Kolonowskie
| ||||
![]() Kościół pw. Niepokalanego Serca Maryi | ||||
| ||||
Państwo | ||||
---|---|---|---|---|
Województwo | ||||
Powiat | ||||
Gmina | ||||
Prawa miejskie | 1973 | |||
Burmistrz | Norbert Koston | |||
Powierzchnia | 55,84 km² | |||
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość |
| |||
Strefa numeracyjna | 77 | |||
Kod pocztowy | 47-110 | |||
Tablice rejestracyjne | OST | |||
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | ||||
![]() | ||||
TERC (TERYT) | 1611034 | |||
SIMC | 0965631 | |||
Urząd miejski ul. Księdza Czerwionki 3947-110 Kolonowskie | ||||
Strona internetowa | ||||
BIP |
Kolonowskie (dodatkowa nazwa w j. niem. Colonnowska, w latach 1936–1945 Grafenweiler[2]) – miasto na Górnym Śląsku, w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, położone nad Małą Panwią, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kolonowskie. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do dawnego woj. opolskiego.
Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 3382 mieszkańców[3].
Położenie
Kolonowskie leży na Nizinie Śląskiej, blisko granicy z Wyżyną Śląską. Przez Kolonowskie przebiega droga wojewódzka nr 463 oraz linia kolejowa nr 144 Opole – Tarnowskie Góry, na której funkcjonuje przystanek Kolonowskie.
Przez miejscowość przepływa rzeka Mała Panew oraz jej dopływ Bziniczka uchodząca do Małej Panwi w Kolonowskiem.
Nazwa
W okresie hitlerowskiego reżimu w latach 1936–1945, miejscowość nosiła nazwę Grafenweiler[4].
Opis
Na terenie Kolonowskiego działają m.in.: ośrodek zdrowia, placówki handlowe i zakłady rzemieślnicze, biblioteka publiczna, przedszkole, szkoła podstawowa i gimnazjum, Miejsko-Gminne Centrum Kulturalno-Sportowe wraz z boiskiem, kręgielnia, klub piłkarski KS Unia Kolonowskie, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, koło Mniejszości Niemieckiej, orkiestra dęta, koło Polskiego Związku Wędkarskiego, koła łowieckie „Leśnik” i „Daniel”, oddział Polskiego Związku Hodowców Gołębi Pocztowych, Rodzina Kolpinga, Caritas parafialny i koło przyjaciół Hochdahl–Cergy–Kolonowskie.
Historia
W roku 1780 właściciel ziem hrabia Filip Colonna zlecił wybudowanie huty wraz z wielkim piecem nad rzeką Brzinitzka (Bziniczka), będącej prawym dopływem rzeki Malapane (Mała Panew). Datę tę uważa się za początek istnienia Kolonowskiego[5]. Powstała osada była jedną z wielu wzdłuż biegu Małej Panwi. Innymi założonymi przez Colonnę były m.in. Haraszowskie, Spórok, Fosowskie i Świerkle[6].
Wokół huty powstała mała osada robotnicza, która w roku 1797 przyjęła nazwę Colonnowska, od nazwiska swojego założyciela. Wybudowany kanał hutniczy łączył huty w Zawadzki (Zawadzkie), Colonnowska (Kolonowskie) i Vossowska (Fosowskie). Rzeka służyła natomiast do transportu towarów do Deschowitz (Zdzieszowice), gdzie przeładowywano towar i transportowano dalej Odrą. W roku 1805 powstał drugi wielki piec. W 1854 roku otwarto linię kolejową z Opola do Tarnowskich Gór[7]. Po śmierci hrabiego majątek po nim odziedziczył Andreas Maria Graf von Renard, który przyczynił się do dalszej rozbudowy zakładów. Mimo wielkich starań zakłady w Colonnowska coraz bardziej traciły na znaczeniu. W 1921 roku zamknięto hutę, a w 1926 odlewnię[7]. Budynki huty wyburzono, pozostał jedynie budynek dawnego jej biura, istniejący do dziś[8].
W 1880 roku ruszyła nasycalnia drewna, obecnie: Kopgard Sp. z o.o. W 1907 roku, nowy właściciel ziemski, książę Christian Ernst zu Stolberg-Wernigerode wydał zlecenie na budowę fabryki kartonów (Kartonagenfabrik), istniejącej do dzisiaj pod nazwą Packprofil Sp. z o.o. J.V. Produkcja ruszyła w 1908 roku[9].
W 1933 roku została wybudowana kaplica i Kolonowskie odłączyło się od parafii Staniszcze Wielkie. W 1942 roku Kolonowskie stało się samodzielną parafią, a kościół pod wezwaniem Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny został wybudowany po wojnie i konsekrowany w roku 1954[10].
W 1973 roku Kolonowskie otrzymało prawa miejskie. W granice miasta włączono wówczas osiedla Haraszowskie, Bendawice i Fosowskie[7].
Demografia
- Piramida wieku mieszkańców Kolonowskiego w 2014 roku[1].
Zabytki i muzeum
![Boczna elewacja małego kościoła wysokości ok. 10 metrów. Ponad połowę powierchni zajmuje czerwony dach pokryty dachówką, otynkowana ściana ma kolor szary. Znajdują się na niej cztery okna. Na dachu małe, półokrągłe okno. Po lewej stroni grafiki przednia wieża kościoła z jednym oknem. Nad dach wystaje jedynie hełmem.](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_ewagelicki_w_Kolonowskiem.jpg/220px-Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_ewagelicki_w_Kolonowskiem.jpg)
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[11]:
- dom – biura huty, ul. Leśna 8, drewniany, z k. XVIII w.
W budynku tym znajduje się Izba Regionalna Historii Lokalnej w Kolonowskiem.
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Vossowska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 9 .
- Brzynicka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 429 .
Przypisy
- ↑ a b Kolonowskie w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.)
- ↑ Informationsseite – DENIC eG, www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-14] (niem.).
- ↑ Kolonowskie – Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, kolonowskie.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).
- ↑ Historia – Powiat Strzelecki, powiatstrzelecki.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).
- ↑ a b c Program opieki nad zabytkami gminy Kolonowskie na lata 2011–2014, s. 25 .
- ↑ Józef Tomasz Juros , Historia, zabytki i ślady hutnictwa w dolinie Małej Panwi, s. 59 .
- ↑ Super User , Historia, packprofil.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).
- ↑ Marcin Rozik , Parafia Kolonowskie, www.parafia-kolonowskie.pl [dostęp 2018-05-28] .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 115. [dostęp 2013-01-12].
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor:
- Konrad Kurzacz
- Pimke
- e-mail: konrad.kurzacz@gmail.com
Kościół ewangelicki w Kolonowskiem
Autor: Andrzej Majewski , Licencja: CC BY-SA 3.0
rzeka Bizniczka, odcinek leśny w okolicach Kolonowskiego
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.2778 N
- S: 49.942 N
- W: 16.8461 E
- E: 18.8073 E
Autor: MOs810, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Niepokalanego Serca Maryi w Kolonowskiem.
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Kolonowskiego, 2014
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Strzelce County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.72 N
- S: 50.34 N
- W: 18.06 E
- E: 18.64 E