Kolonia mieszkaniowa przy ul. Wspólnej w Poznaniu

Widok od ul. Wspólnej/Tokarskiej

Widok dziedzińca rekreacyjnego, zabudowanego garażami niezgodnie z intencją architekta

Jeden z wiedeńskich Arbeiterhofów, będący wzorem dla Czarneckiego (Karl-Marx-Hof)

Kolonia mieszkaniowa przy ul. Wspólnej w Poznaniu – blok zabudowy kwartału ulic Wspólna – Rolna – Tokarska w Poznaniu, zrealizowany w 1927, według projektu Władysława Czarneckiego, a wzorowany na wiedeńskich Arbeiterhofach (zwłaszcza wzorcowym Karl-Marx-Hof), czyli tamtejszych osiedlach robotniczych, realizujących obfity program socjalny z finansów miejskich.

Geneza i architektura

Osiedle wzniesiono m.in. dla osób wysiedlonych z Łazarza, w ramach realizacji inwestycji związanych z Powszechną Wystawą Krajową (w 1929).

Cały kwartał zabudowano właściwie jednym budynkiem – potężnym prostokątem z wielkim dziedzińcem w środku. Blok jest trzykondygnacyjny, zróżnicowany architektonicznie za pomocą licznych uskoków, mansard i loggii, rozbijających optycznie ciężką bryłę. Na osi wschód-zachód przebito dwie bramy przejazdowe.

Podwórko wewnątrz budynku ma 8 400 m² i jest najprawdopodobniej największym podwórkiem na świecie^[1].

Mieszkania i program socjalny

Mieszkania na terenie kolonii były niewielkie (jedno- i dwupokojowe) z zapleczem sanitarnym. Najmniejsze były po prostu kuchniami mieszkalnymi. Ciekawy był natomiast program socjalny osiedla. Czarnecki planował, na wzór Wiednia, umieszczenie na dziedzińcu dwóch budynków – pralni samoobsługowej i ochronki dla dzieci. Nie zostało to jednak zrealizowane, ze względu na zbytni radykalizm takiego pomysłu w polskich warunkach. Pralnie ostatecznie powstały na strychach, a dziedziniec obsadzono zielenią i zabudowano place zabaw z ławkami. Do dziś osiedle zachowało się w mocno niezmienionej formie (nie licząc szpetnych bud i garaży wybudowanych po II wojnie na dziedzińcu).

Niewykluczone, że dodatkową inspiracją dla Czarneckiego były znacznie wcześniejsze warszawskie osiedla projektu Edwarda Goldberga z lat 1898 – 1900, zlokalizowane na Woli, z fundacji bankiera Hipolita Wawelberga.

Komunikacja

Dojazd zapewniają tramwaje linii 2, 9 i 10, podążające w kierunku pętli Dębiec do przystanku Wspólna lub autobus linii 171 do przystanku Wspólna n/ż.

Zobacz też

• Osiedla na Dębcu w Poznaniu
• Kolonia kolejowa przy pl. Lipowym w Poznaniu
• Kolonia robotników kolejowych na Wildzie
• Zespół mieszkaniowy przy ul. Wspólnej 51-61 w Poznaniu

Przypisy

Bibliografia

• MagdalenaM. Mrugalska-Banaszak MagdalenaM., Wilda – dzielnica Poznania 1253-1939, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 1999, s. 180, ISBN 83-87847-20-8, OCLC 177304975 .
• Atlas architektury Poznania, JanuszJ. Pazder (red.), AleksandraA. Dolczewska, Poznań: Wydawnictwo Miejskie, 2008, s. 225, ISBN 978-83-7503-058-7, OCLC 316600366 .
• Praca zbiorowa, Poznań – spis zabytków architektury, Wydawnictwo Miejskie, Poznań, 2004, ss. 190, 226, 243, ​ISBN 83-89525-07-0​
• WładysławW. Czarnecki WładysławW., To był też mój Poznań, JanuszJ. Dembski, JózefJ. Skoracki (ilust.), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1987, ISBN 83-210-0665-5, OCLC 830205227 .
• Poznań – atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2008, ​ISBN 978-83-7445-018-8​

