Kościoły Pokoju

Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Kościół Pokoju w Świdnicy
Państwo

 Polska

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

III, IV, VI

Numer ref.

1054

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2001
na 25. sesji

Kościoły Pokoju (niem. Friedenskirche) – trzy kościoły wybudowane w latach 50. XVII wieku w wyniku wielostronnego układu kończącego wojnę trzydziestoletnią. Nazwa kościołów nawiązuje do nazwy tego układu zwanego pokojem westfalskim.

Istniejące do dziś kościoły w Świdnicy i Jaworze (województwo dolnośląskie) są największymi drewnianymi budowlami o funkcjach religijnych w Europie. W roku 2001 zostały one wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Kościoły powstały w latach 50. XVII wieku, w następstwie pokoju westfalskiego kończącego wojnę trzydziestoletnią (1618–1648), gdy naciskany przez protestancką Szwecję katolicki cesarz Ferdynand III Habsburg przyznał śląskim luteranom prawo do wybudowania trzech świątyń na obszarach księstw dziedzicznych w Jaworze, Głogowie i Świdnicy, bezpośrednio podległych jego władzy. Przed wojną trzydziestoletnią mieszkańcy tych księstw mogli swobodnie wyznawać luteranizm i odprawiać ewangelickie nabożeństwa. Po wybuchu wojny ewangelikom odebrano prawo do wyznawania własnej wiary i posiadania własnych kościołów. Dopiero pokój westfalski dał szansę ewangelikom na posiadanie własnych świątyń.

Jednakże cesarska zgoda na budowę Kościołów Pokoju celowo została obwarowana dodatkowymi warunkami, które miały utrudnić budowę bądź w wypadku jej ukończenia spowodować krótkotrwałe użytkowanie świątyni:

  • budowle miały być wzniesione jedynie z materiałów nietrwałych (drewno, słoma, glina, piasek),
  • kościoły mogły być wybudowane jedynie poza granicami miasta, nie dalej jednak niż na odległość strzału armatniego od murów miejskich,
  • nie mogły mieć wież, dzwonów, ani tradycyjnego kształtu świątyni,
  • musiały być ukończone w ciągu jednego roku,
  • musiały zostać wzniesione na koszt protestantów,
  • nie mogły przy nich powstać szkoły parafialne.

Zgodnie z ugodą powstały trzy takie kościoły: w Głogowie, Jaworze oraz Świdnicy. Wszystkie zostały ukończone, a do naszych czasów dotrwały dwa – w Jaworze i Świdnicy. Kościół w Głogowie uległ zniszczeniu dwukrotnie: w 1654 huragan spowodował zawalenie się świątyni, odbudowany spłonął w 1758, podczas wielkiego pożaru miasta.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Flag of UNESCO.svg
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Swidnica- Kosciol Pokoju 01.jpg
Autor: Jar.ciurus, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Świdnica, kościół ewangelicki (Pokoju), poł. XVII, XVIII