Kodeks zobowiązań
| Nazwa potoczna | kodeks zobowiązań |
|---|---|
| Skrót nazwy | kz, k.z. |
| Państwo |  II Rzeczpospolita |
| Data wydania | 27 października 1933 |
| Miejsce publikacji | Dz.U. z 1933 r. nr 82, poz. 598 |
| Data wejścia w życie | 1 lipca 1934 |
| Rodzaj aktu | rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej |
| Przedmiot regulacji | prawo zobowiązań |
| Status | uchylony |
| Utrata mocy obowiązującej z dniem | 1 stycznia 1965 1 stycznia 1974 co do przepisów prawa pracy |
| Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych | |
Kodeks zobowiązań – akt prawny regulujący polskie prawo zobowiązań, kodeks obowiązujący od 1 lipca 1934 r. Został wprowadzony rozporządzeniem prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. (Dz.U. z 1933 r. nr 82, poz. 598, ze zm.). Uchylony przez ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 94, ze zm.), utracił moc obowiązującą 1 stycznia 1965 r., z wyjątkiem przepisów regulujących stosunek pracy, które uchylono z dniem 1 stycznia 1975. Głównymi autorami projektu kodeksu byli Roman Longchamps de Bérier i Ernest Till. Twórcy projektu kierowali się zasadami: liberalizmu, równości, swobody umów, nominalizmu. Kodeks znał różne zasady odpowiedzialności deliktowej (na zasadzie winy, ryzyka, czy słuszności). Powstawał pod widocznym wpływem szkoły socjologicznej.
Prace kodyfikacyjne
Prace nad nowym prawa zobowiązań rozpoczęły się już w latach dwudziestych XX wieku. W Komisji Kodyfikacyjnej dominowały dwa nurty: liberalno-indywidualistyczny (znajdujący wyraz w Kodeksie Napoleona) oraz socjologiczny – domagał się ograniczenia woli stron w imię urzeczywistniania zasad sprawiedliwości społecznej. Obradom Komisji przewodniczył Roman Longchamps de Bérier, który był równocześnie referentem projektu. Rolę koreferenta powierzono Ludwikowi Domańskiemu. Ostatecznie opracowany projekt recypował wiele rozwiązań z Kodeksu Napoleona, ABGB, BGB, ZGB i projektu francusko-włoskiego Kodeksu zobowiązań z lat 1927-1931.
Budowa
Kodeks składał się z siedemnastu tytułów (z czego pięć pierwszych pełniło rolę części ogólnej) liczących w sumie 645 artykułów.
Zasady
- Oparty na zasadzie równości stron i wolności umów.
- Klauzule generalne (zasada dobrych obyczajów) umożliwiały sędziemu uwzględnianie warunków konkretnej sytuacji faktycznej i takie rozstrzygnięcie sprawy, które nie prowadziło do pokrzywdzenia jednej ze stron (w szczególności tej słabszej ekonomicznie).
- Stał na zasadzie nominalizmu (dłużnik świadczył tyle, ile był zobowiązany pierwotnie), ale uwzględniał waloryzację umowną (strony w umowie same określały miernik wartości – np. złoto – w oparciu o który należało ustalić wysokość świadczenia pieniężnego wobec zmiany siły nabywczej pieniądza) i waloryzację sądową, sąd waloryzował świadczenie.
Rozliczne rozwiązania kodeksu zobowiązań zostały recypowane do obecnie obowiązującego kodeksu cywilnego.
Bibliografia
- Bardach J., Leśnodorski B., Pietrzak M., Historia ustroju i prawa polskiego, wydanie czwarte, Warszawa 1985, s. 511.
Linki zewnętrzne
- Tekst pierwotny Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1933 r. – Kodeks zobowiązań (Dz.U. z 1933 r. nr 82, poz. 598)
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Godło Rzeczypospolitej Polskiej ustalone Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach (Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980)