Codex Fuldensis

Codex Fuldensis, strony 296-297

Codex Fuldensis (F) – rękopis Wulgaty zawierający tekst 23 kanonicznych ksiąg Nowego Testamentu, a ponadto Diatessaron oraz List do Laodycejczyków. Jest jednym z najstarszych datowanych rękopisów Nowego Testamentu i jedynym wczesnym rękopisem NT, o którym wiemy że był redagowany przez znamienitego uczonego, biskupa Wiktora z Kapui[1]. Jest drugim ważnym świadkiem tekstu Wulgaty, najważniejszym i najstarszym świadkiem pełnego tekstu Diatessaronu. Kodeks jest ważnym - o ile nie najważniejszym - świadkiem w dyskusji nad autentycznością tekstu 1 Kor 14,34-35.

Opis

Tekst czterech Ewangelii jest w formie Diatessaronu Tacjana, ponadto: apokryficzny list apostoła Pawła do mieszkańców Laodycei oraz Hieronima Epistula ad Carpianum (pełni rolę Prologu do Kanonicznych Ewangelii). Tekst kodeksu bliski jest dla Kodeksu Amiatyńskiego[2] i reprezentuje włoski typ Wulgaty[3]. Oceniany jest jako drugi ważny świadek tekstu Wulgaty (po Kodeksie Amiatyńskim). Od 745 roku przechowywany jest w Fuldzie w bibliotece klasztornej (Abb. 61)[3][4]. Klasztor założony został w 744 roku.

Tekst Diatessaronu zawiera genealogię Jezusa ponadto Pericope adulterae (J 7,53-8,11), których brakowało w oryginalnym Diatessaronie. Przypuszcza się, że genealogię dopisał sam Wiktor, natomiast perykopa adultera prawdopodobnie zawarta była w łacińskiej wersji Diatessaronu.

Szczególnie interesującym jest umieszczenie sekcji 1 Kor 14,34-35 na marginesie (tekst ten mówi o obowiązku milczenia kobiet w kościele). Kodeks Watykański zaznacza to miejsce przy pomocy umlautu. Umlauty wskazują na możliwość innego wariantu tekstowego, na opuszczenia, lub dodatki[5]. Tekst 1 Kor 14,34-35 rękopisy tekstu zachodniego umieszczają po 1 Kor 14,40. Czynią tak Claromontanus (kolumna grecka i łacińska), Augiensis (tekst grecki), Boernerianus (tekst grecki i łaciński), ponadto minuskuł 88, który nie reprezentuje tekstu zachodniego oraz niektóre rękopisy Wulgaty (Codex Reginensis)[6]. Tekstu 1 Kor 14,34-35 nie cytują wcześni Ojcowie Kościoła, zwłaszcza Klemens Aleksandryjski, który chętnie poucza jak winny zachowywać się kobiety.

Bruce M. Metzger przypuszcza, że skryba umieszczając tę partię na marginesie chciał w ten sposób zaznaczyć, że tekst ten nie powinien być czytany w kościele[7]. Philip B. Payne uważa, że tekst 1 Kor 14,34-35 jest nieautentyczny i jest późniejszą interpolacją[6].

Historia

Sporządzony został w latach 541–546 w Capui, na polecenie biskupa Wiktora. Został też sprawdzony i poprawiony przez niego osobiście[4][2]. Na końcu Apokalipsy znajduje się data 2 maja 546 roku, napisana własnoręcznie przez Wiktora. Wiktor przejrzał tekst kodeksu po raz drugi i dlatego znajduje się również druga data - 12 kwietnia 547 roku[8].

Św. Bonifacy wszedł w posiadanie rękopisu i w 745 roku podarował go klasztorowi w Fuldzie, gdzie jest odtąd przechowywany[3].

Codex Sangallensis 56 został skopiowany, w IX wieku, w Fuldzie, z Diatessaronu Kodeksu Fuldenńskiego. Zawiera on ponadto wyciągi z Dziejów Apostolskich[9].

Tekst kodeksu wydany został w 1868 roku przez Ranke (noty korektorskie nie zostały uwzględnione)[10].

Kolejność ksiąg: Diatessaron, Listy Pawła, Dzieje Apostolskie, Listy powszechne, Apokalipsa (jak w Kodeksie Synajskim). Niezwykła jest kolejność Listów Pawła: Rzymian, 1-2 Koryntian, Galatów, Efezjan, Filipian, 1-2 Tesaloniczan, Kolosan, Laodycejczyków, 1-2 Tymoteusza, Tytusa, Filemona, Hebrajczyków). Kolejność Listów powszechnych jest taka jak w większości rękopisów.

Przypisy

  1. Philip B. Payne, Fuldensis, Sigla for Variants in Vaticanus and 1 Cor 14.34-5, NTS 41 (1995), s. 241.
  2. a b Bruce M. Metzger, Bart D. Ehrman, The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption and Restoration, Oxford University Press, New York — Oxford 2005, s. 108.
  3. a b c Bruce Metzger, The Early Versions of the New Testament (Oxford 1977), s. 335.
  4. a b K. Aland & B. Aland, Der Text des Neuen Testaments, Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart 1989, s. 197.
  5. G.S. Dykes, Using the „Umlauts” of Codex Vaticanus to Dig Deeper, 2006. See: Codex Vaticanus Graece. The Umlauts.
  6. a b Philip B. Payne, Fuldensis, Sigla for Variants in Vaticanus and 1 Cor 14.34-5, NTS 41 (1995) 251-262.
  7. Bruce M. Metzger, A Textual Commentary on the Greek New Testament, (Deutsche Bibelgesellschaft, United Bible Societies: 1994), pp. 499-500.
  8. F. H. Blackburne Daniell, Victor, Bishop of Capua, in W. Smith and H. Wace, eds., A Dictionary of Christian Biography (4 vols., London, 1877-1887), Vol. 1, s. 1126.
  9. Codex Sangallensis 56 at the Stiffsbibliothek St. Gallen (copy of Fuldensis in Diatessaron)
  10. Ernestus Ranke, Codex Fuldensis. Novum Testamentum Latine Interprete Hieronymo, Lipsiae 1868

Literatura

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Codex Fuldensis 296-297.jpg
Codex Fuldensis, one of the oldest dated manuscript