Kodeks Rios
Kodeks Rios – aztecki dokument prekolumbijski zawierający informacje na temat kalendarza Azteków oraz opis stworzenia świata.
Historia
Kodeks Rios niekiedy zwany Kodeks Vaticanus, Kodeks Vatican A lub Kodeks Vaticanus 3738, został znaleziony w zbiorach Biblioteki Watykanu w Rzymie. Wiąże się go z innym manuskryptem – Kodeksem Telleriano Remensis, znajdującym się w Bibliotece Narodowej w Paryżu. Autorstwo przypisuje się po części dominikaninowi, Pedro de los Ríos, który w latach 1547 i 1562 pracował w Oaxaca i Puebla. Niektóre fragmenty napisał jego brat. Kodeks Rios we Włoszech pojawił się po roku 1566.
Opis
Kodeks Rios napisany został alfabetem łacińskim w języku nahuatl, pochodzi z okresu po podboju Meksyku. Prawdopodobnie jest kopią o wiele starszego manuskryptu, zagubionego Kodeksu Huitzilopochtli. Wchodzi w skład Kodeksów Borgia. Składa się ze 101 stron europejskiego papieru złożonego na kształt harmonijki.
Treść rękopisu zawiera opis toltecko-chichimeckiej kultury z Doliny Teotihuacán. Dzisiejsi naukowcy dzielą go na siedem sekcji:
- pierwsza opisuje cztery epoki świata i historie ich zagłady;
- druga zajmuje się 260 dniowym kalendarzem znanym jako tonalamatl;
- następna opisuje rytuały i panujące zwyczaje oraz przedstawia charakterystykę Azteków;
- w kolejnej sekcji znajduje się tabela kalendarza dla lat 1558 - 1619
- w piątej sekcji znajduje się opis 18 miesięcznego kalendarza po 20 dnia każdy, wraz z odbywającymi się ceremoniami oraz rysunki bogów – opiekunów;
- szósta część jest najbardziej interesująca i zawiera historię Azteków, poczynając od ich migracji po najważniejsze wydarzenia w Dolinie Meksyku. Opis obejmuje lata 1195 - 1549;
- ostatnia część przedstawia symbole lat 1556 - 1562.
Większość kodeksu opatrzona jest długim komentarzem w języku włoskim. Kodeks Rios uznawany jest za amerykański kamień z Rosetty. Za jego pomocą uczeni w znacznym stopniu odczytali tajemnicze pismo azteckie. Obecnie przechowywany jest w Bibliotece Watykańskiej
Publikacje
Pierwszą osobą, która opublikowała Kodeks był Lord Kingsbrough. Jego wydanie zawierało angielskie tłumaczenie z języka włoskiego. Każda strona została opatrzona informacjami na temat bogów z panteonu Azteków.
W 1979 w Austrii wydano pierwszą w XX wieku publikację Kodeksu Rios.[1] Do ważniejszych należy zaliczyć wydanie włoskie z 1900 roku[2]
Galeria
Centeotl
Bogini kukurydzy
Chalchiuhtlicue
Bogini wody
Mayahuel
Bogini agawy i alkoholu
Patecatl
Bóg medycyny
Tepeyollotl
Bóg gór i trzęsień ziemi
Tlaloc
Bóg wody i deszczów
Xochiquetzal
Bogini miłości i zabawy
Bibliografia
- Maria Sten: Malowane księgi dawnych narodów Meksyku. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1980. ISBN 83-08-00088-6.
Przypisy
- ↑ Kodeks Rios. Graz, Austria: Akademische Druck - u. Verlagsanstalt,1979. Wydawcy w Niemczech, Anglii, Hiszpanii i Francji. SPE ** F 1219 C731X 1979
- ↑ Vaticano messicano manoscritto Il 3738, il detto Codice Rio de Janeiro, riprodotto w fotocromografia di duca il eccellenza sua di spese Loubat na della cura Biblioteca Vaticana. Rzym, Włochy: Danesi; 1900.
| Kodeksy Azteków z grupy Kodeksów Borgia | |
|---|---|
| Kodeksy Azteków z grupy Kodeksów Magliabecchiano | |
| Pozostałe Kodeksy Azteków | |
| Kodeksy Majów | |
| Kodeksy Misteków | |
| Inne | |
| Manuskrypty |
|
- Portal:Literatura
- Wikiprojekt:Literatura
Media użyte na tej stronie
Kodeks drezdeński, strona 49.
Drawing of (Mesoamerican deity) Chalchiutlicue from (17thC manuscript) Codex Ríos.
Original uploader descriptive text: This drawing of Chalciutlicue accompanies page 17 (verso) which depicts the fourth trecena (or 13-day period). Chalciutlicue is shown with implements of spinning and weaving. The figures swimming in the stream emanating in her dress could be read as offspring or as those being carried away toward death.
The Codex Ríos, also called Codex Vaticanus A, is a painted copy, made before 1689, of a central Mexican manuscript, now lost. The Codex Telleriano-Remensis is thought to be an earlier Mexican copy of the same lost original.
The Codex Rios, 16th century.