Kogia płaskonosa
Kogia sima[1] | |||
(R. Owen, 1866) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Infrarząd | |||
Parvordo | |||
Nadrodzina | Physteroidea | ||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek | kogia płaskonosa | ||
Synonimy | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
Zasięg występowania | |||
Kogia płaskonosa[6], kaszalot płaskonosy[7] (Kogia sima) – gatunek ssaka morskiego z rodziny kogiowatych (Kogiidae).
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1866 roku brytyjski biolog i paleontolog Richard Owen nadając mu nazwę Physeter (Euphysetes) simus[2]. Holotyp pochodził z Waltair, niedaleko Visakhapatnam, w stanie Andhra Pradesh, w Indiach[8]. Okazami typowymi były samica (holotyp) schwytana 1 marca 1853 roku, samiec schwytany w 28 lutego 1853 roku oraz czaszka młodej samicy Muzeum Brytyjskiego[9][2].
Ostatnie dowody genetyczne sugerują, że populacja z Oceanu Atlantyckiego różni się od K. sima z Oceanu Indyjskiego i Spokojnego[10][11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[11].
Etymologia
- Kogia: etymologia niejasna, Gray nie wyjaśnił pochodzenia nazwy zwyczajowej; być może jest to zlatynizowana forma ang. codger „dziwak”. Może być również uhonorowaniem Turka podpisującego siebie jako „Cogia Effendi”, który obserwował wieloryby żyjące w Morzu Śródziemnym[12][13].
- sima: gr. σιμος simos „z zadartym nosem”[14].
Zasięg występowania
Kogia płaskonosa występuje podobno głównie w tropikalnych, ale także umiarkowanych wodach Oceanu Atlantyckiego, Spokojnego i Indyjskiego; zapisy wyrzuconych na brzeg osobników koncentrują się na wybrzeżach Oceanu Atlantyckiego i Spokojnego w południowych Stanach Zjednoczonych, Południowej Afryki i południowej części wybrzeża Półwyspu Arabskiego; istnieje jeden zapis dla Morza Śródziemnego (Włochy)[11]. Dokładne rozmieszczenie w morzu nieznane[11].
Morfologia
Długość ciała 200–270 cm; masa ciała 136–280 kg[15][16]. Szacuje się że noworodki osiągają długość ciała 95–110 cm przy ciężarze 14 kg[15]. Posiada długie i zakrzywione zęby.
Ekologia
Na morzu spotyka się go rzadko i informacje o nim pochodzą głównie z badań nad wyrzuconymi na brzeg okazami. Żywi się kałamarnicami i krabami. Należy do samotnych stworzeń, czasem widuje się go w małych grupach.
Status zagrożenia
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern „najmniejszej troski”)[5].
Uwagi
Przypisy
- ↑ Kogia sima, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c R. Owen. On some Indian cetacea collected by Walter Elliot, Esq. „Transactions of the Zoological Society of London”. 6 (1), s. 30, ryc. 10, 11, 12, 13, 14, 1866. (ang.).
- ↑ T.N. Gill. The sperm whales, giant and pygmy. „The American naturalist”. 4, s. 740, fig. 168–170, 1871. (ang.).
- ↑ M. Yamada. Some Remarks on the Pygmy Sperm Whale, Kogia. „The Scientific Reports of the Whales Research institute”. 9, s. 37, fig. 3, 5, 8–12, 1954. (ang.).
- ↑ a b J. Kiszka & G. Braulik , Kogia sima, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-31] (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 190. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Polskie i łacińskie nazwy waleni. Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego. [dostęp 2020-03-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-23)].
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Kogia sima. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-31].
- ↑ P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 115, 1966. (ang.).
- ↑ S.J. Chivers, A.E. Leduc, K.M. Robertson, N.B. Barros & A.E. Dizon. Genetic variation in Kogia spp., with preliminary evidence for two species of Kogia sima. „Marine Mammal Science”. 21 (4), s. 619–634, 2005. DOI: 10.1111/j.1748-7692.2005.tb01255.x. (ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 284. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 358, 1904. (ang.).
- ↑ F.E. Beddard: A book of whales. London: J. Murray, 1900, s. 186. (ang.).
- ↑ simus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-31] (ang.).
- ↑ a b D. McAlpine: Family Kogiidae (Pygmy and Dwarf Sperm Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 325. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
- ↑ Boris Culik: Kogia sima (Owen, 1866). Convention o Migratory Species. [dostęp 2010-01-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-06-30)]. (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
A dwarf sperm whale (Kogia sima) leaping out of the water.
Autor: Mousse, Licencja: CC BY-SA 3.0
Distribution of Kogia sima