Komórki glejowe
Komórki glejowe lub glej (gr. glia = klej; ang. glial cells), stanowią obok komórek nerwowych drugi składnik tkanki nerwowej. System tworzony przez komórki glejowe nazywany jest neuroglejem. Występują w wielu różnych typach i pełnią wiele różnorodnych i do końca niezbadanych funkcji.
Funkcje podstawowe
Istnieje duże zróżnicowanie komórek glejowych, podobnie jak istnieje wielka różnorodność komórek nerwowych. Jednak o ile wszystkie neurony pełnią właściwie tę samą funkcję, to komórki glejowe mogą pełnić bardzo różne funkcje fizjologiczne:
- współtworzą barierę krew-mózg
- pełnią istotną rolę w odżywianiu komórek nerwowych składnikami odżywczymi transportowanymi układem krążenia
- syntetyzują wiele istotnych enzymów używanych m.in. do wytwarzania neuroprzekaźników
- tworzą osłonki mielinowe aksonów
- pełnią funkcje ochronne
Przewodzenie sygnałów
Współczesne badania pokazują też i takie funkcje, jakich dotychczas nikt się po komórkach glejowych nie spodziewał, m.in. zdolność do przekazywania sygnałów. Mianowicie, w dorosłym mózgu ssaków, w tym ludzi, istnieje pewna mała liczba komórek prekursorowych oligodendrocytów, które przy działaniu czynników uszkadzających istniejące oligodendrocyty "aktywują się" i rozwijają się z nich nowe oligodendrocyty, chociaż w przypadku poważnych uszkodzeń taki mechanizm nie jest efektywny w "naprawianiu" oligodendrocytów[1]. Pełne znaczenie i funkcje tych komórek pozostają nieznane.
W 2008 roku odkryto w mózgu szczura, że niektóre z komórek prekursorowych oligodendrocytów zawierają w swojej błonie komórkowej napięciowo zależne kanały sodowe i potasowe, zaś ich błona komórkowa jest wrażliwa na depolaryzację i łączą się z nią (z zachowaniem odpowiedniej przerwy) synapsy pobudzające i hamujące aksonów komórek nerwowych. Ta grupa komórek jest więc w stanie generować potencjał czynnościowy podobnie jak to czynią komórki nerwowe. Inne zaś komórki glejowe nie posiadają takich zdolności[2].
Regeneracja aksonów
Wielkim zaskoczeniem było odkrycie w 2008 r., że glejowe komórki węchowe mogą stymulować regenerację uszkodzonych aksonów w rdzeniu kręgowym[3].
Podział komórek gleju
- Mikroglej
- Makroglej
- Ośrodkowy układ nerwowy
- Astrocyty - największe komórki glejowe
- Oligodendrocyty
- Komórki ependymalne
- Glej radialny
- Polidendrocyty
- Obwodowy układ nerwowy
- Komórki Schwanna (lemocyty)
- Mielinujące
- Niemielinujące
- Końcowe
- Komórki satelitarne
- Komórki Schwanna (lemocyty)
- Ośrodkowy układ nerwowy
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Levine J.M., Reynolds R. & Fawcett J.W. (2001). The oligodendrocyte precursor cell in health and disease. Trends in Neurosciences, 24(1): 39-47 Zob. streszczenie
- ↑ Káradóttir R., Hamilton N.B., Bakiri Y. & Attwell D. (2008). Spiking and nonspiking classes of oligodendrocyte precursor glia in CNS white matter. Nature Neuroscience, 11: 450-456 Zob. streszczenie
- ↑ A. Mackay-Sim, F. Féron, J. Cochrane, L. Bassingthwaighte, C. Bayliss, W. Davies, P. Fronek, C. Gray, G. Kerr, P. Licina, A. Nowitzke, C. Perry, P.A.S. Silburn, S. Urquhart and T. Geraghty. Autologous olfactory ensheathing cell transplantation in human paraplegia: a 3-year clinical trial. „Brain”. 131, s. 2376-2386, 2008. DOI: 10.1093/brain/awn173.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Neuroglia, from Gray's anatomy, at http://www.bartleby.com/107/illus623.html (public domain).