Komenda Rejonu Uzupełnień Zawiercie

Komenda Rejonu Uzupełnień
Zawiercie
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Zawiercie
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1927
Rozformowanie1939
Tradycje
RodowódPKU Zawiercie
Dowódcy
Pierwszyppłk Emanuel Jakubiczka
Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
DyslokacjaZawiercie
PodległośćDOK V
SkładPKU typ IV
Komendy rejonów uzupełnień OK V

Komenda Rejonu Uzupełnień Zawiercie (KRU Zawiercie) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].

Historia komendy

Z dniem 1 października 1927 roku na terenie Okręgu Korpusu Nr V została utworzona Powiatowa komenda Uzupełnień Zawiercie, która obejmowała swoją właściwością powiat zawierciański, wyłączony z PKU Sosnowiec[2].

PKU Zawiercie funkcjonowała na podstawie ustawy z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej oraz rozporządzeń wykonawczych do tejże ustawy[3], a także „Tymczasowej instrukcji służbowej dla PKU”, wprowadzonej do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[4]

Zadania i organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej. W skład PKU Zawiercie wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[5].

W marcu 1930 roku PKU Zawiercie była nadal podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie i administrowała powiatem zawierciańskim[6]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ IV[4].

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[7].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Zawiercie została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Zawiercie przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[8], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[9]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Zawiercie normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[10].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr V, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiat zawierciański[1].

KRU Zawiercie była jednostką mobilizującą. Pod względem mobilizacji materiałowej była przydzielona do 11 pp w Tarnowskich Górach. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” komendant rejonu uzupełnień był odpowiedzialny za przygotowanie i przeprowadzenie mobilizacji baonu piechoty typ specjalny nr 51. Wymieniony oddział miał być zmobilizowany w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim. Zawiązkiem nowej jednostki był Batalion ON „Zawiercie” z całą kadrą zawodową oficerów i podoficerów. Dowódca Baonu ON „Zawiercie” podlegał całkowicie i bezpośrednio pod względem mobilizacji komendantowi rejonu uzupełnień. Dowódcy 23 Dywizji Piechoty przysługiwało prawo kontroli eleboratów mobilizacyjnych[11].

Po ogłoszeniu mobilizacji KRU Zawiercie funkcjonowała na podstawie etatu pokojowego. Pod względem ewidencji i uzupełnień miała być przydzielona do Ośrodka Zapasowego 6 DP[12]. KRU Zawiercie nadal podlegała dowódcy Okręgu Korpusu Nr V, ale jej zaopatrywanie należało do dowódcy Armii „Kraków”[13].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych pełniących służbę w PKU i KRU Zawiercie, z uwzględnieniem najważniejszej zmiany organizacyjnej przeprowadzonej w 1938 roku.

Komendanci
Stopień, imię i nazwiskoOkres pełnienia funkcjiKolejne stanowisko (dalsze losy)
ppłk piech. Emanuel JakubiczkaX 1927[14] – 1 IV 1928[15]dyspozycja MSWewn.
ppłk kanc. / żand. Adam Jerzy WernerXI 1928[16] – III 1932[17]komendant PKU Kraków Miasto
ppłk piech. Bronisław GrzebieńIII 1932[18] – 30 IX 1934[19]stan spoczynku
mjr piech. Adolf Fryderyk MareschXII 1934[20] – 1939[21]
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1927–1938[22][23][24][25][26]
kierownik I referatu administracji rezerw

i zastępca komendanta

mjr gosp. Roman Mozer[a]VII 1927 – 1 VI 1930[29]stan spoczynku z dniem 31 VII 1930
kpt. kanc. Ludwik Józef Chrobak[b]VI 1930[33] – 15 IX 1932[34]praktyka u płatnika 2 psp
kpt. piech. Marian Kazimierz WojnaIX 1932[35] – VI 1938kierownik I referatu KRU
kierownik II referatu poborowegokpt. kanc. Julian Zygmunt Menhard[c]VII 1927 – VI 1930[33]Biuro Inspekcji GISZ
kpt. piech. Stanisław Baster[d]VI 1930[42] – XII 1931[43]dyspozycja dowódcy OK V
kpt. piech. Władysław Marceli RadziszewskiIII 1932[44] – był w VI 1935kierownik II referatu KRU Łódź Miasto II
referentpor. piech. Czesław Tadeusz Grzeszko[e]VII 1927 – IV 1928[47]86 pp
kpt. piech. Franciszek Grzegorz MarkiewiczIV[48] – XI 1928[49]referent PKU Lublin
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[21][f]
kierownik I referatu ewidencjikpt. adm (piech.) Marian Kazimierz Wojna[g]VI 1938 – IX 1939niewola w Oflagu VII A Murnau[52]
kierownik II referatu uzupełnieńkpt. adm. (piech.) Dariusz Aleksander Podkuliński[h]był w III 1939

