Komenda Rejonu Uzupełnień Lida

Komenda Rejonu Uzupełnień
Lida
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Lida
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1920

Rozformowanie

1920, 1939

Tradycje
Rodowód

PKU Lida[1]

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Lida

Podległość

DOK III

Skład

PKU typ I

Komendy rejonów uzupełnień DOK III

Komenda Rejonu Uzupełnień Lida (KRU Lida) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[2].

Historia komendy

25 stycznia 1922 roku w lokalu „Koła Polek” w Lidzie odbyło się zebranie przedstawicieli miasta i wpływowych osób pod przewodnictwem burmistrza Roszkowskiego. W trakcie zebrania kapitan Zieliński-Zielan przedstawił stanowisko Ministerstwa Spraw Wojskowych w kwestii powołania Związków Strzeleckich, a podporucznik Mikiewicz, oficer instrukcyjny przy PKU zaprezentował efekty dotychczasowej pracy w powiatach lidzkim i wołożyńskim. Efektem zebrania było powołanie Obywatelskiego Tymczasowego Komitetu Organizacyjnego Towarzystwa Związku Strzeleckiego w Lidzie. Na zakończenie zebrania, jego uczestnikom podziękowania złożył komendant PKU major Chrystowski[3].

Z dniem 1 czerwca 1922 roku została zlikwidowana gospoda inwalidzka przy PKU Lida. W tym czasie komenda w dalszym ciągu pozostawała na obszarze podporządkowanym Dowództwu 2 Armii[4].

Z dniem 21 maja 1929 roku na obszarze województwa nowogródzkiego został utworzony powiat szczuczyński[5], który został włączony do PKU Lida[6].

W marcu 1930 roku PKU Lida nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr III i administrowała powiatami: lidzkim, wołożyńskim i szczuczyńskim (woj. nowogródzkiego)[a][7]. W grudniu tego roku posiadała skład osobowy typ I[8].

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[9].

19 marca 1932 roku ogłoszono nadanie Krzyża Niepodległości chor. Napoleonowi Gustawowi Banaszewskiemu z PKU Lida[10][11].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Lida została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Lida przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[12], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[13]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Lida normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[14].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr III, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: lidzki, wołożyński i szczuczyński[2].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Lida, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.

Komendanci
  • ppłk Franciszek Ksieniewicz (od I 1920[15])
  • mjr piech. Józef Chrystowski (1922[16] → komendant PKU Wilno)
  • ppłk piech. Jan Karol Kopeć (1923[17] – I 1925 → 85 pp[18])
  • mjr / ppłk piech. Władysław Putrament (II 1925[19] – IX 1933[20])
  • ppłk dypl. piech. Modest Wacław Ratuszyński (IX 1933[21] – VII 1935 → dyspozycja dowódcy OK III[22])
  • mjr piech. Karol Józef Klimczyk (VIII 1935[23] – ? → komendant RU Kielce)
  • mjr piech. Stanisław Kuszelewski (do 1939[24], †1940 Katyń)
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[25][26]
  • I referent
    • kpt. piech. Stefan IV Zieliński (był w 1923 – I 1925[18] → I referent PKU Mołodeczno w Wilejce)
    • mjr piech. Stefan Sacewicz (I 1925[18] – II 1926 → kierownik I referatu)
  • II referent
    • urzędnik wojskowy XI rangi Stanisław Talko-Brzecki (do XII 1922[27] → OE Lida)
    • kpt. piech. Stanisław II Moniuszko (XII 1922[28] – 17 X 1923[29] → PKU Kielce)
    • kpt. kanc. Piotr Hłuszanin (od 17 X 1923[30])
    • por. piech. Jan Strzyżewski (XII 1923[31] – III 1924[32] → I referent PKU Mołodeczno w Wilejce)
    • por. piech. Bolesław Leszczyński (XII 1923[32] – II 1926 → kierownik II referatu)
  • referent – urzędnik wojsk. XI rangi Stefan Ceremuga
  • oficer instrukcyjny – por. piech. Kazimierz Ankiewicz (do VI 1925[33] → 77 pp)
  • oficer ewidencyjny na powiat lidzki
    • urzędnik wojskowy XI rangi Stanisław Talko-Brzecki (od XII 1922)
    • por. piech. Zygmunt Tumielewicz (1923 – VI 1924[34] → 76 pp)
  • oficer ewidencyjny Wołożyn – wakat
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[35][36][37]
  • kierownik I referatu administracji rezerw
    • mjr piech. Stefan Sacewicz (od II 1926)
    • mjr piech. Wojciech Dziadosz (od IV 1928[38])
    • kpt. piech. Antoni Michalski (był w 1932 – VI 1938 → kierownik I referatu KRU)
  • kierownik II referatu poborowego
    • por. piech. Bolesław Leszczyński (od II 1926, był w 1928)
    • por. piech. Szczepan Kornet (IX 1930[39] – VI 1938 → kierownik II referatu KRU)
  • referent
    • por. Stanisław Jundziłło-Zalfresso (od II 1926 → PKU Jarocin)
    • por. piech. Szczepan Kornet (był w 1928, do IX 1930 → kierownik II referatu)
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1938–1939[24][b]
  • kierownik I referatu ewidencji – mjr adm. (piech.) Antoni Michalski (był w III 1939) †1940 Katyń[41]
  • kierownik II referatu uzupełnień – kpt. adm. (piech.) Szczepan Kornet[c] (był w III 1939 → w niewoli sowieckiej)

