Komandor porucznik

Oznaki stopnia:
czapka garnizonowa
insygnia	Naramiennik	(1952–1956)
„lewy przód”

Komandor porucznik (kmdr por.) – stopień wojskowy oficerski Marynarki Wojennej i Jednostki Wojskowej Formoza, odpowiadający podpułkownikowi w pozostałych Rodzajach Sił Zbrojnych RP. Jego odpowiedniki funkcjonują także w marynarkach wojennych innych państw.

Geneza

Termin komandor pojawił się po raz pierwszy we flotach wojennych około XII wieku, jako tytuł dla dowodzącego okrętem. Jego odpowiednikiem we flocie brytyjskiej jest captain, który zgodnie z pierwotnym, dosłownym tłumaczeniem oznacza kapitana statku. Z czasem wprowadzono tytuły dla różnych jednostek, i tak: komandor dowodził dużymi okrętami (np. okręt liniowy, krążownik), komandor porucznik średnimi (np. niszczyciel, fregata), a komandor podporucznik małymi (np. korweta).

Następnie tytuły przekształciły się w stopnie wojskowe i przestały dotyczyć jedynie oficerów dowodzących okrętami. W niektórych marynarkach wojennych nazwy odpowiedników polskich komandorów figurują zgodnie z historycznym pochodzeniem. Na przykład w Bundesmarine (Marynarka Wojenna Republiki Federalnej Niemiec) istnieją następujące stopnie: Kapitän zur See (kapitan morski); Fregattenkapitän (kapitan fregaty); a także Korvettenkapitän (kapitan korwety). W Rosji noszą one nazwy kapitanów I, II i III rangi.

Użycie

W Polsce stopień komandora porucznika powstał w 1921, wraz z pozostałymi pierwszymi stopniami w Marynarce Wojennej. Wcześniej, od 1918 używano zapożyczonego z Wojsk Lądowych stopnia podpułkownika marynarki. Od momentu utworzenia komandor porucznik znajduje się w hierarchii pomiędzy komandorem podporucznikiem a komandorem i jest odpowiednikiem podpułkownika. W latach 1921–1952 był stopniem w grupie oficerów sztabowych, a od 1952 jest stopniem wojskowym wśród oficerów starszych.

Stopień wojskowy komandora porucznika jest zaszeregowany dla grup uposażenia nr 15-15C. W kodzie NATO określony jest jako OF-04. W związku z tym, że w Wielkiej Brytanii i USA captain to komandor, a commander to komandor porucznik, często występują omyłki w tłumaczeniach.

Jego odpowiednikami w marynarkach wojennych innych państw są m.in.:

• commander – Wielka Brytania, Stany Zjednoczone
• kapitan 2-go ranga – Rosja
• Fregattenkapitän – Niemcy
• capitán de fragata – Hiszpania
• capitão de fragata – Portugalia
• capitaine de frégate – Francja
• capitano di fregata – Włochy
• kommendörkapten – Szwecja
• kapitein-luitenant-ter-zee – Holandia
• komandkapteinis – Łotwa