Kolonia Mościckiego

Kolonia im. I. Mościckiego

Osiedle Kolonia Mościckiego

Część Katowic
Fragment kolonii Ignacego Mościckiego (w tle budynek Zespołu Szkół Omega)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Katowice
Dzielnica	Załęże
Data założenia	1927–1928
Populacja (2011) • liczba ludności	403
Położenie na mapie Katowic Kolonia im. I. Mościckiego
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kolonia im. I. Mościckiego
Położenie na mapie województwa śląskiego Kolonia im. I. Mościckiego
50°16′20″N 18°57′52″E/50,272139 18,964389
Portal Polska

Kolonia im. Ignacego Mościckiego, Osiedle Kolonia Mościckiego^[1] – kolonia bliźniaczych domów jednorodzinnych położonych w zachodniej części Katowic, na terenie dzielnicy Załęże. Kolonia ta znajduje się pomiędzy linią kolejową E 30 a ulicą Gliwicką. Powstała ona w latach 1927–1928, a uliczki na niej są nazwane imionami niektórych górników, którzy zginęli w katastrofie kopalni Kleofas. Nazwana ona jest na cześć Prezydenta Polski – Ignacego Mościckiego. W dwóch obwodach spisowych, według danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku, obszar kolonii zamieszkiwało łącznie 403 osoby.

Kolonia pierwotnie składała się z 44 bliźniaczych domów z dwu- i czterospadowymi dachami, częściowo podpiwniczonych i pokrytych białym tynkiem, ułożonych w 10 równoległych ulicach. Dwa domy były dwupiętrowe, w których na parterze zaplanowano sklepy. Sama zabudowa nawiązywała do idei miasta-ogrodu^[2][3]. Domy na osiedlu zostały wyposażone w energię elektryczną i wodę, częściowo w gaz, natomiast kanalizację zakładano w kolonii jeszcze w latach 30. XX wieku^[3]

Na osiedlu znajduje się Zespół Szkół Omega im. Górnośląskich Noblistów (dawniej w gmachu działała Szkoła Podstawowa nr 24, a potem Gimnazjum nr 7)^[4] i zbór Kościoła Zielonoświątkowego Betania^[5]. Funkcjonuje również przystanek tramwajowy i autobusowy Załęże Szkoła, obsługiwany na zlecenie ZTM-u^[6].

Historia

Kolonia w latach międzywojennych

Gmach Szkoły Powszechnej im. Ignacego Mościckiego w 1932 roku

W latach 20. XX wieku władze polskie planowały wybudować osiedle domów jednorodzinnych dla zasłużonych dla Polski mieszkańców Górnego Śląska. W tym celu w 1927 roku władze województwa śląskiego zleciły opracowanie koncepcji budowy kolonii robotniczych. Projekt osiedla został jednak skrytykowany, m.in. ze względu na to, iż dwurodzinne domy są drogie w budowie^[7]. Kolonię wybudowano na poprzemysłowych nieużytkach, w pobliżu kopalni Kleofas. Cały ten teren wykupiono od spółki Giesche^[8].

Pierwotnie nosiło imię Prezydenta I. Mościckiego. Sam zaś prezydent Ignacy Mościcki wizytował budowę osiedla w 1927 roku^[9]. Projektantami zabudowy byli Piotr Massalski i Józef Krzemiński. W dwudziestoleciu międzywojennym funkcjonowała tu Biblioteka Towarzystwa Czytelni Ludowych^[2].

W dniu 1 września 1932 roku oddano do użytku koedukacyjną Szkołę Powszechną nr 24 im. Ignacego Mościckiego. Była ona przez długi czas centralnym miejscem spotkań społeczności kolonii. Nie była natomiast ona w pełni samowystarczalna, gdyż w latach międzywojennych na terenie kolonii funkcjonowały tylko dwa sklepy^[2][10]. Pierwotnie mieszkańcy uczęszczali do parafii położonych w Chorzowie, a od 30 sierpnia 1936 roku mieszkańcy kolonii I. Mościckiego oficjalnie należeli do załęskiej parafii św. Józefa^[8].

W okresie II wojny światowej nazwę kolonii przemianowano na Rudolf Hess Kolonie. W 1952 roku Miejska Rada Narodowa podjęła uchwałę o nadaniu kolonii imienia Nikosa Belojannisa – na cześć greckiego działacza komunistycznego, którą to nazwę kolonia miała do około 2000 roku, kiedy to przywrócono jej pierwotną nazwę^[11]. W 2008 roku powołano Stowarzyszenie Kolonia Mościckiego^[12]. Według danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku, obszar kolonii zamieszkiwało wówczas łącznie 403 osoby, w tym 172 mężczyźni i 231 kobiet^[13].

Przypisy

Bibliografia

• Wojciech Janota: Katowice między wojnami. Miasto i jego sprawy 1922-1939. Łódź: Księży Młyn, 2010. ISBN 978-83-7729-021-7.
• Jacek Kurek, Anna Piontek. W narożniku... Wśród mieszkańców międzywojennej Kolonii Mościckiego w Katowicach. „Anthropos?”. 20-21, 2013. Czasopismo Naukowe przy Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Śląskiego. ISSN 1730-9549 (pol.). 
• Joanna Tofilska, Antoni Steuer: Osady i osiedla. W: Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo. T. 2. Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012. ISBN 978-83-87727-29-1.