Uwagi

  1. ↑ Minister spraw wojskowych polecił wszystkim formacjom i urzędom rozróżniać dwa powiaty szczuczyńskie, istniejące w województwie białostockim i nowogródzkim, w ten sposób by obok nazwy powiatu podawać nazwę właściwego województwa
  2. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[40].
  3. ↑ Kapitan Kornet był więźniem Obozu NKWD w Griazowcu, a po uwolnieniu został członkiem Komisji Poborowej nr 1 w tym obozie[42].

Przypisy

  1. ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 35.
  2. ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  3. ↑ Korespondencje. Z Lidy. „Polska Zbrojna”. 68, s. 3, 1922-03-11. Warszawa. 
  4. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 6 czerwca 1922 roku, poz. 346.
  5. ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 33, poz. 307.
  6. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 25 z 23 lipca 1929 roku, poz. 246.
  7. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  8. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  9. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 19 marca 1932 roku, s. 199.
  11. ↑ M.P. z 1931 r. nr 287, poz. 381.
  12. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
  13. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  14. ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 24 stycznia 1920 roku, s. 13.
  16. ↑ Mogiła nieznanego oficera. „Polska Zbrojna”. 243, s. 3, 1922-09-07. Warszawa. 
  17. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1469.
  18. ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 stycznia 1925 roku, s. 27.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 17 lutego 1925 roku, s. 79.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 193.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 194.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 90.
  23. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 97.
  24. ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 851.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1469, 1554.
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1338.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 20 grudnia 1922 roku, s. 930.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 20 grudnia 1922 roku, s. 929.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 69 z 1 listopada 1923 roku, s. 733.
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 69 z 1 listopada 1923 roku, s. 734.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 stycznia 1924 roku, s. 10.
  32. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 22 marca 1924 roku, s. 142.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 65 z 18 czerwca 1925 roku, s. 328.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 12 czerwca 1924 roku, s. 323.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 10.
  36. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 117, 124, 143, 152.
  37. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 517.
  38. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 158.
  39. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 28.
  40. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  41. ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 512.
  42. ↑ Jaczyński 2012 ↓, s. 51.

Bibliografia

Linki zewwnętrzne

Służba uzupełnień Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej
Wydziały Mobilizacji i Uzupełnień
Komendy rejonów uzupełnień
Powiatowe komendy uzupełnień

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
KRU DOK III.jpg
Komendy rejonów uzupełnień DOK III