolickie
Kościółrzymskokatolicki
Muzeum (skansen)Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej
Wezwanieśw. Andrzeja Boboli
Wspomnienie liturgiczne16 maja
Położenie na mapie Łodzi
Mapa konturowa Łodzi, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kościółw skansenie łódzkiej architektury drewnianej”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kościółw skansenie łódzkiej architektury drewnianej”
Ziemia51°44′44,99″N 19°27′51,94″E/51,745831 19,464428
Strona internetowa

Kościół w skansenie łódzkiej architektury drewnianej – budynek pełniący od powstania w XIX wieku funkcję świątyni ewangelickiej, a po II wojnie światowej parafialnego kościoła katolickiego. Położony od 2008 na obszarze skansenu łódzkiej architektury drewnianej[2].

Historia i architektura

XIX w.

Kościół został zbudowany przez kolonistów niemieckich na terenie, założonej przez nich około 1802, wsi Neusulzfeld (pol. Nowosolna). Osadnicy w większości byli luteranami. Początkowo należeli do parafii ewangelickiej w Zgierzu, później (od 1826) w Łodzi. W 1811 architekt Sylwester Szpilowski[3] zaprojektował dla nich budynek kościoła. W 1838 powstała samodzielna parafia w Nowosolnej[2].

Kościół powstał w latach 1846–1852[4]. Do projektu z 1811 wprowadzono zmianę polegającą na dobudowaniu do drewnianego budynku z modrzewiowego drzewa murowanej części frontowej. Kościół posiada trójspadowy dach[3]. Ścianę frontową zdobią dwie pary pilastrów i drewniana sygnaturka[5]. Wykańczanie kościoła trwało do lat 80. XIX wieku. W kościele stał ołtarz z obrazem ukazującym Ostatnią Wieczerzę, nad ołtarzem została zbudowana ambona, obok ołtarza postawiono chrzcielnicę. Na emporach otaczających wnętrze kościoła były umieszczone cytaty z Biblii oraz obrazy ukazujące Marcina Lutra. Chrzcielnica i obraz Ostatniej Wieczerzy nie przetrwały do współczesnych czasów[2].

W 1856 w pobliżu kościoła zbudowano plebanię[2].

XX w.

W 1936 wybudowano przy kościele dzwonnicę. Podczas I wojny światowej uszkodzeniu uległ dach świątyni – przy jego remoncie zmieniono gont na blachę[2].

Po II wojnie światowej kościół był wykorzystywany przez katolików (parafia pw. św. Andrzeja Boboli)[3]. W czasie użytkowania kościoła przez parafię rzymskokatolicką skrócono emporę i postawiono ścianę, za którą stworzono zakrystię[3]. Ze starego ołtarza zachowano tylko mensę, którą ustawiono jako ołtarz boczny. Obecny biały ołtarz główny powstał w latach 50. XX wieku[2]. W latach 70. nad ołtarzem powstała polichromia autorstwa Józefa Wasiołka i Mieczysława Saara[3].

Od 1987[4], po wybudowaniu nowej świątyni katolickiej, budynek nie był użytkowany.

XXI w.

Kościół przeniesiono w 2008 do skansenu położonego na terenie należącym do muzeum włókiennictwa. Obiekt rozebrano i odtworzono w całości w muzeum przy ul. Piotrkowskiej. Tylko przednia ceglana ściana została zrekonstruowana z nowego materiału[2]. Wewnątrz przywrócono pierwotną kolorystykę. Z czasów ewangelickich zachowała się polichromia, ukazująca Oko opatrzności, oraz prospekt organowy. Nad drzwiami na fasadzie znajduje się malowidło przedstawiające św. Andrzeja Bobolę[3]. Na przedniej ścianie jest również zamontowany zegar[5]. Wymiary budynku to 20,48 m długości i 11,60 m szerokości[3].

Planowane jest także przeniesienie z Nowosolnej starej dzwonnicy[3].

Przypisy

  1. ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa: Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie. 2020-09-30. s. 34. [dostęp 2016-01-31].
  2. ↑ a b c d e f g Anna Gronczewska: Ozdoba łódzkiego skansenu: kościół z Nowosolnej. dzienniklodzki.pl, 2012-04-08. [dostęp 2012-12-22].
  3. ↑ a b c d e f g h Anna Nierychlewska: Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej. www.muzeumwlokiennictwa.pl archive.org. [dostęp 2018-02-22].
  4. ↑ a b Marek Budziarek: Świątynie Łodzi. Łódź: Piątek Trzynastego, 2005, s. 45-46. ISBN 83-7415-078-5.
  5. ↑ a b Kościół pw. św. Andrzeja Boboli. Regionalny katalog zabytków województwa łódzkiego. [dostęp 2012-12-22].

Linki zewnętrzne

Miejsca kultu wielokulturowej Łodzi
JudaistycznePOL Łódź COA.svg
Rzymskokatolickie
Prawosławne
Protestanckie
Starokatolickie

Media użyte na tej stronie

Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Łódź Muzeum Włókiennictwa skansen kościół 02 05 2010 P5029930.JPG
Autor: Tomasz "Nemo5576" Górny, Licencja: CC BY-SA 3.0
Skansen Łódzkiej Architektury Drewnianej. Kościół przeniesiony z Nowosolnej (ul. Rynek Nowosolna 13). Wzniesiony w latach 1846-1848 przez gminę ewangelicko-augsburską, według pochodzącego z 1811 r. projektu Sylwestra Szpilowskiego. Po II wojnie światowej oddany kościołowi katolickiemu (pod wezwaniem Św. Andrzeja Boboli).
Łódź location map 2.png
Autor:
OpenStreetMap contributors, edited by User:Dwie szyszki
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Map of Łódź, Poland
Ta mapa of Łódź została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.