Kolczak zbrojny
Cheiracanthium punctorium | |||
(Villers, 1789) | |||
Samica | |||
![]() Samiec | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | Cheiracanthium | ||
Gatunek | kolczak zbrojny | ||
Synonimy | |||
|
Kolczak zbrojny[1] (Cheiracanthium punctorium) – gatunek pająka z rodziny zbrojnikowatych (Eutichuridae). Występuje w Europie oraz zachodniej i środkowej części Azji.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został w 1789 roku przez Charlesa Josepha de Villersa jako Aranea punctoria. Do rodzaju Cheiracanthium przeniósł go w 1878 roku Eugène Simon[2].
Opis
Samce osiągają od 7,5 do 12 mm, a samice od 10 do 15 mm długości ciała. Długość prosomy wynosi od 3,5 do 6,3 mm u samców i od 3,9 do 7,5 mm u samic[3]. Ubarwienie karapaksu może być od żółtawego lub zielonkawożółtego do czerwonawego[1][4]. Poszczególne oczy są podobnych rozmiarów. W widoku od przodu boczne pary oczu leżą niżej niż środkowe danego rzędu. Wysokość nadustka jest dwukrotnie większa od średnicy oka przednio-środkowej pary. Szczękoczułki są żółtawoczerwone z ciemniejszymi częściami odsiebnymi. U samca szczękoczułki są rozbieżne, gęsto owłosione na krawędzi wewnętrznej oraz wyposażone w jeden duży ząb i kilka mniejszych ząbków na krawędzi tylnej. Sternum ma kolor zielonkawożółty z czarniawymi brzegami. Odnóża są zielonkawożółte z czarniawymi odsiebnymi częściami stóp. Opistosoma (odwłok) ma brązowe boki, a wierzch zielonkawożółty z szeroką, ciemnobrązową przepaską pośrodku części przedniej i słabo zaznaczonymi, brązowawymi szewronami w części tylnej[4].
Nogogłaszczki samca mają krótką, tak długą jak szerokość goleni, zakrzywioną apofizę retrolateralną z dwuzębnym wierzchołkiem[4] i odgałęzieniami równej długości[3]. Apofizę tegularną cechuje szeroka podstawa i mały haczyk na szczycie[4]. Cymbium ma wierzchołek zajmujący ponad ⅓ jego długości nie licząc nieco zakrzywionej i krótkiej ostrogi, zaś krawędź wierzchołkową pozbawioną wystającego odcinka[4][3]. Płytka płciowa samicy ma przedsionek od przodu łukowato obrzeżony, a brzegi boczne z tyłu cienkie. Tylko jedna pętla szerokich przewodów kopulacyjnych widoczna jest od spodu[4]. Kształt zbiorników nasiennych jest wydłużony i pośrodku przewężony[4][3].
Biologia i występowanie
Pająk znany z Portugalii, Hiszpanii, Andory, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Słowenii[5][3], południowego skraju[4] Szwecji, Estonii, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Serbii, Czarnogóry, Bułgarii, Macedonii Północnej, Grecji, Rosji[5][3], Turcji, Gruzji i Azji Środkowej[3]. Na południu Europy liczniejszy niż w części środkowej[1].
Zamieszkuje ciepłe, otwarte tereny porośnięte wysoką trawą, ziołoroślami i krzewami, takie jak łąki, nasypy kolejowe i skraje dróg[1][3]. Buduje z pajęczyny oprzęd rozmiarów gołębiego jaja który służy za schronienie, a samicom także jako miejsce składania jaj i ochrony młodych. Broniące jaj lub młodych samice są agresywne[1]. Dojrzałe samice spotyka się od czerwca do listopada, zaś samce w lipcu i sierpniu[3].
Ukąszenie
Jest jednym z nielicznych pająków występujących w Polsce, których ukąszenie wywołuje objawy zatrucia. Powoduje piekący ból i stan zapalny. Jad zawiera hemolizyny. Jest śmiertelny dla owadów, natomiast u człowieka powoduje długotrwałe bóle, osłabienie i dreszcze. Objawy ukąszenia mogą utrzymywać się do dwóch tygodni[6].
Przypisy
- ↑ a b c d e Heiko Bellmann: Przewodnik kieszonkowy: Pająki. Warszawa: Multico O. W., 1998, s. 33.
- ↑ E. Simon: Les arachnides de France. 4. Paris: 1878.
- ↑ a b c d e f g h i Wolfgang Nentwig, Theo Blick, Daniel Gloor, Ambros Hänggi, Christian Kropf: Cheiracanthium punctorium. [w:] Araneae. Spiders of Europe. Version 07.2018 [on-line]. Universität Bern. [dostęp 2018-08-02].
- ↑ a b c d e f g h S. Almquist. Swedish Araneae, part 2--families Dictynidae to Salticidae. „Insect Systematics & Evolution, Supplement”. 63, s. 285-601, 2006.
- ↑ a b Cheiracanthium punctorium. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2018-08-02].
- ↑ Barbara Baehr, Martin Baehr: Jaki to pająk?. Warszawa: MULTICO, 2008, s. 43. ISBN 978-83-7073-635-4.
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: Rainer Altenkamp, Berlin, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cheiracanthium punctorium, female, threatening.
Cheiracanthium punctorium (male)
Autor: Fritz Geller-Grimm, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cheiracanthium punctorium, Wohngespinst, Stromtrasse bei Kelsterbach - neben Startbahn West, Hessen, Deutschland
Autor: Alexf17, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cheiracanthium punctorium ♀, litorale abruzzese