Komisariat Straży Celnej „Pomiany”

Komisariat SC „Pomiany”
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1922
Rozformowanie1928
Tradycje
KontynuacjaKomisariat Straży Granicznej „Laski”
Organizacja
DyslokacjaPomiany
FormacjaStraż Celna
PodległośćInspektorat SC „Ostrów”
Rozmieszczenie placówek Straży Celnej Komisariatu Pomiany

Komisariat Straży Celnej „Pomiany” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1922–1928.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[3]. Komisariat Straży Celnej „Pomiany”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Ostrów”[4].

W 1922 roku na terenie powiatu kępińskiego ochronę granicy objęła Straż Celna. Siedzibę komisariatu urządzono w Laskach. podlegały mu placówki SC: Rychtal, Skoroszów, Krzyżowniki, Proszów, Stogniewice, Buczek, Szarlota, Aniołka Pierwsza, Teklin, Wodziczno, Ignacówka Trzecia, Kuźnica Trzcińska, Janówka, Marianka Siemieńska, Siemianice[5]. Strażnicy celni pełnili służbę stosując wywiad gospodarczy, patrolowanie i czaty. Stosowano regulamin niemiecki, który to Dyrekcja Ceł w Poznaniu przetłumaczyła na język polski i nakazała stosować[5]. Z uwagi na brak możliwości znalezienia mieszkania dla kierownika, komisariat przeniesiono z Lasek do Pomian. Funkcjonował tam do października 1928 roku[5]. Z dniem 1 stycznia 1923 zreorganizowano komisariat SC „Pomiany”. Utworzony został komisariat SC „Rychtal” z placówkami: Rychtal, Skoroszów, Krzyżowniki, Proszów i Stogniewice[6]. W lipcu 1922 roku komisja mieszana uregulowana w terenie linię graniczną. Została ona oznaczona kopcami i kamieniami granicznymi. Komisariat ochraniał granice od kamienia nr 430 do nr 567[5].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[7]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku w jej miejsce powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[8]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Laski”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[9].

Służba graniczna

Sąsiednie komisariaty

Kierownicy komisariatu Straży Celnej

stopieńimię i nazwiskookres pełnienia służbykolejne stanowisko
komisarzMetody Kalinowski[10]20 X 1921 – XII 1922p.o. kierownik IC „Leszno”
podkomisarzKołodziejczak[6]XII 1922 – II 1923
podkomisarzJózef Pawlak[6]p.o. II 1923 – III 1923
podkomisarzJózef Król[6]III 1923 – IV 1924zastępca kierownika komisariatu „Miechów”
podkomisarzFranciszek Szymański[6]IV 1924 – 10 XII 1928komisariat „Wola Michowa”

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w 1926 roku[4][11]:

Uwagi

  1. ↑ Autorzy Kalendarza z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 i Piotr Kozłowski w: Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku używają nazwy „Wodziczno”[12][4]. Prawdopodobnie chodzi o miejscowość Wodziczna.

Przypisy

  1. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 126.
  2. ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
  3. ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
  4. ↑ a b c d Kozłowski 2012 ↓, s. 26.
  5. ↑ a b c d Kronika komisariatu „Laski” ↓, s. 2.
  6. ↑ a b c d e Kronika komisariatu „Laski” ↓, s. 3.
  7. ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
  8. ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
  9. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 23.
  10. ↑ Kronika komisariatu „Laski” ↓, s. 1.
  11. ↑ a b Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 179.
  12. ↑ Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 180.

Bibliografia

  • Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
  • Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.)
  • Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
  • Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757. 
  • Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
  • Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
  • Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83874246.
  • Kronika komisariatu Straży Granicznej „Laski” z 1931 roku → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
  • Ewidencja oficerów i szeregowych komisariatu Straży Granicznej „Laski” w latach 1934–1937 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
Straż Celna
Dyrekcje ceł
Inspektoraty
okręgowe
Inspektoraty
Straży Celnej
Komisariaty
Straży Celnej
Placówki
Straży Celnej

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Komisariat SC Pomiany.jpg
Rozmieszczenie placówek Straży Celnej Komisariatu Pomiany