Kolcopiórki

Kolcopiórki
	Dasyornithidae
	Sibley & Ahlquist, 1985
	; Przedstawiciel rodziny – kolcopiórek rudy (D. broadbenti)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	kolcopiórki
	Typ nomenklatoryczny
	Dasyornis australis Vigors & Horsfield, 1827 = Turdus brachypterus Latham, 1801
Synonimy
	Sphenura M.H.C. Lichtenstein, 1820; Maccoyornis Mathews, 1912;
	Sphenura M.H.C. Lichtenstein, 1820; Maccoyornis Mathews, 1912;
Rodzaje
	Dasyornis Vigors & Horsfield, 1827;
	Dasyornis Vigors & Horsfield, 1827;

Kolcopiórki^[6] (Dasyornithidae) – monotypowa rodzina małych, skrytych ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes), wyodrębniona z Acanthizidae^[7]^[8]^[9]^[10]. Występują w południowo-zachodniej, południowo-wschodniej i wschodniej Australii^[11]. Czasami zostają zaliczane do jednej rodziny z lamparcikami i buszówkowatymi.

Charakterystyka

Wszystkie gatunki charakteryzują się skromnym, brązowo-szarym upierzeniem i długim ogonem o zaokrąglonym końcu. Długość ciała 17–25 cm; masa ciała 26–77 g^[9]. Zasiedlają nadbrzeżne zarośla. Występują daleko od siebie, co sugeruje, że kiedyś ich obszar był znacznie większy. Jeden z nich, kolcopiórek mały, został reintrodukowany do południowo-zachodniej Australii. Ten gatunek oraz kolcopiórek rudy są zagrożone wyginięciem wskutek intensywnej zabudowy na obszarze ich zasięgu występowania.

Kolcopiórki są skryte i płochliwe. Zjadają głównie bezkręgowce. Większość czasu spędzają chodząc lub skacząc po ziemi między niskimi roślinami i kępkami trawy. Zazwyczaj ich obecność można stwierdzić jedynie na podstawie przenikliwego, acz melodyjnego śpiewu i ostrych głosów porozumiewawczych. Nieczęsto przelatują więcej niż 20 m. Mało wiadomo na temat ich zwyczajów lęgowych. Budują z traw i patyków kuliste albo kopulaste gniazda i składają prawie zawsze 2 jaja.

Systematyka

Nazewnictwo

Dasyornis: gr. δασυς dasus – włochaty, kudłaty; ορνις ornis, ορνιθος ornithos – ptak^[12].
Sphenura: gr. σφην sphēn, σφηνος sphēnos – klin; ουρα oura – ogon^[13]. Gatunek typowy: Turdus brachypterus Latham, 1801.
Maccoyornis: prof. Sir Frederick McCoy (1823–1899), irlandzki geolog, założyciel Melbourne Museum; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos – ptak^[14]. Gatunek typowy: Sphenura broadbenti McCoy, 1867.

Podział systematyczny

Do rodziny należy jeden rodzaj z czterema gatunkami^[6]:

Dasyornis broadbenti – kolcopiórek rudy
Dasyornis brachypterus – kolcopiórek brązowy
Dasyornis longirostris – kolcopiórek mały
Dasyornis walterbolesi – wymarły, mioceński gatunek^[15]

Przypisy

↑ Dasyornithidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ M.H.C. Lichtenstein: Verzeichniss der Doubletten des Zoologischen Museums der Königl. Universität zu Berlin: nebst Beschreibung vieler bisher unbekannter Arten von Säugethieren, Vögeln, Amphibien und Fischen. Berlin: In Commission bei T. Trautwein, 1820, s. 7. (niem.)
↑ G.M. Mathews. New generic names for Australian birds. „Austral Avian Record”. 1, s. 113, 1912 (ang.).
↑ Dasyornis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2012-04-07] (ang.).
↑ N.A. Vigors & T. Horsfield. A Description of the Australian Bird in the Collection of the Linnean Society; with an Attempt at arranging them according to their natural Affinities. „Transactions of the Linnean Society of London”. 15, s. 231, 1827 (ang.).
↑ ^a ^b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Dasyornithidae Schodde, 1975 - kolcopiórki - Bristlebirds (wersja: 2017-03-18). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-24].
↑ A.C. Driskell & L. Christidis. Phylogeny and evolution of the Australo-Papuan honeyeaters (Passeriformes: Meliphagidae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 31 (3), s. 943–960, 2004. DOI: 10.1016/j.ympev.2003.10.017 (ang.).
↑ R.E. Johnstone, G.M. Storr: Handbook of Western Australian Birds. Cz. 2: Passerines. Perth: Western Australian Museum, 2004. ISBN 978-1-920843-11-3. (ang.)
↑ ^a ^b Phil Gregory: Family Dasyornithidae (Bristlebirds). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 12: Picathartes to Tits and Chickadees. Barcelona: Lynx Edicions, 2007, s. 540–541. ISBN 84-96553-42-6. (ang.)
↑ J.L. Gardner, J.W.H. Trueman, D. Ebert, L. Joseph & R.D. Magrath. Phylogeny and evolution of the Meliphagoidea, the largest radiation of Australasian songbirds. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 55 (3), s. 1087–1102, 2010. DOI: 10.1016/j.ympev.2010.02.005 (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bristlebirds, pardalotes, Australasian warblers (ang.). IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-24].
↑ Dasyornis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-05] (ang.).
↑ Sphenura, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-05] (ang.).
↑ Maccoyornis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-05] (ang.).
↑ Jacqueline M. T. Nguyen. A new species of bristlebird (Passeriformes, Dasyornithidae) from the early Miocene of Australia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 39 (1), 2019. DOI: 10.1080/02724634.2019.1575838 (ang.).

