Komisariat Straży Celnej „Rychtal”

Komisariat Straży Celnej „Rychtal”
Historia
Państwo II Rzeczpospolita
Sformowanie1923
Rozformowanie1927
Tradycje
RodowódKomisariat Straży Celnej „Pomiany”
KontynuacjaKomisariat Straży Granicznej „Rychtal”
Organizacja
DyslokacjaRychtal
FormacjaStraż Celna
PodległośćInspektorat SC „Ostrów”
Rozmieszczenie 14 batalionu celnego
Rozmieszczenie placówek Straży Celnej Komisariatu Rychtal w 1926 r.

Komisariat Straży Celnej „Rychtal” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1927.

Formowanie i zmiany organizacyjne

W wyniku Traktatu Wersalskiego miasto Rychtal i jego okolice zostały przyznane Polsce. Wykonując jego postanowienia, w dniu 19 stycznia 1920 roku do Rychtala wkroczyli żołnierze 12 pułku Strzelców Wielkopolskich. Początkowo ochronę granicy państwowej gwarantowali żołnierze regularnych oddziałów wojska. Potem przejęły ją Bataliony Celne.

Na wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[1]. W 1921 roku na terenie Rychtala stacjonował sztab 4 kompanii 14 batalionu celnego. 4 kompania wystawiła między innymi placówkę w Rychtalu[2]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[3]. Od 4 kompanii 14 batalionu celnego, w nocy 23 października 1921 roku o godz.0:00 służbę na granicy przejęła Straż Celna. Strażnicy byli absolwentami III kursu Szkoły Straży Celnej w Wieleniu. Około 75% z nich było kawalerami. Brali on później za żony miejscowe panny, często narodowości niemieckiej i wyznania ewangelickiego[4]. Siedziba komisariatu mieściła się w Pomianach. Pierwszym kierownikiem komisariatu był komisarz Metody Kalinowski, zastępcą kierownika starszy dozorca Jan Kuchta. Odcinek komisariatu sięgał od Siemianic do Rychtala. Komisariat dysponował placówkami Straży Celnej w Skoroszowie, Krzyżownikach, Proszowie, Stogniewicach i kilku innymi placówkami na terenie przyszłego komisariatu SG „Laski”[5].

Z dniem 1 stycznia 1923 roku utworzono komisariat Straży Celnej „Rychtal”. W jego skład weszły placówki Drożki, Darnowiec, Rychtal, Skoroszów, Krzyżowniki, Proszów, Stogniewice[5]. Komisariat, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Ostrów”[6].

W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[7]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku w jej miejsce powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[8]. Rozkazem nr 3 z 25 kwietnia 1928 roku w sprawie organizacji Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego dowódca Straży Granicznej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Słupia” z podkomisariatem „Rychtal”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[9].

Służba graniczna

Sąsiednie komisariaty

Kierownicy komisariatu Straży Celnej

stopieńimię i nazwiskookres pełnienia służbykolejne stanowisko
komisarzPiotr Siedlecki[5]do 1923zwolniony z art. 116
podkomisarzJan Dzięciołowski[5]V 1923–IX 1924
komisarzMarian Czyżak[5]1 X 1924 – 31 III 1926zwolniony na własną prośbę
komisarzMieczysław Cichocki[5]1 V 1926 – 28 VI 1926zwolniony z art. 116
starszy komisarzAndrzej Pokrywka[5]1 IX 1926 – 30 X 1928na emeryturę

Struktura organizacyjna

Organizacja komisariatu w 1926 roku[6][10]:

Uwagi

  1. ↑ Autorzy Kalendarza z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 i Piotr Kozłowski w: Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku używają nazwy „Proszowo”[10][6]. Prawdopodobnie chodzi o miejscowość Proszów.
  2. ↑ Autorzy Kalendarza z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 i Piotr Kozłowski w: Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku używają nazwy „Skoroszowo”[11][6]. Prawdopodobnie chodzi o miejscowość Skoroszów.
  3. ↑ Autorzy Kalendarza z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927 i Piotr Kozłowski w: Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku używają nazwy „Droszki”[11][6].

Przypisy

  1. ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 126.
  2. ↑ OdeB batalionów celnych ↓, s. 14bc.
  3. ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
  4. ↑ Kronika komisariatu „Rychtal” ↓, s. 2.
  5. ↑ a b c d e f g Kronika komisariatu „Rychtal” ↓, s. 3.
  6. ↑ a b c d e Kozłowski 2012 ↓, s. 26.
  7. ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
  8. ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
  9. ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 23.
  10. ↑ a b Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 180.
  11. ↑ a b Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 181.

Bibliografia

Straż Celna
Dyrekcje ceł
Inspektoraty
okręgowe
Inspektoraty
Straży Celnej
Komisariaty
Straży Celnej
Placówki
Straży Celnej

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Szkic 14 batalionu celnego.JPG
Szkic 14 batalionu celnego - lata 20. XX wieku
Komisariat SC Rychtal.jpg
Rozmieszczenie placówek Straży Celnej Komisariatu Rychtal w 1926 r.