Komisariat Straży Celnej „Leman”
| ||
| Historia | ||
| Państwo |  II Rzeczpospolita | |
| Sformowanie | 1921 | |
| Rozformowanie | 1927 | |
| Tradycje | ||
| Kontynuacja | Komisariat SG „Leman” Komisariat SG „Pudełko” | |
| Organizacja | ||
| Dyslokacja | Leman | |
| Formacja | Straż Celna | |
| Podległość | Inspektorat SC „Chorzele” | |
Komisariat Straży Celnej „Leman”[a] – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1927.
Geneza
23 września 1920 roku w Lemanie stacjonowało dowództwo 5 szwadronu 6 pułku strzelców granicznych[3]. Z końcem roku formację Strzelców Granicznych rozwiązano, a jej miejsce zajęły bataliony wartownicze, przekształcone wiosną 1921 w Bataliony Celne[4]. W 1921 roku w Lemanie stacjonował sztab 1 kompanii 1 batalionu celnego[5]. Posiadała ona swoje placówki w miejscowościach: Leman, Kozioł, Zimna, Łacha, Łączki, Warmiak[5].
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[6]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[7]. Na przełomie roku 1921/1922 ochronę granicy państwowej od pododdziałów 1 batalionu celnego przejęła Straż Celna[5]. Komisariat Straży Celnej „Leman”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Chorzele”[2].
Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku, do ochrony północnej, zachodniej i południowej granicy państwa powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[8]. Pierwsze rozkazy organizacyjne Straży Granicznej nie wymieniają komisariatu Straży Granicznej „Leman”. Dopiero rozkazem nr 9 z 18 października 1929 roku w sprawie reorganizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego komendant Straży Granicznej płk Jan Jur-Gorzechowski powołał komisariat Straży Granicznej „Leman”, przydzielił go do Inspektoratu Granicznego nr 1 „Stawiski”, określił numer i strukturę[9].
Służba graniczna
- Sąsiednie komisariaty
Funkcjonariusze komisariatu
Obsada personalna w 1927[10]:
- kierownik komisariatu – podkomisarz Leon Konecki
- pomocnik kierownika komisariatu – starszy przodownik Czesław Majewski (308)
Struktura organizacyjna komisariatu
Organizacja komisariatu w 1926 roku[11]:
- komenda – Leman
- placówka Straży Celnej „Łacha”
- placówka Straży Celnej „Zimna”[b]
- placówka Straży Celnej „Leman”
- placówka Straży Celnej „Pudełko”
- placówka Straży Celnej „Łączki”
- placówka Straży Celnej „Antonia”
Uwagi
- ↑ Autorzy Kalendarza z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 i Piotr Kozłowski w: Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku używają nazwy „Lemań”[1][2]. Według map WIG (operacyjnej z 1932 i taktycznej z 1931) jak również obecnych chodzi o miejscowość "Leman".
- ↑ Autorzy Kalendarza z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 i Piotr Kozłowski w: Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku używają nazwy „Limna”[1][2]. Według map WIG (operacyjnej z 1932 i taktycznej z 1931) jak również obecnych chodzi o miejscowość "Zimna".
Przypisy
- ↑ a b Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 168.
- ↑ a b c Kozłowski 2012 ↓, s. 25.
- ↑ Dyslokacja 6 pStG ↓, s. 22-23.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 122.
- ↑ a b c OdeB batalionów celnych ↓, s. 1bc.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 56.
- ↑ Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 166.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 24.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.)
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2017-06-28].
- Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Media użyte na tej stronie
.svg)
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Rozmieszczenie placówek SC komisariatu "Leman" w 1926 roku
Szkic rozmieszczenia 1 batalionu celnego Chorzele