Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski

Historyczna mapa Wielkopolski sporządzona w 1888 roku według danych zaczerpniętych z Kodeksu dyplomatycznego.

Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski (KDW; łac. Codex diplomaticus Majoris Polonia, Codex diplomaticus Maioris Poloniae) – kodeks dyplomatyczny, jedenastotomowe wydawnictwo źródłowe wydawane od 1877 do 1999, grupujące dokumenty średniowieczne (do 1444) dotyczące terytorium Wielkopolski właściwej, tj. zasadniczo województw: poznańskiego i kaliskiego, z nielicznymi odstępstwami.

Tomy I–IV

Inicjatorem tego wydawnictwa źródłowego był historyk — podpułkownik Ignacy Zakrzewski. Mecenat nad Kodeksem objął natomiast – najpewniej wiosną 1875 – Jan Kanty Działyński. Pełna nazwa wydawnictwa brzmiała: Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski obejmujący dokumenta tak już drukowane, jak dotąd nie ogłoszone, sięgające do roku 1400 (łac. Codex diplomaticus Majoris Polonia documenta, et jam typis descripta, et adhuc inedita complectens, annum 1400 attingentia). Pierwsze cztery tomy, w których znalazły się dokumenty wydane przez samego Zakrzewskiego, który jednak nawet nie sygnował tej publikacji swoim nazwiskiem, wydawane były pod egidą Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego w latach 1877–1881 w Poznaniu. W czterech tomach Kodeksu znalazły się w sumie 2073 dokumenty wielkopolskie powstałe przed 1400, wydane in extenso.

Tom	Rok wydania	Objętość tomu	Zakres chronologiczny tomu	Numery dokumentów	Liczba dokumentów	Uwagi
I	1877	LXII + 589	984–1287	1–616	616	wraz z dedykacją dla Jana Kantego Działyńskiego
II	1878	LII + 629	1288–1349	617–1292	676
III	1879	LXI + 789	1350–1399	1293–2053	761	zawiera dodatki i sprostowania do tomów: I i II
IV (suplement)	1881	VIII + 389 + 11 tablic + 1 mapa	1065–1393	3, 26, 2054–2073	20 (22)	suplement; zawiera dodatki i sprostowania do tomów: I–III oraz indeksy do tomów: I–IV; mapa Wielkopolski z opisem; 11 kart tablic z podobiznami odcisków pieczęci z opisem

Tom V

Opublikowanie tomu piątego nastąpiło już po śmierci Ignacego Zakrzewskiego w 1889. Spuściznę po nim przejął od Towarzystwa Przyjaciół Nauk Poznańskiego w 1901 krakowski badacz Franciszek Piekosiński. Spuścizna zawierała głównie regesty dokumentów z 1. połowy XV wieku oraz przygotowywane materiały z myślą o kolejnym suplemencie do pierwszych czterech tomów Kodeksu. Wobec nie najlepszego już wtedy stanu zdrowia, Piekosiński przeprowadził jedynie ograniczoną kwerendę w wielkopolskich archiwach i stąd wynikał fakt, że ponad połowa wszystkich wydanych dokumentów została przytoczona w formie regestu. Franciszek Piekosiński nie dożył momentu opublikowania piątego tomu Kodeksu umierając w 1906. Tom ten przygotował do druku inny badacz z Krakowa — Stanisław Kutrzeba. Ostatecznie ukazał się on w 1908 pod lapidarnym tytułem: Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski (łac. Codex diplomaticus Maioris Poloniae). W tomie tym znalazło się 738 dokumentów z lat 1400–1444, z czego 355 in extenso, a pozostałe 383 w formie regestu.

Tom	Rok wydania	Objętość tomu	Zakres chronologiczny tomu	Numery dokumentów	Liczba dokumentów	Uwagi
V	1908	LXXIV + 844	1400–1444	1–738	738	zawiera indeks osobowy i miejscowości do tomu V

Tomy VI–XI

Kolejne tomy zawierające uzupełnienia do wcześniejszych tomów Kodeksu, w tym wykorzystujące nieopublikowaną spuściznę Ignacego Zakrzewskiego, trafiły na rynek wydawniczy dopiero w ostatniej ćwierci XX wieku. Wydawane były podobnie jak wcześniejsze pod egidą Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 1982–1999 przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe. W owych sześciu tomach Kodeksu znalazły się w sumie 2023 dokumenty wielkopolskie powstałe przed 1444, niemal wszystkie wydane in extenso, jedynie w odosobnionych przypadkach w formie ekscerptu. Poszczególne tomy były wydawane w ramach serii wydawniczej Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej przez różnych wydawców — jedynym, który uczestniczył w pracach nad wszystkimi sześcioma tomami był Antoni Gąsiorowski.

Tom	Rok wydania	Objętość tomu	Zakres chronologiczny tomu	Numery dokumentów	Liczba dokumentów	Uwagi
VI	1982	LIV + 454	1174–1400	1–400	400	wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Henryk Kowalewicz (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 18 ISSN 0208-9033) ISBN 83-01-03962-0
VII	1985	XXXVIII + 405	1401–1415	401–773	373	wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Ryszard Walczak (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 19 ISSN 0208-9033) ISBN 83-01-05274-0
VIII	1989	XXXIV + 406	1416–1425	774–1074	301^[1]	wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 20 ISSN 0208-9033) ISBN 83-01-07279-2
IX	1990	XXXIII + 434	1426–1434	1075–1380	306^[2]	wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 21 ISSN 0208-9033) ISBN 83-01-10088-5
X	1993	XXXII + 401	1435–1444	1381–1699	319	wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 23 ISSN 0208-9033) ISBN 83-7063-052-9
XI	1999	XXX + 497	1225–1444	1700–2023	324	tom zawiera indeksy do tomów: VI–XI i erratę do tomów: VI–X oraz wykazy; wydawcy: Antoni Gąsiorowski, Tomasz Jasiński, Tomasz Jurek, Izabela Skierska (=Wydawnictwa Źródłowe Komisji Historycznej, t. 26 ISSN 0208-9033) ISBN 83-7063-243-2;

Przypisy

↑ We wstępie do tego tomu wydawcy podali liczbę 300 dokumentów.
↑ We wstępie do tego tomu wydawcy podali liczbę 305 dokumentów.

Bibliografia

Gąsiorowski A., Przedmowa, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 6, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Warszawa–Poznań 1982.
Gąsiorowski A., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 6, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Warszawa–Poznań 1982.
Gąsiorowski A., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 11, wyd. A. Gąsiorowski, H. Kowalewicz, Poznań 1999.
Kutrzeba St., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski, t. 5, wyd. F. Piekosiński, Poznań 1908.
Zakrzewski I., Wstęp, [w:] Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski,t. 1, wyd. I. Zakrzewski, Poznań 1877.

Linki zewnętrzne

Zobacz też

[1] We wstępie do tego tomu wydawcy podali liczbę 300 dokumentów.

[2] We wstępie do tego tomu wydawcy podali liczbę 305 dokumentów.

[1]

[2]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne