Kośmin (województwo lubelskie)

Artykuł

51°33′52″N 21°59′45″E

- błąd

38 m

WD

51°37'N, 21°58'E

- błąd

20004 m

Odległość

2236 m

Kośmin
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

puławski

Gmina

Żyrzyn

Liczba ludności (2011)

377[1]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

24-103[2]

Tablice rejestracyjne

LPU

SIMC

0394393

Położenie na mapie gminy Żyrzyn
Mapa konturowa gminy Żyrzyn, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Kośmin”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Kośmin”
Położenie na mapie powiatu puławskiego
Mapa konturowa powiatu puławskiego, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Kośmin”
Ziemia51°33′52″N 21°59′45″E/51,564444 21,995833

Kośmin – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Żyrzyn[3][4].

Wieś szlachecka Koźmin położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[5]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.

Wieś stanowi sołectwo gminy Żyrzyn[6].

Historia

Wieś notowana w wieku XV, w roku 1409 występuje w dokumentach źródłowych jako Cossimino, 1419 Cosmyn or., 1425 Choszmyn, 1428 Cossmyno, 1443 Cosszmyny. Własność szlachecka między innymi rodu Bazanków, Grotowiców, Rurowiców. W roku 1419 Dobko i Maciej dzielą Kośmin po połowie.
W roku 1423 Władysław II Jagiełło przenosi na prawo magdeburskie (część prawdopodobnie) wsi Kośmin należącą do Dobiesława i syna jego Bazanka. W latach 1423–1442 Mikołaj Bazanek syn Dobiesława, podczaszy dworu królewskiego Władysława Jagiełły jest dziedzicem części Kośmina[7].

W roku 1516 Mikołaj z Dąbrowicy wojewoda sandomierski i hetman nadaje Mikołajowi Śmietance dworzaninowi królewskiemu skonfiskowane dobra Jakuba Bazanka, Jaśka i innych z Kośmina za niezapłacenie kontrybucji. W księgach poborowych z roku 1531 występuje szlachta bez kmieci: odnotowano w nich pobór z części Jaśka, Jana Bazanka i innych z 2. łanów, części Pawła Matczyńskiego ½ łana[7].

W wieku XIX i początkach XX Kośmin stanowił majątek rodziców oraz miejsce urodzenia Zofii Kossak – polskiej powieściopisarki, uczestniczki ruchu oporu Żegota przeciw niemieckiej okupacji Warszawy podczas II wojny światowej. W domu rodzinnym pisarki ma obecnie siedzibę szkoła podstawowa, w której jedno pomieszczenie przeznaczono na izbę pamięci jej imienia.

Dwóch chłopów kośmińskich, Jan Rybak i Michał Pietrasiak służący przy dworze Kossaków w Skoworódce na Wołyniu było świadkami jego pogromu 3 grudnia roku 1917 przez wojska bolszewickie. Zofia Kossak w swojej powieści Pożoga przytacza fragmenty napisanego przez nich na ten temat wiersza.

23 stycznia 1944 wieś została spacyfikowana przez Niemców. Wszystkich mieszkańców wywieziono do obozu na Majdanku lub na przymusowe roboty do Niemiec. W czasie pacyfikacji hitlerowcy zamordowali kilka osób (nazwiska dwóch ofiar ustalono)[8].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 522 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-04-09].
  4. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  5. ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  6. ↑ Jednostki pomocnicze gminy Żyrzyn. Urząd Gminy Żyrzyn. [dostęp 2017-04-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-31)].
  7. ↑ a b Kośmin, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
  8. ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 196.

Linki zewnętrzne

Gmina Żyrzyn
Wsie
Osady leśne
Integralne
części wsi

POL gmina Żyrzyn COA.png

Media użyte na tej stronie