Kolonia Wysockiego

Kolonia Wysockiego

Część Katowic
Budynki kolonii przy ul. Teodora Kulika (widok w kierunku wschodnim)
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miasto	Katowice
Dzielnica	Janów-Nikiszowiec
Data założenia	Lata 40. i 50. XX wieku
W granicach Katowic	31 grudnia 1959
SIMC	0937652
Położenie na mapie Katowic Kolonia Wysockiego
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Kolonia Wysockiego
Położenie na mapie województwa śląskiego Kolonia Wysockiego
50°14′05″N 19°04′11″E/50,234820 19,069734
Portal Polska

Kolonia Wysockiego (potocznie Korea^[1]) – kolonia robotnicza dla pracowników kopalni Wieczorek, wybudowana w latach 40. i 50. XX wieku. Znajduje się między Nikiszowcem a Giszowcem przy ul. Szopienickiej w Katowicach, na obszarze jednostki pomocniczej Janów-Nikiszowiec. Powstała ona w rejonie ul. Teodora Kulika i Braci Woźniaków, według wzoru chaty śląskiej. Obszar kolonii był stale rozbudowywany o nowe budynki z wielkiej płyty.

Historia i architektura

Zautomatyzowana Doświadczalna Kopalnia Jan w 1974 roku; w tle zabudowa kolonii Wysockiego

Budynki z wielkiej płyty przy ul. Szopienickiej z lat 1981–1983

Kolonia powstała na przełomie lat 40. i 50. XX wieku na zlecenie kopalni węgla kamiennego Wieczorek dla swoich pracowników. Została ona wybudowana na terenie leśnym w gminie Janów, w połowie drogi pomiędzy Nikiszowcem a Giszowcem^[2]. Wówczas to, w latach 1950–1952^[3] wybudowano kilkurodzinne murowane domy według wzoru chaty śląskiej, o wyglądzie domków fińskich. W architekturze wzorowano się m.in. zabudową zabytkowego osiedla Giszowiec^[2]. Domy są wyposażone w przydomowe ogródki i szopki^[1].

Od 31 grudnia 1959 roku kolonia stała się częścią Katowic^[4]. Była ona stale rozbudowywana. W latach 1963–1964 powstały budynki przy ul. Braci Woźniaków 4 i Teodora Kulika 78, w latach 1965–1970 ciąg domów szeregowych przy ul. Teodora Kulika 32-50 i budynek przy ul. Teodora Kulika 2, w latach 1974–1977 bloki przy ul. Braci Woźniaków 1–1e i 5–5a, a w 1977 roku ciąg bloków przy ul. Braci Woźniaków 10–10d^[3]. Na początku lat 80. XX wieku po północno-wschodniej części kolonii rozpoczęto budowę budynków wielokondygnacyjnych z wielkiej płyty. Pierwszy kwartał zaczęto budować w 1981 roku (ul. Szopienicka 19–19c i 21–21b), a całość ukończono w 1983 roku. W 1989 roku^[3] przy osiedlu powstał budynek Miejskiego Przedszkola nr 32^[5].

Na północ od kopalni znajdowała się Zautomatyzowana Doświadczalna Kopalnia Jan, utworzona 1 stycznia 1969 roku celem prowadzenia prób i doświadczeń z zakresu nowoczesnych metod wydobywania węgla kamiennego, w tym automatyzacji produkcji i wdrażania nowych metod organizacji i zarządzania kopalnią. 30 września 1969 roku zakład przekazano Głównemu Instytutowi Górnictwa, a 1 stycznia 1976 roku kopalnię Jan włączono do kopalni Wieczorek^[6]. Zakład zakończył swoją działalność w 1993 roku^[7].

Kolonia do listopada 1981 roku nosiła imię Flawiana Wysockiego − pracownika kopalni Giesche i działacza komunistycznego, który zginął w 1944 roku w obozie koncentracyjnym w Mauthausen. Wraz ze zniesieniem terminu kolonia Wysockiego nadano nazwy bezimiennym ulicom na jej obszarze^[2]. Obecnie kolonia wchodzi w skład jednostki pomocniczej Katowic – Janowa-Nikiszowca^[8]. Potocznie nosi nazwę Korea, która nawiązuje do panującej w czasie budowy kolonii wojny koreańskiej^[1].

Transport, gospodarka i usługi

Ul. Teodora Kulika

Kolonia Wysockiego położona jest wzdłuż ul. Szopienickiej, będącej jednym z głównych ciągów komunikacyjnych Katowic^[9]. łączy ona kolonie w kierunku północnym z Nikiszowcem i dalej z drogą krajową nr 79 (ul. Bagienna), natomiast w kierunku południowym z Giszowcem^[8]. Na wysokości skrzyżowania z ul. Braci Woźniaków, w godzinach popołudniowych we wrześniu 2007 roku poruszało się nią średnio 1190 pojazdów na godzinę^[9]. Ulice: Teodora Kulika i Braci Woźniaków mają klasę dróg dojazdowych^[10].

Publiczny transport zbiorowy przy kolonii Wysockiego zapewniają linie autobusowe kursujące na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. Przy ul. Szopienickiej zlokalizowane są dwa przystanki autobusowe: Kolonia Wysockiego Woźniaków i Kolonia Wysockiego Kulika. W listopadzie 2020 roku zatrzymywały się na nich autobusy ośmiu linii: 30, 72, 108, 292, 672N, 674, 695 i 920. Zapewniają one bezpośrednie połączenia kolonii Wysockiego z poszczególnymi dzielnicami Katowic, a także z sąsiednimi miastami: z Mikołowem, Mysłowicami i Siemianowicami Śląskimi^[11].

W kolonii działalność gospodarcza skoncentrowana jest przy budynkach z lat 80. XX wieku^[3], położonych w północno-wschodniej części kolonii. Według stanu z listopada 2020 roku znajdują się tu działalności związane głównie z zaspokojeniem podstawowych potrzeb mieszkańców. Są to sklepy spożywcze^[12][13] i piekarnia^[14], a także sklep z częściami samochodowymi^[15]. W miejscu dawnej Zautomatyzowanej Doświadczalnej Kopalni Jan, przy ul. Górniczego Dorobku 49 zlokalizowane jest przedsiębiorstwo górniczo-mechaniczno-transportowe Trans-Jan^[16].

Przy ul. Szopienickiej 29 znajduje się Miejskie Przedszkole nr 32, składające się z czterech oddziałów^[5]. Wierni rzymskokatoliccy z kolonii Wysockiego przynależą do parafii św. Anny^[17].

Przypisy