Uwagi

  1. ↑ Roman Mozer (ur. 10 lipca 1884) został przyjęty do Wojska Polskiego z byłej armii austro-węgierskiej. W 1918 roku pełnił służbę w Batalionie Strzelców Polnych Nr 4. Na stopień rachmistrza nadporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 listopada 1913 roku. Był odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi Cywilnej z koroną na wstążce Medalu Waleczności[27]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 25. lokatą w korpusie oficerów administracji (dział gospodarczy)[28]. W lipcu 1927 roku został przeniesiony z PKU Wadowice do PKU Zawiercie na stanowisko kierownika I referatu administracji rezerw i zastępcy komendanta. Z dniem 1 czerwca 1930 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i skierowany na dwumiesięczny urlop, a z dniem 31 lipca tego roku przeniesiony w stan spoczynku.
  2. ↑ Kpt. int. Ludwik Józef Chrobak (ur. 11 marca 1894). Po zakończeniu praktyki został wyznaczony na stanowisko płatnika 2 psp w Sanoku[30]. Z dniem 15 sierpnia 1933 roku został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów[31]. Był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. W marcu 1939 roku nadal pełnił służbę w 2 psp na stanowisku oficera gospodarczego[32], a w czasie kampanii wrześniowej był oficerem płatnikiem tego pułku.
  3. ↑ Mjr Julian Zygmunt Menhard (ur. 14 kwietnia 1896). Do Wojska Polskiego został przyjęty z byłej armii austro-węgierskiej. We wrześniu 1933 roku ogłoszono jego przeniesienie z GISZ do Szkoły Podchorążych Piechoty[36]. W styczniu 1934 roku został przeniesiony z GISZ do Kwatery Głównej Ministerstwa Spraw Wojskowych na stanowisko kierownika kancelarii. Tym samym unieważniono poprzednie zarządzenie o przeniesieniu do Szkoły Podchorążych Piechoty[37]. W marcu 1934 roku został przeniesiony z korpusu oficerów administracji do korpusu oficerów piechoty z pozostawieniem na zajmowanym stanowisku w Kwaterze Głównej MSWojsk[38]. W marcu 1939 roku nadal był kierownikiem kancelarii w Kwaterze Głównej MSWojsk. Był odznaczony Odznaką Pamiątkową GISZ. Żonaty z Aleksandrą z Tarczyńskich, z którą miał syna Aleksandra. W czasie II wojny światowej służył w Wojsku Polskim we Francji, a następnie w Polskich Siłach Zbrojnych w Wielkiej Brytanii.
  4. ↑ Kpt. piech. Stanisław Baster (ur. 29 kwietnia 1893) do Wojska Polskiego został przyjęty z byłej armii austro-węgierskiej. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku w korpusie oficerów piechoty. W czerwcu 1930 roku został przydzielony z 86 pp w Mołodecznie do PKU Zawiercie na stanowisko kierownika II referatu poborowego[39]. W grudniu 1931 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr V. Z dniem 31 maja 1932 roku został przeniesiony w stan spoczynku[40]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji PKU Kraków Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr V. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[41].
  5. ↑ Por. piech. Czesław Tadeusz Grzeszko (ur. 16 grudnia 1898) w styczniu 1925 roku został przydzielony z 75 pp w Królewskiej Hucie do PKU Sosnowiec na stanowisko II referenta. W lutym 1926 roku został zatwierdzony w PKU Sosnowiec na stanowisku referenta. W lipcu 1927 roku został przydzielony na takie samo stanowisko do PKU Zawiercie. W kwietniu 1928 roku został przeniesiony do 86 pp[45]. 20 grudnia 1932 roku został odznaczony Medalem Niepodległości[46].
  6. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[50].
  7. ↑ Kpt. adm (piech.) Marian Kazimierz Wojna (ur. 1 marca 1892) był odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[51].
  8. ↑ Kpt. adm. (piech.) Dariusz Aleksander Podkuliński (ur. 19 grudnia 1892) był odznaczony Krzyżem Walecznych. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 roku w korpusie oficerów piechoty. Służył w 60 pp w Ostrowie Wlkp., a następnie w 6 psp w Samborze[53].

Przypisy

  1. ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  2. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 28 z 14 października 1927 roku, poz. 350.
  3. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  4. ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  5. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169.
  6. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  7. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
  8. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
  9. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  10. ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
  11. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 765.
  12. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 796.
  13. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 247.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 313.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 129.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 358.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 251.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 233.
  19. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 144.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 255.
  21. ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 861.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 221, 223.
  23. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 138, 154, 826.
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 527.
  25. ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 11, 49, 69.
  26. ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 19, 47, 66.
  27. ↑ Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918, s. 833, 1755.
  28. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 789.
  29. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 4, 16.
  30. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 80.
  31. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 15 września 1933 roku, s. 178.
  32. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 339, 653.
  33. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 218.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 434.
  35. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 205.
  37. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 14.
  38. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 12 marca 1934 roku, s. 86.
  39. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 100, 186.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 16 sierpnia 1932 roku, s. 361.
  41. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 328, 939.
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 207.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 23 grudnia 1931 roku, s. 415.
  44. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 231.
  45. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 100, 259.
  46. ↑ M.P. z 1932 r. nr 293, poz. 341.
  47. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 140.
  48. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 158.
  49. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 368.
  50. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  51. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 295.
  52. ↑ Straty ↓.
  53. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 66, 588.

Bibliografia

Służba uzupełnień Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej
Wydziały Mobilizacji i Uzupełnień
Komendy rejonów uzupełnień
Powiatowe komendy uzupełnień

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
KRU DOK V.jpg
Komendy rejonów uzupełnień OK V