Poznań – Osiedle Wilda Obszary Systemu Informacji Miejskiej Łęgi Dębińskie Wilda Osiedla mieszkaniowe Budynek Spar- und Bauverein Kolonia kolejowa przy pl. Lipowym Kolonia mieszkaniowa przy ul. Wspólnej Kolonia robotników kolejowych na Wildzie Osiedle pod Platanami Riverpark Vilda Park Zespół mieszkalny przy ul. Wierzbięcice 49-59 Zespół mieszkaniowy PGB przy ul. Czajczej Zespół mieszkaniowy przy ul. Wspólnej 51-61 Atrakcje turystyczne Dom Starców na Wildzie Dzieciniec pod Słońcem Elektrownia gminna na Wildzie (SPOT.) Fontanna Adolfa Bindera Fontanna na Rynku Wildeckim Kamienica pod Koroną Krzyż Papieski Leprozorium św. Łazarza Łazienki rzeczne Łaźnia miejska na Wildzie Młyn Hermanka Plaża Wilda Pływalnia przy ulicy Jana Spychalskiego Pomnik Ofiar obozu pracy dla Żydów Pomnik pomocy Węgrom Pomnik Powstańców Wielkopolskich Pomnik Pyry Rektorat Politechniki Poznańskiej Stadion piłkarski KS Warty Poznań Szkoła gminna na Wildzie Szkoła przy ul. Prądzyńskiego 53 Szkoła przy ul. Różanej Willa Bajerleina Willa Brunona Hermanna Placówki kulturalne Dzieciniec pod Słońcem Multikino 51 Tereny zielone Park Drwęskich Park Jana Pawła II Skwer Bogdana Jańskiego Skwer Jerzego Kurczewskiego Skwer Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata Skwer Tajnej Organizacji Nauczycielskiej Ulice i place Droga Dębińska Ulica 28 Czerwca 1956 r. Ulica Górna Wilda Ulica Hetmańska Ulica Królowej Jadwigi Ulica Poplińskich Ulica Przemysłowa Ulica Świętego Czesława Ulica Wierzbięcice Ulica Władysława Sikorskiego Plac Marii Skłodowskiej-Curie Mosty i wiadukty Most Dębiński Most Królowej Jadwigi Most Przemysła I Wiadukt Dolna Wilda Wiadukt Hetmański Miejsca kultu religijnego Kaplica II Zboru Chrześcijan Baptystów „Koinonia” Kapliczki przydrożne na Wildzie Kościół Maryi Królowej Kościół Ofiarowania Pańskiego Kościół Zmartwychwstania Pańskiego Targowiska Rynek Wildecki Stacje i przystanki kolejowe Poznań Dębina Poznań Główny Portal:Poznań

Poznańskie osiedla sprzed 1945 Do 1918: Budynek Spar- und Bauverein Domy robotnicze przy ul. św. Wawrzyńca w Poznaniu Johow-Gelände Kaiser-Wilhelm-Anlage Kamienice urzędnicze przy ul. Śniadeckich w Poznaniu Kolonia Karlsbunne Kolonia kolejowa przy pl. Lipowym w Poznaniu Kolonia robotników folwarcznych Edwardowo Kolonia robotników kolejowych na Wildzie Osiedle robotnicze na Czartorii w Poznaniu Sołacz Zespół mieszkalny przy ul. Karwowskiego w Poznaniu Zespół mieszkalny przy ul. Wierzbięcice 49-59 Zespół mieszkaniowy PGB przy ul. Czajczej w Poznaniu Zespół mieszkaniowy przy ul. Skrytej w Poznaniu Osiedle robotnicze na Starołęce Zespół rezydencji na Jeżycach w Poznaniu Zespół mieszkaniowy przy Placu Bernardyńskim 1918-1939: Domy urzędnicze na Łazarzu w Poznaniu Kolonia mieszkaniowa przy ul. Wspólnej w Poznaniu Osiedle galeriowców na Komandorii Osiedle galeriowców na Zawadach Osiedle Opieki Społecznej na Naramowicach Osiedle socjalne na Zawadach Kolonia dla bezrobotnych na Kopaninie Osiedle robotnicze na Górczynie Osiedle socjalne na Zagórzu Osiedla spółki Strzecha w Poznaniu Osiedle tramwajarzy w Poznaniu Osiedle urzędników ZUS w Poznaniu Osiedle Vesty w Poznaniu Zespół domów profesorskich przy ul. Libelta w Poznaniu Zespół domów przy ul. Promienistej w Poznaniu Zespół domów urzędniczych przy ulicy Kościuszki w Poznaniu Zespół mieszkaniowy przy ul. Przybyszewskiego w Poznaniu Zespół mieszkaniowy przy ul. Wspólnej 51-61 1939-1945: Osiedla na Dębcu i Świerczewie w Poznaniu Osiedle przy ul. Nad Wierzbakiem w Poznaniu Weststadt