Bibliografia

D. Burni, B. Hoare, J. DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), P. Benstead i inni: Encyklopedia Ptaki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-15733-3.

[itis-1] Dasyornithidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Lichtenstein-2] M.H.C. Lichtenstein: Verzeichniss der Doubletten des Zoologischen Museums der Königl. Universität zu Berlin: nebst Beschreibung vieler bisher unbekannter Arten von Säugethieren, Vögeln, Amphibien und Fischen. Berlin: In Commission bei T. Trautwein, 1820, s. 7. (niem.)

[Mathews-3] G.M. Mathews. New generic names for Australian birds. „Austral Avian Record”. 1, s. 113, 1912 (ang.).

[itis2-4] Dasyornis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] [dostęp 2012-04-07] (ang.).

[Vigors&Horsfield-5] N.A. Vigors & T. Horsfield. A Description of the Australian Bird in the Collection of the Linnean Society; with an Attempt at arranging them according to their natural Affinities. „Transactions of the Linnean Society of London”. 15, s. 231, 1827 (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-6] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Dasyornithidae Schodde, 1975 - kolcopiórki - Bristlebirds (wersja: 2017-03-18). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-24].

[Driskell&Christidis-7] A.C. Driskell & L. Christidis. Phylogeny and evolution of the Australo-Papuan honeyeaters (Passeriformes: Meliphagidae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 31 (3), s. 943–960, 2004. DOI: 10.1016/j.ympev.2003.10.017 (ang.).

[Johnstone&Storr-8] R.E. Johnstone, G.M. Storr: Handbook of Western Australian Birds. Cz. 2: Passerines. Perth: Western Australian Museum, 2004. ISBN 978-1-920843-11-3. (ang.)

[hbw12-9] Phil Gregory: Family Dasyornithidae (Bristlebirds). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 12: Picathartes to Tits and Chickadees. Barcelona: Lynx Edicions, 2007, s. 540–541. ISBN 84-96553-42-6. (ang.)

[Gardner&inni-10] J.L. Gardner, J.W.H. Trueman, D. Ebert, L. Joseph & R.D. Magrath. Phylogeny and evolution of the Meliphagoidea, the largest radiation of Australasian songbirds. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 55 (3), s. 1087–1102, 2010. DOI: 10.1016/j.ympev.2010.02.005 (ang.).

[ioc-11] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Bristlebirds, pardalotes, Australasian warblers (ang.). IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-24].

[12] Dasyornis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-05] (ang.).

[13] Sphenura, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-05] (ang.).

[14] Maccoyornis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-05] (ang.).

[walterbolesi-15] Jacqueline M. T. Nguyen. A new species of bristlebird (Passeriformes, Dasyornithidae) from the early Miocene of Australia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 39 (1), 2019. DOI: 10.1080/02724634.2019.1575838 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

barglikowce (Acanthisitti)	bargliki
tyrankowce (Tyranni)	brodawniki szerokodzioby nosoczuby oliwczyki kurtaczki gorzykowate bławatnikowate bekardowate ostrodzioby królówki krzykaczyki szerokodziobki tęczaki muchotyranikowate tyrankowate obrożniki mrówkożery chronkowate kusaczki krytonosowate mrówkowody liściarki tęgosterowate garncarzowate
śpiewające (Oscines)	lirogony gąszczaki altanniki korołazy chwostkowate kolcopiórki miodojady lamparciki buszówkowate ziemnodrozdy stadniaki pieszaki liszkojady maoryski kowaliczki trzaskacze koralniczki czubce górniki jagodniki wireonkowate fletówki wilgowate szuflodziobki ostroloty łuskowczyki krępaczki wangowate gołogłowy paskowniki dzierzbiki satynki wachlarzówki dziwogony monarki modrogłówki cudowronki skałowrony czarniaki dzierzby krukowate płatkonosy jagodziaki koralniki miodniki długobiegi sępowronki skałoskoczki skalinkowate aksamitniki owadówki sikory remizy skowronki wąsatki nikatory krótkosterki chwastówkowate trzciniaki świerszczaki mimiki madagaskarniczki skąpoogonki jaskółkowate świstunki pokrzewczyki raniuszki skotniczkowate bilbile pokrzewki ogoniatki szlarniki tymaliowate dżunglaki sikorniki pekińczyki mysikróliki palmowce jemiołuszki jedwabniczki jagodówki persówki reliktowce pomurniki kowaliki pełźce pełzacze siwuszki strzyżyki perłopiórki pluszcze bąkojady przedrzeźniacze szpakowate muchołówkowate drozdowate dudkowce górodrozdy kwiatówki nektarniki turkuśniki zieleniki złotogłówki tybetańczyki wikłaczowate astryldowate wdówki płochacze wróble pliszkowate łuszczakowate tanagrzce poświerki trznadle pasówki lasówki słowikówki kacykowate hispaniole zeledonki platynki trelniki antyle hispaniolczyki kardynały tanagrzyki tanagrowate

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne