Kodeks supraski

Kodeks supraski
Ilustracja
Kodeks supraski
Data powstania

początek XI w.

Miejsce powstania

Bałkany

Język

staro-cerkiewno-słowiański

Rozmiary

33×25×5 cm

Data odkrycia

1823

Odkrywca

Michał Bobrowski

Miejsce przechowywania

Biblioteka Narodowa w Warszawie
Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka w Lublanie
Rosyjska Biblioteka Narodowa w Petersburgu

Kodeks supraski (łac. Codex Suprasliensis), właśc. Mineja čet'ia, na mart – pochodzący z początku XI w. rękopis spisany w języku staro-cerkiewno-słowiańskim na pergaminie; zbiór żywotów świętych i nauk Ojców Kościoła. Kodeks o wymiarach 33×25 cm, został napisany ręką Retko na stronach w 30 wierszach jednej kolumny cyrylicą i bez zdobień.

Opis

Jego niezwykła wartość wynika przede wszystkim z faktu, że jest to jedyny na świecie tak obszerny zabytek wczesnego piśmiennictwa słowiańskiego, stanowiący podstawę do badań nad historią i rozwojem języków Słowiańszczyzny.

Manuskrypt został napisany na wyprawionych owczych skórach, najprawdopodobniej na początku XI wieku na Bałkanach. Prawdopodobnie w drugiej połowie XVI wieku trafił do Monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu.

Codex Suprasliensis odkrył polski profesor z Wilna ksiądz Michał Bobrowski w bibliotece Monasteru Zwiastowania Najświętszej Marii Panny w Supraślu latem roku 1823. Manuskrypt to marcowa – jedna z 12 miesięcznych części Minlji (Minei Czetii)[1].

Kodeks po wywiezieniu z Supraśla został częściowo wysłany do badań słoweńskiemu slawiście prof. Jernejowi Kopitarowi (na jego prośbę), po śmierci Kopitara 118 kart Kodeksu nie wróciło do Polski, a zostały one przekazane do Biblioteki Uniwersytetu w Lublanie w Słowenii, gdzie przechowywane są do dnia dzisiejszego. Pozostałe części księgi posiadali kolejno ksiądz Michał Bobrowski (od 1823), Władysław Trębicki (od 1847) oraz Tomasz Franciszek Zamoyski (od 1869). Polska część kodeksu, wywieziona do Niemiec w latach wojny, odnalazła się w 1962 roku w Stanach Zjednoczonych. W lipcu 1968 wróciła do Polski na statku „Batory”. W 1856 roku 16 kart Kodeksu zostało zakupionych przez rosyjskiego historyka Afanasija Byczkowa; na początku XX wieku znalazły się one w Cesarskiej Bibliotece Publicznej, która obecnie nosi nazwę Rosyjskiej Biblioteki Narodowej w Petersburgu.

Współcześnie Kodeks jest podzielony na trzy części: 151 kart znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie w kolekcji Biblioteki Ordynacji Zamojskiej (sygn. BN BOZ 201), 118 kart w Bibliotece Uniwersyteckiej w Lublanie (Cod. Kop. 2), a 16 kart w Rosyjskiej Bibliotece Narodowej w Petersburgu (Q. perg.I.72.). W 2007 Kodeks został wpisany na listę Pamięci Świata UNESCO.

Zobacz też

Przypisy

  1. Andrzej Kaszlej, Dzieje Kodeksu supraskiego, (The history of Codex Suprasliensis) Supraśl 1997, s. 64. Mf. A.213.

Bibliografia

  • Bobrovskij Pavel Sud'ba Supralk'skoj rukopisi, Sanktpetersburg' 1887 p. IV, 78, 5 tabl.
  • Sever'janov Sergej Suprasl'skaja Rukopis'. Sanktpertersburg 1904 p. 570 (reprinted Gratz 1956)
  • Marguiles A. Der Altkirchenslavische Codex Suprasliensis. Heidelberg 1927 p. XV+253+15.
  • Zaimov Jordan, Kapaldo Mario Supras'lski ili Retkov sbornik. Vol. I Sofija 1982 p. 564, Vol. II Sofija 1983 p. 602.
  • Aitzetmuller Rudolf Eine russisch-kirchenslavische Parallelhandschrift zum aksl. Codex Suprasliensis. Materialen zu dessen Textgestalt (Suprasliensis – Materialen I-III) in: Anzeiger fur slavishe Philologie 2, 1967 p. 48-66;3, 1969 p. 102-117, 4, 1970 p. 72-82.
  • Denis Rodney Mr. Vlasov meets the Ham King in: Harvard Magazine Mar.-Apr. 1996 p. 40-45.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie