Kolonia Zgorzelec

Kolonia Zgorzelec
Obiekt zabytkowy nr rej. A/1553/94 z 28 lutego 1994[1]
Ilustracja
Kolonia Zgorzelec w 2005 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miasto

Bytom

Dzielnica

Łagiewniki

Data budowy

1897–1901[2]

Położenie na mapie Bytomia
Mapa konturowa Bytomia, blisko dolnej krawiędzi nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kolonia Zgorzelec”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Kolonia Zgorzelec”
Ziemia50°19′28″N 18°53′58″E/50,324444 18,899444

Kolonia Zgorzelec (niem. Skorzeletz) – kolonia robotnicza zbudowana w latach 1897–1901 położona w BytomiuŁagiewnikach. Powstała z inicjatywy Huberta von Tiele-Wincklera[3] na zamówienie Katowickiej Spółki Akcyjnej dla Górnictwa i Hutnictwa dla pracowników pobliskiej ówczesnej Huty Hubertus[4].

Architektura

Budynek piekarni i pralni z 1906 roku (2019)

Na kolonię składają się 34 wolnostojące familoki[3][5] dwurodzinne i czterorodzinne zbudowane w latach 1897–1901[2], 14 z nich zostało wyłączonych z użytkowania; na początku XXI wieku w kolonii mieszkały około 152 osoby[3]. Zachowały się pojedyncze komórki lokatorskie (śl.chlewiki). Budynki mają wysokość 1 i 2 kondygnacji (2 i 3 licząc łącznie z poddaszem) i są całkowicie podpiwniczone. Lica ścian zewnętrznych wykonano z czerwonej cegły[3], bez ozdób. W skład zespołu wchodził również budynek usługowy – pralnia. Kolonia stanowi przykład zespołu urbanistyczno-architektonicznego z okresu największego rozwoju przemysłu na terenie Górnego Śląska.

W 1994 roku osiedle zostało wpisane do rejestru zabytków[1] pod numerem A/1533/94. Ochrona obejmuje zespół osiedla robotniczego „Kolonia Zgorzelec” w Bytomiu-Łagiewnikach, który tworzą budynki nr 1,2 oraz 6-39[6]

Rewitalizacja

W latach 90. XX wieku planowano przekształcić osiedle w „kolonię artystyczną”, co jednak nie doszło do skutku[4].

Prowadzono jednak częściową rewitalizację kolonii przy współpracy z krajem związkowym Północna Nadrenia-Westfalia oraz miastem partnerskim Recklinghausen, projekt jednak upadł[6][2], wyremontowano 9 budynków[3].


Kolonia Zgorzelec, Bytom (w tle Ruda Śl.os. Paryż i Godula), fot. Przemek Neumann (2019)


Przypisy

  1. a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 24 listopada 2022.
  2. a b c Edward Wieczorek: Bytom i okolice. Bytom: OSiR, 1997, s. 72. ISBN 83-86293-15-2.
  3. a b c d e Kolonia Zgorzelec (podobszar 19). [w:] Bytom odNowa. Kompleksowa rewitalizacja miasta [on-line]. Urząd Miasta Bytom. [dostęp 2018-09-09].
  4. a b Nowak 2015 ↓.
  5. S. Życie na uboczu. „Życie Bytomskie”, s. 14, 2017-05-22. ISSN 02392941. 
  6. a b Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków: Rejestr zabytków: Gmina Bytom. [dostęp 2011-05-31].

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Bytom location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of Bytom, Poland
Ta mapa of Bytom została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Kolonia Zgorzelec, Bytom (w tle Ruda Śl.os. Paryż i Godula).jpg
Autor: Przemek Neumann, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kolonia Zgorzelec, Bytom (w tle Ruda Śl.os. Paryż i Godula), fot. Przemek Neumann
Kolonia Zgorzelec.JPG
Bytom, robotnicza kolonia Zgorzelec
Bytom Kolonia Zgorzelec 31.jpg
Autor: Adrian Tync, Licencja: CC BY-SA 4.0
laundry and bakery building, Bytom, Kolonia Zgorzelec 31 Street, Poland