Kolczakowate (gryzonie)

Kolczakowate
Echimyidae[1]
J.E. Gray, 1825[2]

Przedstawiciel rodziny – kolcozbrojnik nagoogonowy (Hoplomys gymnurus)
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstrunowce
Podtypkręgowce
Gromadassaki
Infragromadałożyskowce
Rządgryzonie
Podrządjeżozwierzowce
Infrarządjeżozwierzokształtne
NadrodzinaOctodontoidea
Rodzinakolczakowate
Typ nomenklatoryczny

Echimys G. Cuvier, 1809

Synonimy
  • Echymina[a] J.E. Gray, 1825
Podrodziny

zobacz opis w tekście

Kolczakowate[3], kolczaki (Echimyidae) – rodzina ssaków z podrzędu jeżozwierzowców (Hystricomorpha) w rzędzie (Rodentia) gryzoni wyglądem zewnętrznym zbliżonych do myszowatych.

Zasięg występowania

Występują w Ameryce Południowej[4]. Prowadzą naziemny lub nadrzewny tryb życia. Jednym z przedstawicieli jest występujący w Gujanie kolczakowiec kajeński (Proechimys guyannensis).

Charakterystyka

Kolczakowate są gryzoniami o średniej wielkości[5], ale w stosunku do innych przedstawicieli południowoamerykańskich jeżozwierzokształtnych są małe. Długość 8–50 cm. Korpus kształtu szczurzego, średniej wielkości oczy. Ogon ma długość mniej więcej połowy wymiaru ciała. Przednie łapy mają 4 funkcjonalne palce, a tylne 5. W zależności od gatunku i przystosowania palce i pazury są wykształtowane w różny sposób. Uzębienie ma układ: 1 / 1, 0 / 0, 1 / 1, 3 / 3 = 20

Kolczakowate zajmują różne siedliska. Niektóre z nich są w pełni nadrzewne, prawdopodobnie nigdy nie schodzą z wierzchołków drzew. Inne prowadzą życie w norach, lub buszują w poszyciu leśnym. Pożywienie kolczakowatych – również w zależności od gatunku – stanowić mogą zarówno pędy bambusa, owoce, liście, kora, jak i owady.

Systematyka

Do kolczakowatych zaliczane są podrodziny[6][3]:

  • Capromyinae Smith, 1842hutie
  • Carterodontinae Courcelle, Tilak, Leite, Douzery & Fabre, 2019 – jedynym przedstawicielem jest rodzaj Carterodon Waterhouse, 1848 – kolczastek – z jednym gatunkiem Carterodon sulcidens (Lund, 1841)kolczastek bruzdozębny
  • Heteropsomyinae Anthony, 1917pieczarowce – takson wymarły
  • Euryzygomatomyinae Fabre, Upham, Emmons, Justy, Leite, Loss, Orlando, Tilak, B.D. Patterson & Douzery, 2017
  • Echimyinae J.E. Gray, 1825kolczaki

Z analizy filogenetycznej przeprowadzonej przez Fabre’a i współpracowników (2014) wynika, że powyższe podrodziny nie tworzą kladu, do którego nie należałyby także hutiowate (Capromyidae); na tej podstawie autorzy włączyli hutiowate do kolczakowatych, nadając im rangę podrodziny Capromyinae[7].

Uwagi

  1. Pisownia oryginalna.

Przypisy

  1. Echimyidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 341, 1825 (ang.). 
  3. a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 293–297. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.)
  4. P.-H. Fabre, J. Patton & Y. Leite: Family Echimyidae (Hutias, Coypu South and American Spiny-rats). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 552–641. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.)
  5. University of Michigan Museum of Zoology.
  6. C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 568–582. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.)
  7. P.-H. Fabre, J.T. Vilstrup, M. Raghavan, C. Der Sarkissian, E. Willerslev, E.J.P. Douzery & L. Orlando. Rodents of the Caribbean: origin and diversification of hutias unravelled by next-generation museomics. „Biology Letters”. 10 (7), s. 20140266, 2014. DOI: 10.1098/rsbl.2014.0266 (ang.). 

Bibliografia

  • Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.