Komenda Rejonu Uzupełnień Święciany

Komenda Rejonu Uzupełnień Święciany
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Święciany
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1920

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

PKU Święciany w Głębokiem
PKU Święciany

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Święciany

Podległość

DOK III

Skład

PKU typ II

Komendy rejonów uzupełnień DOK III

Komenda Rejonu Uzupełnień Święciany (KRU Święciany) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].

Historia komendy

W styczniu 1920 roku została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Święciany. Organizatorem i pierwszym komendantem został pułkownik Tadeusz Lachowicki-Czechowicz. Latem tego roku, w czasie wojny z bolszewikami, ewakuował on komendę do Nowego Sącza[2].

Po wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej Powiatowa Komenda Uzupełnień Święciany w Głębokiem była podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr III i obejmowała swoją właściwością powiaty: brasławski, święciański i dziśnieński z siedzibą w Głębokiem[3][4][5][6].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[7], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[8]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[9][10]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[11].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[9]. W skład PKU Święciany wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[9]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[12][13][14].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[15].

Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Święciany normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[16]

Z dniem 1 października 1927 roku powiat dziśnieński został wyłączony z PKU Święciany i włączony do nowo utworzonej PKU Postawy[17].

W marcu 1930 roku PKU Święciany nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr III w Grodnie i obejmowała swoją właściwością powiaty: święciański i brasławski[18]. W grudniu tego roku PKU posiadała skład osobowy typ II.

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[19].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Święciany została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Święciany przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[20], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[21]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Święciany normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[22].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr III, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: święciański i brasławski[1].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Święciany, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.

Komendanci
  • płk piech. Tadeusz Lachowicki-Czechowicz[a] (od I 1920[25])
  • ppłk piech. Adam Chanecki (do 20 VIII 1922 → Rezerwa Oficerów Sztabowych DOK III[26])
  • ppłk piech. Władysław Oziewicz (20 VIII 1922[26][4][5] – I 1925 → 77 pp[27])
  • tyt. ppłk piech. Ludwik Szulc (I 1925[27] – IX 1926 → komendant PKU Białystok[28])
  • mjr piech. Jan Szostakowski (IX 1926[29][30] – VII 1929 → dyspozycja dowódcy OK III[31])
  • mjr art. Kazimierz Sylwester Michler (XII 1929[32] – 31 XII 1931 → stan spoczynku[33])
  • mjr piech. Wincenty Powichrowski (III 1932[34][35] – 1939[36] → Obóz NKWD Nr 150 w Griazowcu, dowódca 13 pp i 13 bs)
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU Święciany w Głębokiem w latach 1921–1926[37][5]
  • I referent
    • kpt. piech. Antoni Czyż (do 1 X 1922 → II referent PKU Wilno[38])
    • kpt. piech. Jan Polkowski (1 X 1922[38] – II 1926 → kierownik I referatu)
  • II referent
    • urzędnik wojsk. XI rangi Józef Wilk (1923)
    • kpt. kanc. Zygmunt Wołosewicz (I 1925[39] – II 1926 → p.o. kierownika II referatu)
  • oficer instrukcyjny – por. piech. Bronisław Gierałtowski (1923 – VI 1925[40] → 84 pp)
  • oficer ewidencyjny na powiat brasławski
    • urzędnik wojsk. XI rangi Piotr Ogorzałek (1923)
    • chor. Józef Wilk[b] (od II 1925[41])
  • oficer ewidencyjny na powiat dziśnieński w Głębokiem
  • oficer ewidencyjny na powiat święciański – por. piech. Hipolit Hubar (1923 – 1924)
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[46][47][48][49][50]
  • kierownik I referatu administracji rezerw i zastępca komendanta – kpt. piech. Jan Polkowski (II 1926 – VI 1938 → kierownik I referatu KRU)
  • p.o. kierownika II referatu poborowego
    • kpt. kanc. Zygmunt Wołosewicz[c] (II 1926 – VIII 1929)
    • kpt. gosp. Józef Turczyński (XII 1929[54] – IX 1930 → PKU Kraków Miasto[55])
    • por. piech. Jan Dunajewski (IX 1930[56] – 31 V 1931[57] → stan spoczynku)
    • kpt. piech. Stanisław Stefan Dobrzański (X 1931[58] – po VI 1935 → kierownik I referatu PKU Będzin)
  • referent – por. piech. Jan Dunajewski (do IX 1930 → kierownik II referatu)
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1938–1939[36][d]
  • kierownik I referatu ewidencji – kpt. adm. (piech.) Jan Polkowski (→ Obóz NKWD Nr 150 w Griazowcu)
  • kierownik II referatu uzupełnień – kpt. adm. (int.) Edward Blechert (→ Obóz NKWD Nr 150 w Griazowcu, †1941? 1942 Tockoje[60])

