Komisariat Straży Celnej „Rutki”

Komisariat Straży Celnej „Rutki”
Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1921
Rozformowanie	1928
Organizacja
Dyslokacja	Rutki Stare
Formacja	Straż Celna
Podległość	Inspektorat SC „Suwałki” Inspektorat SC „Grajewo”

Rozmieszczenie placówek SC komisariatu "Rutki" w 1926

Komisariat Straży Celnej „Rutki” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1928.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną^[1]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych^[2]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku^[3]. Komisariat Straży Celnej „Rutki”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Suwałki”^[4]. 1 czerwca 1921 roku w Reczkach stacjonowało jeszcze dowództwo 3 kompanii celnej 2 batalionu celnego. Posiadała ona swoje placówki w miejscowościach: Lipówka, Korytki, Chanieńtowo, Rudki, Reszki, Popowo, Judzik, Podliszewo^[5]. Na przełomie roku 1921/1922 ochronę granicy państwowej w tym rejonie od pododdziałów 2 batalionu celnego przejęła Straż Celna^[5].

W latach 1927/1928 Inspektorat Straży Celnej „Suwałki” został rozwiązany i przekazał rejon ochranianej granicy państwowej pod jurysdykcję Korpusowi Ochrony Pogranicza^[4]. Komisariat Straży Celnej „Rutki” 1 grudnia 1927 wchodził w skład w skład Inspektoratu Straży Celnej „Grajewo”^[6]. W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej^[7]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku w jej miejsce powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną^[8]. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Rajgród”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej^[9]. Na podstawie rozkazu Mazowieckiego Inspektora Okręgowego nr 3 z 17 kwietnia 1928, w okresie reorganizacji, komisariat „Tworki” i komisariat „Rutki Stare” traktowano jako jeden komisariat^[10]. Na podstawie rozkazu Mazowieckiego Inspektora Okręgowego nr 5 z 11 maja 1928, rozpoczęto organizację podkomisariatu „Janówka”. Z komisariatu „Rutki Stare” wyłączono placówki I linii „Korytki” i „Grabówka”, a placówkę II linii „Janówka” wraz z posterunkiem informacyjnym zorganizowano od podstaw^[11].

Służba graniczna

Sąsiednie komisariaty

• komisariat Straży Celnej „Lipówka” ⇔ komisariat Straży Celnej „Tworki” − 1926

Funkcjonariusze komisariatu

Kierownicy komisariatu

• komisarz Józef Bizio (był 1 XII 1927)^[12]

Obsada personalna w 1926^[13]:

• kierownik komisariatu – komisarz Józef Bizio
• pomocnik kierownika komisariatu – starszy przodownik Ignacy Gogoliński

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w 1926 roku^[4]:

• komenda – Rutki Stare
• placówka Straży Celnej „Judziki”
• placówka Straży Celnej „Popowo”
• placówka Straży Celnej „Kukowo”
• placówka Straży Celnej „Rutki Nowe”
• placówka Straży Celnej „Rutki Stare”
• placówka Straży Celnej „Grabów”

Organizacja komisariatu w 1927 roku^[12]:

• komenda – Rutki Stare
• placówka Straży Celnej „Raczki”
• placówka Straży Celnej „Jankielówka”
• placówka Straży Celnej „Korytki”
• placówka Straży Celnej „Chomontowo”
• placówka Straży Celnej „Grabowo”
• placówka Straży Celnej „Rutki Stare”
• placówka Straży Celnej „Rutki Nowe”
• placówka Straży Celnej „Kukowo”
• placówka Straży Celnej „Popowo”
• placówka Straży Celnej „Judziki”

Przypisy

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.)
• Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927 .
• Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757. 
• Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
• Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088. 
• Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne. Dokumenty organizacyjne. Wybór źródeł. T. 1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-84-6.
• Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928-1939. 2012. [dostęp 2016-12-31].
• Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Wykaz imienny strażników Inspektoratu Straży Celnej „Grajewo” w latach 1927–1928 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
• Rozkazy organizacyjne Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.