Komenda Rejonu Uzupełnień Gdynia

Komendy rejonów uzupełnień OK VIII

Komenda Rejonu Uzupełnień Gdynia (KRU Gdynia) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie^[1].

Historia komendy

Jesienią 1930 roku na obszarze Okręgu Korpusu Nr VIII została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Gdynia, która administrowała miastem Gdynia i powiatem morskim, który został wyłączony z PKU Kościerzyna. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ IV^[2].

PKU Gdynia funkcjonowała na podstawie ustawy z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej oraz rozporządzeń wykonawczych do tejże ustawy^[3], a także „Tymczasowej instrukcji służbowej dla PKU”, wprowadzonej do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.^[2]

Zadania i organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej. W skład PKU Gdynia wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy^[4].

Z dniem 1 października 1935 roku minister spraw wojskowych zaliczył PKU Gdynia do II typu składów osobowych według organizacji służby uzupełnień na stopie pokojowej^[5].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Gdynia została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Gdynia przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku^[6], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym^[7]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Gdynia normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień^[8].

Komendant Rejonu Uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr VIII, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień obejmował miasto Gdynia oraz powiat morski i powiat kartuski, który został wyłączony z PKU Kościerzyna^[1]. Dowódcy Floty przysługiwało prawo wglądu w prace KRU Gdynia i otrzymywania wszelkich informacji z tej KRU w zakresie administracji rezerw Marynarki Wojennej i jednostek wojska przydzielonych do Marynarki Wojennej z terenu podległego dowódcy Floty^[9].

W planie mobilizacyjnym „W” KRU Gdynia nie została obarczona zadaniem formowania innych oddziałów. Po ogłoszeniu mobilizacji funkcjonowała na podstawie etatu pokojowego. Pod względem ewidencji i uzupełnień miała być przydzielona do Ośrodka Zapasowego 15 DP^[10].

17 września 1939 roku kpt. Julian Fabicki objął dowództwo 6. kompanii 2 morskiego pułku strzelców i na jej czele walczył w obronie Kępy Oksywskiej^[11].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych pełniących służbę w PKU i KRU Gdynia, z uwzględnieniem najważniejszej zmiany organizacyjnej przeprowadzonej w 1938 roku.

Komendanci

• mjr kanc. / żand. Maksymilian Gawlik (IX 1930^[12] – III 1934^[13] → dyspozycja dowódcy OK VIII)
• mjr dypl. piech. Wiktor Pawłowicz (IV 1934^[14][15] – 1939^[16] → od IX 1939 w niemieckiej niewoli^[17])

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1930–1938^{[18][19][20][21]}

• kierownik I referatu administracji rezerw i zastępca komendanta
  • kpt. piech. Józef Krasowski vel Eugeniusz Krassowski (IX 1930 – IV 1933^[22] → PKU Dębica)
  • kpt. piech. Leon Edward Cepurski^[a] (od IV 1933^[22], był w VI 1935)
• kierownik II referatu poborowego – por. piech. Julian Walenty Fabicki (IX 1930 – VI 1938 → kierownik II referatu KRU)

Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939^[16][b]

• kierownik I referatu ewidencji – kpt. adm. (piech.) Stanisław Szwajkowski^[c] (od IX 1939 w niemieckiej niewoli^[17])
• kierownik II referatu uzupełnień – kpt. adm. (piech.) Julian Walenty Fabicki^[d] (od IX 1939 w niemieckiej niewoli^[17])

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1 lipca 1933. Warszawa: Przegląd Piechoty, 1933.
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Warszawa: Dep. Piech. MSWojsk., 1935.
• Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
• Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. [dostęp 2019-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-18)].
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
• Wacław Tym, Andrzej Rzepniewski: Kępa Oksywska 1939. Relacje uczestników walk lądowych. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1985. ISBN 83-215-7210-3.
• Stanisław Szwajkowski. Muzeum Polskich Formacji Granicznych. [dostęp 2019-08-02].
• Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2019-08-02].
• Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Gdyni. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Gdyni. [dostęp 2019-08-02].
• Stanisław Szwajkowski. Towarzystwo Pamięci Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 Koło w Kórniku. [dostęp 2019-08-02].