Komar egipski

Komar egipski
Aedes aegypti[1]
(Linnaeus, 1762)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Podgromada

uskrzydlone

Rząd

muchówki

Rodzina

komarowate

Rodzaj

Aedes

Gatunek

Aedes aegypti

Synonimy
  • Culex aegypti Linnaeus, 1762[1]
  • Culex excitans Walker, 1848[1]
  • Culex taeniatus Wiedemann, 1828[1]
  • Stegomyia aegypti (Linnaeus, 1762)[1]
Zasięg występowania
Mapa występowania

Komar egipski[2] (Aedes aegypti lub Aëdes ægypti) – gatunek komara z rzędu muchówek (Diptera).

Morfologia

Przedstawiciele rodziny Culicidae (komarowate) posiadają smukłe ciało pokryte w większej części łuskami[3].

Na głowie znajdują się czułki. Służą one do wykrywania zapachów, u samców antenki są pierzaste i zawierają dodatkowo receptory słuchu. Na bokach głowy znajdują się złożone oczy[4]. Samice posiadają długi aparat kłująco-ssący ze szczecinkowatymi żuwaczkami i szczękami. Samce nie posiadają aparatu kłującego[5]. Przedstawiciele komara egipskiego są znacznie mniejsze od innych komarów, osiągają długość pomiędzy 3 – 4 mm. Ponadto posiadają oznakowanie w kształcie liry na tułowiu i białe pierścienie na odnóżach[6].

Występowanie

Początkowo komar egipski pochodził z Afryki, ale na skutek działalności człowieka rozprzestrzenił się na wszystkie tropikalne i subtropikalne regiony świata, między 45˚N a 35˚S szerokości geograficznej[6].

Ekologia

Komar egipski występuje głównie w ciepłych i wilgotnych miejscach w pobliżu ludzkich siedzib, w miastach oraz wsiach. Dorosłe osobniki w ciągu dnia przebywają w ciemnych lub słabo oświetlonych miejscach np. w szafach. Samice odżywiają się rankiem lub późnym popołudniem głównie ludzką krwią, szczególnie pobierając ją z okolic kostki. Samce żywią się sokami owoców. Larwa żyje w wodzie i odżywia się planktonem.

Samice składają jaja w małych, czystych zbiornikach wodnych. Jaja mogą oprzeć się wysychaniu przez okres roku. Gdy zostaną zalane wodą, wylęga się z nich larwa. Gdy jest wystarczająco ciepło, larwa osiąga stadium poczwarki, które jest krótkotrwałe.

Dorosłe osobniki giną przy niskich temperaturach. Samice żyją około miesiąca, natomiast samce umierają wcześniej[6].

Znaczenie w ochronie środowiska

Gatunek ten nie jest chroniony[6]. Komar egipski jest nosicielem żółtej febry oraz dengi, która występuje u ludzi i małp w strefie subtropikalnej i tropikalnej wszystkich kontynentów[7].

Znaczenie dla gospodarki

Komar egipski przez roznoszenie wirusa dengi jest odpowiedzialny za poważne problemy zdrowa publicznego, powodując znaczną śmiertelność oraz straty finansowe w większości regionów tropikalnych i subtropikalnych świata. Aby zapobiec rozprzestrzenianiu choroby stosowane są syntetyczne substancje chemiczne. Najbardziej popularną substancją jest DEET (N,N-Dietylo-m-toluamid), który jest głównym składnikiem dostępnych w sprzedaży repelentów na całym świecie[8].

Kierunki badań naukowych

Obecnie badane są możliwości zapobiegania rozprzestrzeniania wirusa dengi, którego wektorem jest komar egipski. Proponowane jest rozwiązanie minimalizujące koszty społeczne i ekonomiczne. Metoda ta polegałaby na stosowaniu środków owadobójczych tylko na początku sezonu, a następnie na kontroli biologicznej poprzez wprowadzenie sterylnych samców[9].

Przypisy

  1. a b c d e Aedes aegypti, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. Henryk Sander, Mały Słownik Zoologiczny – Owady, 1979.
  3. Ralph Harbach, Family Culicidae Meigen, 1818, 2008.
  4. John L. Capinera, Encyclopedia of Entomology, Tom 4., 2008.
  5. Nikołaj Pławilszczikow, Klucz do oznaczania owadów, 1972.
  6. a b c d Robert Maynard Hutchins, Grzimek's Animal Life Encyclopedia Second Edition Volume 3 Insects, 2003.
  7. Czesław Błaszczak, Zoologia Stawonogi Tchawkodyszne, Tom 2 część 2, 2012.
  8. Rukpong Sanghong, Remarkable repellency of Ligusticum sinense (Umbelliferae), a herbal alternative against laboratory populations of Anopheles minimus and Aedes aegypti (Diptera: Culicidae)., „Malaria Journal”, 2015.
  9. Weverton O. Dias, Elizabeth F. Wanner, Rodrigo T.N. Cardoso, Multiobjective optimization approach for combating Aedes aegypti using chemical and biological alternated step-size control, „Mathematical Biosciences”, 269, 2015, s. 37–47, DOI10.1016/j.mbs.2015.08.019.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Global Aedes aegypti distribution (e08347).png
Autor: Moritz UG Kraemer, Marianne E Sinka, Kirsten A Duda, Adrian QN Mylne, Freya M Shearer, Christopher M Barker, Chester G Moore, Roberta G Carvalho, Giovanini E Coelho, Wim Van Bortel, Guy Hendrickx, Francis Schaffner, Iqbal RF Elyazar, Hwa-Jen Teng, Oliver J Brady, Jane P Messina, David M Pigott, Thomas W Scott, David L Smith, GR William Wint, Nick Golding, Simon I Hay, Licencja: CC0
Global map of the predicted distribution of Aedes aegypti in 2015.
The map depicts the probability of occurrence (from 0 blue to 1 red) at a spatial resolution of 5 km × 5 km.
Aedes aegypti.jpg
Autor: Muhammad Mahdi Karim, Licencja: GFDL 1.2
Aedes aegypti in Dar es Salaam, Tanzania