Komanderia

Komanderia

Nazwa chińska
Pismo uproszczone 郡 Pismo tradycyjne 郡 Hanyu pinyin jùn Wade-Giles chün

Komanderia (chiń. 郡; pinyin jùn) – historyczna jednostka administracyjna w Chinach. Na czele komanderii stało dwóch urzędników, wojskowy i cywilny, których praca była koordynowana przez podlegającego bezpośrednio dworowi cenzora^[1].

W czasach dynastii Zhou komanderie były jednostkami poniżej powiatów (chiń. trad. 縣; pinyin xiàn). Podczas reform przeprowadzonych w państwie Qin przez Shang Yanga (IV w. p.n.e.) hierarchię odwrócono i będące odtąd jednostkami niższego szczebla powiaty łączono w komanderie^[2]. System ten wprowadził później w zjednoczonym państwie pierwszy cesarz Qin Shi Huang, dzieląc Chiny na 36 komanderii (liczba ta wzrosła później na skutek ekspansji cesarstwa na południe)^[3].

Po objęciu władzy przez Hanów zreformowano system administracyjny, wprowadzając podział kraju na prowincje (zhou, 州), stojące wyżej od dotychczasowych komanderii^[4]. Na niższym szczeblu kraj dzielił się we wschodniej części na 10 królestw lennych (chiń. trad. 國; pinyin guó), zaś komanderie w liczbie 14 pozostawiono jako jednostkę podziału terytorialnego na zachodzie imperium. W późniejszym okresie władcy dynastii Han dążyli do decentralizacji władzy lokalnej i w 108 p.n.e. liczba komanderii wzrosła do 84, zaś królestw do 18^[5].

Za panowania dynastii Sui komanderie stopniowo zastępowano prefekturami zhou (州). Ostatecznie znikły one z administracyjnego języka Chin po dojściu do władzy dynastii Tang, kiedy to cesarstwo podzielono na 10 (później 15) wielkich okręgów zwanych dao (道), dzielących się w dalszym rzędzie na prefektury (zhou) i powiaty (xian)^[6].

Termin 郡 jest obecnie używany przy tłumaczeniu z języków obcych na chiński, m.in. określa się nim amerykańskie i brytyjskie hrabstwa.

Przypisy