Uwagi

  1. ↑ Tadeusz Lachowicki-Czechowicz (ur. 21 października 1851 w rodzinnym majątku Nowiny na ziemi Witebskiej, zm. 6 stycznia 1936 w majątku Szwinta, w powiecie święciańskim). Służył w armii rosyjskiej na terytorium Finlandii, Besarabii i Mandżurii. Uczestniczył w wojnie rosyjsko-tureckiej. Po zakończeniu służby pracował Wileńskim Banku Ziemskim. W styczniu 1920 roku został przydzielony do PKU Święciany na stanowisko komendanta. Był to przydział czasowy, do reaktywacji. Latem tego roku ewakuował PKU Święciany do Nowego Sącza, a następnie pełnił służbę w PKU 1 pp Leg. na stanowisku przewodniczącego komisji poborowej dla akademików. W 1921 roku został przeniesiony w stan spoczynku. Na emeryturze mieszkał w Warszawie, a następnie w majątku Szwinta należącym do rodziny córki[2][23][24].
  2. ↑ Urzędnik wojsk. XI rangi Józef Wilk (ur. 14 kwietnia 1885) z dniem 1 stycznia 1925 roku został mianowany chorążym zawodowym w piechocie, wcielony do 6 pp Leg. i przydzielony do PKU Święciany na stanowisko OE Brasław.
  3. ↑ Zygmunt Wołosewicz (ur. 28 sierpnia 1885, zm. 21 stycznia 1931 w Nowych Święcianach[51]) – kapitan ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów administracji, dział kancelaryjny[52]. W sierpniu 1929 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr III[53].
  4. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[59].

Przypisy

  1. ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  2. ↑ a b Wspomnienie pośmiertne ↓.
  3. ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 35.
  4. ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1480.
  5. ↑ a b c Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1349.
  6. ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252, w załączniku do rozporządzenia powiat brasławski nie został wymieniony.
  7. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  8. ↑ Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
  9. ↑ a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
  10. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
  11. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
  13. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
  14. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
  16. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  17. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 28 z 14 października 1927 roku, poz. 350.
  18. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  19. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
  20. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
  21. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  22. ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
  23. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1579.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 885.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 24 stycznia 1920 roku, s. 15.
  26. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 30 z 2 września 1922 roku, s. 652.
  27. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 stycznia 1925 roku, s. 27.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 20 września 1926 roku, s. 310.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 38 z 20 września 1926 roku, s. 312.
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 127.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 186.
  32. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 400.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 17 z 19 grudnia 1930 roku, s. 364.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 12, został przeniesiony do PKU Święciany z 32 pp.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 226, został zatwierdzony na stanowisku komendanta.
  36. ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 858.
  37. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1417, 1480, 1563, 1570.
  38. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 43 z 11 listopada 1922 roku, s. 827.
  39. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 16 stycznia 1925 roku, s. 23.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 65 z 18 czerwca 1925 roku, s. 328.
  41. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 28 lutego 1925 roku, s. 97.
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 30 z 2 września 1922 roku, s. 655.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 37 z 12 kwietnia 1924 roku, s. 210.
  44. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 20 marca 1925 roku, s. 159.
  45. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 4.
  46. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 10.
  47. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 120, 130, 143, 824.
  48. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 524.
  49. ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 20, 37, 39.
  50. ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 19, 36, 38.
  51. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 16 sierpnia 1932 roku, s. 373.
  52. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. , 824.
  53. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 sierpnia 1929 roku, s. 261.
  54. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 396.
  55. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 26.
  56. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 28.
  57. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 247.
  58. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 327.
  59. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  60. ↑ Wykaz poległych 1952 ↓, s. 90.

Bibliografia

Służba uzupełnień Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej
Wydziały Mobilizacji i Uzupełnień
Komendy rejonów uzupełnień
Powiatowe komendy uzupełnień

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
KRU DOK III.jpg
Komendy rejonów uzupełnień DOK III