Kolczakowate (gryzonie)

	Kolczakowate
	Kolczakowate
	Echimyidae
	J.E. Gray, 1825
	(c) I, ZeWrestler, CC-BY-SA-3.0; Przedstawiciel rodziny – kolcozbrojnik nagoogonowy (Hoplomys gymnurus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	jeżozwierzowce
Infrarząd	jeżozwierzokształtne
Nadrodzina	Octodontoidea
Rodzina	kolczakowate
	Typ nomenklatoryczny
	Echimys G. Cuvier, 1809
	Synonimy
	Echymina J.E. Gray, 1825;
	Podrodziny
	zobacz opis w tekście

Kolczakowate^[3], kolczaki (Echimyidae) – rodzina ssaków z podrzędu jeżozwierzowców (Hystricomorpha) w rzędzie (Rodentia) gryzoni wyglądem zewnętrznym zbliżonych do myszowatych.

Zasięg występowania

Występują w Ameryce Południowej^[4]. Prowadzą naziemny lub nadrzewny tryb życia. Jednym z przedstawicieli jest występujący w Gujanie kolczakowiec kajeński (Proechimys guyannensis).

Charakterystyka

Kolczakowate są gryzoniami o średniej wielkości^[5], ale w stosunku do innych przedstawicieli południowoamerykańskich jeżozwierzokształtnych są małe. Długość 8–50 cm. Korpus kształtu szczurzego, średniej wielkości oczy. Ogon ma długość mniej więcej połowy wymiaru ciała. Przednie łapy mają 4 funkcjonalne palce, a tylne 5. W zależności od gatunku i przystosowania palce i pazury są wykształtowane w różny sposób. Uzębienie ma układ: 1 / 1, 0 / 0, 1 / 1, 3 / 3 = 20

Kolczakowate zajmują różne siedliska. Niektóre z nich są w pełni nadrzewne, prawdopodobnie nigdy nie schodzą z wierzchołków drzew. Inne prowadzą życie w norach, lub buszują w poszyciu leśnym. Pożywienie kolczakowatych – również w zależności od gatunku – stanowić mogą zarówno pędy bambusa, owoce, liście, kora, jak i owady.

Systematyka

Do kolczakowatych zaliczane są podrodziny^[6]^[3]:

Capromyinae Smith, 1842 – hutie
Carterodontinae Courcelle, Tilak, Leite, Douzery & Fabre, 2019 – jedynym przedstawicielem jest rodzaj Carterodon Waterhouse, 1848 – kolczastek – z jednym gatunkiem Carterodon sulcidens (Lund, 1841) – kolczastek bruzdozębny
Heteropsomyinae Anthony, 1917 – pieczarowce – takson wymarły
Euryzygomatomyinae Fabre, Upham, Emmons, Justy, Leite, Loss, Orlando, Tilak, B.D. Patterson & Douzery, 2017
Echimyinae J.E. Gray, 1825 – kolczaki

Z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Fabre’a i współpracowników (2014) wynika, że powyższe podrodziny nie tworzą kladu, do którego nie należałyby także hutiowate (Capromyidae); na tej podstawie autorzy włączyli hutiowate do kolczakowatych, nadając im rangę podrodziny Capromyinae^[7].

Uwagi

↑ Pisownia oryginalna.

Przypisy

↑ Echimyidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 341, 1825 (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 293–297. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
↑ P.-H. Fabre, J. Patton & Y. Leite: Family Echimyidae (Hutias, Coypu South and American Spiny-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 552–641. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.)
↑ University of Michigan Museum of Zoology.
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 568–582. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
↑ P.-H. Fabre, J.T. Vilstrup, M. Raghavan, C. Der Sarkissian, E. Willerslev, E.J.P. Douzery & L. Orlando. Rodents of the Caribbean: origin and diversification of hutias unravelled by next-generation museomics. „Biology Letters”. 10 (7), s. 20140266, 2014. DOI: 10.1098/rsbl.2014.0266 (ang.).

Bibliografia

Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.

[3] Pisownia oryginalna.

[itis-1] Echimyidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[Gray-2] J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 341, 1825 (ang.).

[Cichocki&inni-4] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 293–297. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)

[Fabre&inni-5] P.-H. Fabre, J. Patton & Y. Leite: Family Echimyidae (Hutias, Coypu South and American Spiny-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 552–641. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.)

[univmichmuszoo-6] University of Michigan Museum of Zoology.

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 568–582. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)

[8] P.-H. Fabre, J.T. Vilstrup, M. Raghavan, C. Der Sarkissian, E. Willerslev, E.J.P. Douzery & L. Orlando. Rodents of the Caribbean: origin and diversification of hutias unravelled by next-generation museomics. „Biology Letters”. 10 (7), s. 20140266, 2014. DOI: 10.1098/rsbl.2014.0266 (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne