Kolegium jezuitów w Lublinie

Kolegium jezuitów w Lublinie
— kolegium jezuitów —
Jeden z budynków szkolnych przy ul. Jezuickiej 13 (zdjęcie wykonano w 2011)
Państwo	I Rzeczpospolita
Miejscowość	Lublin
Data założenia	1582
Data zamknięcia	1773
Położenie na mapie Polski w 1771 r. Kolegium jezuitów w Lublinie
51°14′49,5″N 22°34′06,8″E/51,247083 22,568556

Kolegium jezuitów w Lublinie – uczelnia jezuicka prowadzona w Lublinie w latach 1582–1773, stanowiąca ośrodek katolickiej kontrreformacji. Dysponowała własnym zapleczem, w tym drukarnią. Jej tradycję kontynuuje I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Lublinie.

Historia

Idea założenia kolegium w Lublinie wyszła od ks. Piotra Skargi, rektora kolegium wileńskiego. Kolegium zostało ufundowane w 1581 przez starostę bolesławskiego Bernarda Maciejowskiego i starostę stężyckiego Mikołaja Zebrzydowskiego^[1]. Uczelnia zaczęła działać w 1586^[2]. Należała do prowincji polskiej jezuitów, a od 1756 do prowincji małopolskiej^[3].

Założenie kolegium w miało przeciwdziałać szerzeniu się kalwinizmu, anabaptyzmu, socynianizmu, które były coraz popularniejsze w regionie. Kolegium stało się ośrodkiem katolickiej kontrreformacji. Zorganizowano również kilka publicznych dysput teologicznych, w której starli się jezuici i socynianie^[4].

Dysponowało ono własną apteką oraz drukarnią (od 1688), młynami, browarem i gorzelniami^[3]. Część budynków kolegium spłonęła w pożarze miasta 10 marca 1752^[5]. W 1757 otwarto przy nim konwikt szlachecki^[5].

W 1773, wraz z kasatą zakonu jezuitów majątek kolegium przeszedł na własność Komisji Edukacji Narodowej, która powierzyła go zakonowi trynitarzy, pod warunkiem jego odnowienia i utrzymania. Warunki te zakon spełnił w 1786, kiedy to dodatkowo przekazano mu byłą bibliotekę jezuitów. Po upadku Księstwa Warszawskiego umiejscowiono tu rosyjskie gimnazjum^[6]. Do jego tradycji nawiązuje I Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Staszica w Lublinie^[7]

Wykładowcy i absolwenci

Zobacz też

• protestantyzm na Lubelszczyźnie
• Archiwum Państwowe w Lublinie

Przypisy

Bibliografia

• StanisławS. Załęski StanisławS., Jezuici w Polsce. t. IV. Dzieje 153 kolegiów i domów jezuitów w Polsce, Kraków 1905 .