Kolonia Lubeckiego

Kolonia Lubeckiego

nr rej. 1535-A z 20 grudnia 1993
Kamienice przy skrzyżowaniu ulic Uniwersyteckiej i Mianowskiego
Państwo	Polska
Miejscowość	Warszawa
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Kolonia Lubeckiego
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kolonia Lubeckiego
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Kolonia Lubeckiego
52°13′08,0400″N 20°59′00,9600″E/52,218900 20,983600

Kolonia Lubeckiego – zabytkowe osiedle na warszawskiej Ochocie. Zajmuje obszar ograniczony ulicami Filtrową, Krzywickiego, Wawelską, Grójecką i placem Narutowicza. Kolonia Lubeckiego mieści się w dwóch osiedlach wydzielonych przez MSI: Starej Ochocie i Filtrach. Na osiedle składają się w większości luźno pobudowane, międzywojenne kamienice o dość jednolitym charakterze z dużą ilością zieleni.

W najwęższym, pierwotnym ujęciu Kolonia Lubeckiego to obszar jednej działki ograniczonej ulicami Rapackiego, Raszyńską, Zapolskiej i Mianowskiego, gdzie powstały domy spółdzielni mieszkaniowej im. Lubeckiego. Następnie nazwę rozszerzono^[1]. W zachodniej części Kolonii Lubeckiego koncentrycznie wygięte ulice Maurycego Mochnackiego i Józefa Mianowskiego otaczają plac Narutowicza. Wschodnia część sięgająca do parku Wielkopolski przez niektórych nie jest uważana za właściwą część kolonii^[1]. Jeszcze dalej na wschód, pomiędzy parkiem Wielkopolski a ulicą Krzywickiego, leży obszar, który bywa zaliczany zarówno do Kolonii Lubeckiego, jak i Kolonii Staszica^[2].

Historia

Ulica Uniwersytecka w latach 30

Kamienice przy ul. Raszyńskiej

Skwer im. Sue Ryder

ul. Mochnackiego w latach 30

ul. Mianowskiego

Przed I wojną światową teren ten pozostawał poza granicami miasta, stanowiąc Mokotowskie Pole Wojenne. Magistrat planował początkowo utworzenie w tym miejscu parku, jednak urzędy centralne potrzebowały nowego osiedla dla swoich pracowników. Plan regulacji tego terenu wraz z pobliską kolonią Staszica powstał w 1923 roku. Od pierwszej spółdzielni mieszkaniowej inwestującej na tym terenie pochodzi nazwa osiedla. Pierwsze budynki zaczęły powstawać w 1924 roku. Spółdzielnia Kolonia Lubeckiego jako pierwsze zabudowała ulice Mochnackiego i Mianowskiego. Architektami, którzy stworzyli projekty domów na Kolonii Lubeckiego, byli Antoni Jawornicki, Aleksander Sygietyński, Wacław Weker i Teofil Wiśniowski^[3]. Architektura pierwszych budynków powstałych w latach 20. była często historyzująca, neoklasycystyczna. W latach 30. zaczęły powstawać budynki modernistyczne.

W czasie powstania warszawskiego w okresie od 6 do 11 sierpnia 1944 roku na osiedle został wysłany słynący z okrucieństwa oddział RONA. 11 sierpnia Niemcy opanowują ostatni budynek na Ochocie – kamienicę przy ulicy Wawelskiej 60, tzw. Redutę Wawelską. Po II wojnie światowej domy odbudowano często w nieco uproszczonej formie.

Ulica Uniwersytecka według przedwojennych planów zabudowy Pola Mokotowskiego miała stanowić szeroką arterię łączącą Ochotę z Mokotowem. Ślady tego zamysłu widać po ustawieniu budynku mieszczącego się przy ulicy Rakowieckiej w miejscu jej planowanego skrzyżowania z Uniwersytecką^[4].

Zabytki

Kolonia Lubeckiego jest wpisana do rejestru zabytków jako „«Kolonia Lubeckiego» – układ i zespół budowlany wraz z zielenią” z numerem 1535-A z 20.12.1993^[5]. Wpis do rejestru obejmuje szeroko rozumianą kolonię – od ulicy Akademickiej i Grójeckiej (przy skrzyżowaniu z Akademicką i Wawelską) po ulicę Górnickiego. Od północy granicą jest ulica Filtrowa, a od południa Wawelska. W ten sposób obszar pomiędzy ulicami Akademicką a Mochnackiego wchodzi równocześnie w skład zabytkowego zespołu placu Narutowicza^[6]. Prawie wszystkie budynki z tego obszaru wpisane są do gminnej ewidencji zabytków^[7].

Dodatkowo do rejestru zabytków nieruchomych wpisane są poszczególne budynki^[6]:

• Dom Spółdzielni Mieszkaniowej Profesorów Wolnej Wszechnicy Polskiej przy ulicy Grójeckiej 43;
• zespół kamienic Reduta Wawelska
  • kamienica przy ulicy Uniwersyteckiej 1
  • kamienica przy ulicy Mianowskiego 15
  • kamienica przy ulicy Wawelskiej 60
• kamienica przy ulicy Raszyńskiej 48
• willa przy ulicy Mianowskiego 3

Zabytkiem jest również Zieleniec Wielkopolski, a okolice ulicy bł. Ładysława z Gielniowa są zaliczone do układu Kolonii Staszica.

Obiekty

• siedziba Najwyższej Izby Kontroli
• Zieleniec Wielkopolski
• gmach Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych
• VII Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego w Warszawie
• Skwer im. Sue Ryder
• Teatr Ochoty
• Międzynarodowa Szkoła podstawowa "Meridian"
• Dom Studencki Akademik przy placu Narutowicza

Zobacz też

• Kolonia Staszica

Przypisy

Bibliografia

• Jarosław Zieliński, Z dziejów Ochoty: Kolonia Lubeckiego (1), Ochotnik nr 11 02/2006 ISSN 1734-5510
• Jarosław Zieliński, Z dziejów Ochoty: Kolonia Lubeckiego (2), Ochotnik nr 12 03/2006 ISSN 1734-5510
• Kolonia Lubeckiego w Spacerowniku Gazety Wyborczej