Kolegium jezuitów w Toruniu

Kolegium jezuitów w Toruniu
— kolegium jezuitów —
Państwo	I Rzeczpospolita
Miejscowość	Toruń
Adres	ul. św. Jana 1/3, Toruń
Data założenia	1605
Data zamknięcia	1773
Położenie na mapie Polski w 1771 r. Kolegium jezuitów w Toruniu
Położenie na mapie Torunia Kolegium jezuitów w Toruniu
53°00′33″N 18°36′26″E/53,009167 18,607222

Kolegium jezuitów w Toruniu – uczelnia jezuicka prowadzona w Toruniu w latach 1621-1780.

Kolegium należało do prowincji polskiej jezuitów, a od 1759 do prowincji wielkopolskiej^[1].

Historia

Toruń był silnym ośrodkiem protestantyzmu i w 1595 odbył się tu synod różnych denominacji. W odpowiedzi katolicka kontrreformacja wprowadziła do Torunia w 1596 zakon jezuitów. W 1605 otworzono tu kolegium^[2].

Działalność jezuitów spotykała się z oporem ze strony protestanckich mieszczan. W 1606 wygnano z miasta jezuitów. Kolegium na nowo podjęło działalność w 1607, wraz z powrotem zakonników do miasta^[3]. W 1656, w czasie potopu szwedzkiego, Szwedzi zajęli Toruń, wygnali zakonników, a kolegium zamienili w koszary. Jezuici powrócili tu dopiero w 1659 lub 1660^[4].

Budynek kolegium był zniszczony i chylił się ku ruinie. W 1691 biskup płocki Stanisław Kazimierz Dąmbski ufundował budowę nowej siedziby kolegium. Budynek został oddany do użytku w 1698, a ukończono go w 1702^[5].

W 1703, podczas wojny północnej, Toruń poddał się wojskom szwedzkim pod wodzą Magnusa Stenbocka, który w kolegium urządził kwaterę główną. Miasto wróciło w ręce polskie w 1709, a kolegium powróciło do nauczania^[6].

W 1724 utrzymujące się napięcia między katolikami a protestantami doprowadziły do wybuchu tumultu toruńskiego, w wyniku którego protestanci zdemolowali budynki kolegium. Powołany przez króla Augusta II sąd asesorski skazał na śmierć 9 protestanckich uczestników zajść oraz 2 protestanckich burmistrzów.

Po I rozbiorze dobra kolegium zostały włączone do Prus, samo zaś kolegium, wraz z Toruniem, pozostało przy Polsce. W 1773, wraz z kasatą zakonu jezuitów majątek kolegium przeszedł na własność Komisji Edukacji Narodowej^[7].

Budynek

Zobacz też

• Uczelnie i placówki naukowe w Toruniu
• Archiwa w Toruniu
• Biblioteki w Toruniu

Przypisy

Bibliografia

• StanisławS. Załęski StanisławS., Jezuici w Polsce. t. IV. Dzieje 153 kolegiów i domów jezuitów w Polsce, Kraków 1905 .

Uczelnie w Toruniu Uniwersytet Uniwersytet Mikołaja Kopernika (1945) Teologiczne Wyższe Seminarium Duchowne (1993) Wydział Teologiczny UMK (2001) Artystyczne Wydział Sztuk Pięknych UMK (1946) Studium Muzyki Kościelnej Diecezji Toruńskiej (1996) Wojskowe Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia im. gen. Józefa Bema (2002) Medyczne Medyczno-Społeczne Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego (1959) Niepubliczne Wyższa Szkoła Bankowa (1998) Wyższa Szkoła Kultury Społecznej i Medialnej (2001) Kolegium Jagiellońskie – Toruńska Szkoła Wyższa (2003) Ośrodki zamiejscowe Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy (Filia) (2011) Wyższa Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki im. Haliny Konopackiej w Pruszkowie (?) Zlikwidowane Gimnazjum Akademickie (1568-?) Kolegium jezuitów (1605-1773) Konserwatorium Muzyczne (1921–1939) Studium Nauczycielskie (1954–1972) Wyższa Szkoła Oficerska im. Józefa Bema (1945-2002) UWM Wydział Geoinżynierii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny w Toruniu (?-2011) ASP w Łodzi Kolegium Mody ASP (2005-2011) Publiczne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych (1990-2015) Kolegium Pracowników Służb Społecznych (2006-2015) Wyższa Szkoła Filologii Hebrajskiej (2009-2016) Toruńska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości (2009-2016) Niepubliczne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych (?-2015) Inne Towarzystwo Naukowe (1875) Instytut Bałtycki (1925-1937)